جستجو
این کادر جستجو را ببندید.
از این طرف اومدی: 
اثرات عبادت بر انسان از دیدگاه امام علی علیه السلام

اثرات عبادت بر انسان از دیدگاه امام علی علیه السلام

اثرات عبادت بر انسان

فهرست مطالب

3/5 - (2 امتیاز)

تأثیر عبادت از نظر حالات و مقامات

 

علی (ع) در خطبه . 222 حالات و مقامات و كرامتهائی را كه برای اهل معنی در پرتو عبادت رخ می دهد توضيح می دهد و می فرمايد :

«قد حفت بهم الملائكه و تنزلت عليهم السكينه و فتحت لهم ابواب السماء و اعدت لهم مقاعد الكرامات فی مقعد اطلع الله عليهم فیه  فرضی سعيهم و حمد مقامهم يتنسمون بدعائه روح التجاوز . . . »

فرشتگان آنان را در ميان گرفته اند ، آرامش برايشان فرود آمده است ، درهای ملكوت بر روی آنان گشوده شده است ، جايگاه الطاف بی پايان الهی برای شان آماده گشته است ، خداوند متعال مقام و درجه آنان را كه بوسيله بندگی به دست آورده اند ديده و عملشان را پسنديده و مقامشان را ستوده است ، آنگاه كه خداوند را می خوانند بوی مغفرت و گذشت الهی را استشمام و پس رفتن پرده های تاريك گناه را احساس می كنند.

 

عبادت باعث انس و لذت و سعادتمندی

شب هنگام از خواب دوری می گزيند و شب زنده داری می نمايد ، آنگاه كه سپاه خواب حمله می آورد زمين را فرش و دست خود را بالش قرار می دهد ، در گروهی است كه نگرانی روز بازگشت ، خواب از چشمان شان ربوده ، پهلوهاشان از خوابگاههاشان جا خالی می كنند ، لبهاشان به ذكر پروردگارشان آهسته حركت می كنند ، ابر مظلم گناههايشان بر اثر استغفارهای مداومشان پس می رود . آنانند حزب خدا ، همانا آنانند رستگاران ! . . . امام علیه السلام در جای دیگر می فرماید: « اللهم انک آنس الانسین لاولیائک و احضرهم بالکفایه للمتوکلین علیک تشاهدهم فی سرائرهم و تطلع علیهم فی ضمائرهم و تعلم مبلغ بصائرهم فاسرارهم لک مکشوفه و قلوبهم الیک ملهوفه ، ان اوحشتهم الغربه آنسهم ذکرک و ان صبت علیهم المصائب ل
جووا  الی الاستجاره بک
» ( خطبه . 227) . پروردگارا تو از هر انیسی برای دوستانت انیستری ، و از همه آنها برای کسانی که به تو اعتماد کنند برای کارگزاری آماده تری ، آنان را در باطن دل شان مشاهده می کنی و در اعماق ضمیرشان بر حال آنان آگاهی و میزان بصیرت و معرفتشان را می دانی ، رازهای آنان نزد تو آشکار است و دلهای آنها در فراق تو بیتاب است . اگر تنهائی سبب وحشت آنان گردد یاد تو مونسشان است و اگر سختیها بر آنان فرو ریزد به تو پناه می برند . ” « و ان للذکر لاهلا اخذوه من  الدنیا بدلا » ” ( خطبه . 222 ) . همانا یاد خدا افراد شایسته ای دارد که آن را به جای همه نعمتهای دنیا انتخاب کرده اند. .

 

 

 

عبادت باعث بازیابی خود

چه زيبا و عميق علی ( ع ) در نهج البلاغه این مسئله را بیان می کند و به تأثیر عبادت در بازیابی خود می پردازد و می فرماید:« ان الله سبحانه تعالی جعل الذكر جلاء للقلوب تسمع به بعد الوقره ، و تبصر به بعد الع
شوه ، و تنقاد به بعد المعانده و ما برح الله عزت ا لا وه  فی البرهه بعد البرهه و فی ازمان الفترات عباد ناجاهم فی فكرهم و كلمهم فی ذات عقولهم فاستصبحوا بنور يقظه فی ا لابصاروا لاسمائ و الافئده
» ” (نهج البلاغه ، خطبه . 222)خدای متعال ياد خود را مايه صفا و جلای دلها قرار داده است ، با ياد خدا دلها پس از سنگينی شنوا ، و پس از كوری بينا ، و پس از سركشی نرم و ملايم می گردد . همواره چنين بوده كه در فاصله ها خداوند بندگانی ( ذاكر ) داشته كه در انديشه هاشان با آنان نجوا می كند و در عقلهايشان با آنان سخن می گويد.به همان نسبت که وابستگی و غرق شدن در مادیات انسان را از خود جدا می کند و با خود بیگانه می سازد ، عبادت انسان را به خویشتن باز می گرداند ، عبادت به هوش آورنده انسان و بیدار کننده انسان است ، عبادت انسان غرق شده و محو شده در اشیاء را مانند نجات غریق ، از اعماق دریای غفلتها بیرون می کند ، در عبادت و در پرتو یاد خداوند است که انسان خود را آنچنان که هست می بیند ، به نقصها و کسریهای خود آگاه می گردد ، از بالا به هستی و حیات و زمان و مکان می نگرد ، و در عبادت است که انسان به حقارت و پستی آمال و آرزوهای محدود مادی پی می برد و می خواهد خود را به قلب هستی برساند .

 

عبادت باعث نظر گناه زدائی


از نظر تعلیمات اسلامی ، هر گناه اثری تاریک کننده و کدورت آور بر دل آدمی باقی می گذارد و در نتیجه میل و رغبت به کارهای نیک و خدائی کاهش می گیرد و رغبت به گناهان دیگر افزایش می یابد . متقابلا عبادت و بندگی و در یاد خدا بودن وجدان مذهبی انسان را پرورش می دهد ، میل و رغبت به کار نیک را افزون می کند و از میل و رغبت به شر و فساد و گناه می کاهد . یعنی تیرگیهای ناشی از گناهان را زایل می گرداند و میل به خیر و نیکی را جایگزین آن می سازد .در نهج البلاغه خطبه ای هست که درباره نماز زکوة و اداء امانت بحث کرده است . پس از توصیه و تاکیدهائی درباره نماز ، می فرماید : « و انها لتحت الذنوب حت الورق و تطلقها اطلاق الربق و شبهها رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم بالحمه تکون علی باب الرجل فهو یغتسل منها فی الیوم و اللیله خمس مرات فما عسی ان یبقی علیه من الدرن ؟ » ( خطبه . 199) . نماز گناهان را مانند برگ درخت می ریزد و گردنها را از ریسمان گناه آزاد می سازد ، پیامبر خدا نماز را به چشمه آب گرم که بر در خانه شخص باشد و روزی پنج نوبت خود را در آن شستشو دهد تشبیه فرمود ، آیا با چنین شستشوها چیزی از آلودگی بر بدن باقی می ماند ؟

 

عبادت باعث درمان رذایل اخلاقی

امام در خطبه192پس از اشاره به پاره ای از اخلاق رذیله از قبیل سرکشی ، ظلم ، کبر ، می فرماید : ” « و من ذلک ما حرس الله عباده المؤمنین بالصلوات و الزکوات و مجاهده الصیام فی الایام المفروضات تسکینا لاطرافهم و تخشیعا لابصارهم و تذلیلا لنفوسهم ، و تخفیضا لقلوبهم و ازاله للخیلاء عنهم » ” . چون بشر در معرض این آفات اخلاقی و بیماریهای روانی است خداوند بوسیله نمازها و زکاتها و روزه ها بندگان مؤمن خود را از این آفات حراست و نگهبانی کرد ، این عبادات دستها و پاها را از گناه باز می دارند ، چشمها را از خیرگی بازداشته به آنها خشوع می بخشند ، نفوس را رام می گردانند ، دلها را متواضع می نمایند ، و باد دماغ را زایل می سازند .

 

 

 

عبادت باعث ایجاد واردات قلبی

امام در خطبه . 220نهج البلاغه می فرماید: « قد احیی ، عقله و امات نفسه ، حتی دق جلیله و لطف غلیظه و برق له لامع کثیر البرق ، فابان له الطریق و سلک به السبیل و تدافعته الابواب الی باب السلامه ،ودارالاقامه  و ثبتت رجلاه بطمانینه بدنه فی قرار الامن و الراحه بما استعمل قلبه و ارضی ربه » .(سالک) عقل خویش را زنده و نفس خویش را میرانده است ، تا آنجا که ستبری های بدن تبدیل به نازکی و خشونتهای روح تبدیل به نرمی شده است و برق پر نوری بر قلب او جهیده و راهرا بر او روشن و او را به رهروی سوق داده است ، پیوسته از این منزل به آن منزل برده شده است تا به آخرین منزل که منزل سلامت و بارانداز اقامت است رسیده و پاهایش همراه بدن آرام او در قرارگاه امن و آسایش ، ثابت ایستاده است این همه به موجب اینست که دل و ضمیر خود را به کار گرفته و پروردگار خویش را خوشنود ساخته است . در این جمله ها سخن از زندگی دیگری است که زندگی عقل خوانده شده است ، سخن از مجاهده و میراندن نفس اماره است ، سخن از ریاضت بدن و روح است ، سخن از برقی است که بر اثر مجاهده در دل سالک می جهد و دنیای او را روشن می کند ، سخن از منازل و مراحلی است که یک روح مشتاق و سالک به ترتیب طی می کند تا به منزل مقصود که آخرین حد سیر و صعود معنوی بشر است می رسد : ” « یا ایها الانسان انک کادح الی ربک کدحا فملاقیه »” (سوره انشقاق آیه . 6 ) .

 

 

سخن از طمانینه و آرامشی است که نصیب قلب ناآرام و پراضطراب و پر ظرفیت بشر در نهایت امر می گردد : « الا بذکر الله تطمئن القلوب »(سوره رعد آیه . 28 ) . در خطبه230اهتمام این طبقه به زندگی دل چنین توصیف شده است : ” « یرون اهل الدنیا لیعظمون موت اجسادهم و هم اشد اعظاما لموت قلوب احیائهم » “. اهل دنیا مردن بدن خویش را بزرگ می شمارند اما آنها برای مردن دل خودشان اهمیت قائل هستند و آن را بزرگتر می شمارند . خلسه ها و جذبه هائی که روحهای مستعد را می رباید و بدان سو می کشد این چنین بیان شده ا
ست : ” « صحبوا الدنیا بابدان ارواحها معلقه بالمحل الاعلی » ” ( حکمت . 147) . با دنیا و اهل دنیا با بدنهائی معاشرت کردند که روحهای آن بدنها به بالاترین جایگاهها پیوسته بود . ” « لولا الاجل الذی کتب الله علیهم لمتستقر ارواحهم فی اجسادهم طرفه عین شوقا الی الثواب و خوفا من العقاب » ” (خطبه . 193 ) . اگر اجل مقدر و محتوم آنها نبود روحهای آنها در بدنهاشان یک چشم به هم زدن باقی نمی ماند از شدت عشق و شوق به کرامتهای الهی و خوف از عقوبتهای او . ” « قد اخلص لله سبحانه فاستخلصه » ” (خطبه 87 ) .

 

 

 

او خود را و عمل خود را برای خدا خالص کرده است خداوند نیز به لطف و عنایت خاص خویش ، او را مخصوص خویش قرار داده است . علوم افاضی و اشراقی که در نتیجه تهذیب نفس و طی طریق عبودیت بر قلب سالکان راه سرازیر می شود و یقین جازمی که نصیب آنان می گردد این چنین بیان شده است : ” «هجم بهم العلم علی حقیقه البصیره و باشروا روح الیقین و استلانوا ما استوعره المترفون و انسوا بما استوحش منه الجاهلون» ” (حکمت . 147 ) . علمی که بر پایه بینش کامل است بر قلبهای آنان هجوم آورده است روح یقین را لمس کرده اند ، آنچه بر اهل تنعم سخت و دشوار است بر آنان نرم گشته است و با آن چیزی که جاهلان از آن دروحشتند انس گرفته اند.

 

 اميرالمؤمنين علی ” ع ” جمله ای دارد كه بسيار جالب و عميق است می فرمايد : «عجبت لمن ينشد ضالته و قد اضل نفسه فلا يطلبها » ” (غرر و درد آمدی جلد 4 صفحه . 340)تعجب می كنم از كسی كه در جستجوی گمشده اش بر می آيد و حال آنكه ” خود را گم كرده و در جستجوی آن برنمی آيد . خود را شهود كردن هرگز از شهود خالق جدا نيست و اين است معنی جمله معروف رسول اكرم كه مكرر به همين مضمون از علی (ع) نيز رسيده است . « من عرف نفسه عرف ربه» و اينست معنی سخن علی (ع) در نهج البلاغه كه وقتی كه از آن حضرت سؤال كردند : «هل رايت ربك ؟» آيا پروردگار خود را ديده ای ؟ در پاسخ فرمود : « ا فاعبد ما لا اری » ؟ آيا چيزی را كه نمی بينم عبادت می كنم ؟ آنگاه چنين توضيح داد : «لا تدرکه العيون بمشاهده العيان و لكن تدركه القلوب بحقايق الايمان » (نهج البلاغه ، خطبه . 179). او هرگز با چشم ديده نمی شود ولی با دلها با ايمانهای واقعی شهودی او را درك می كنند . نكته بسيار جالبی كه از تعبيرات قرآن كريم استفاده می شود اينست كه انسان آنگاه خود را دارد و از دست نداده كه خدا را داشته باشد . آنگاه خود را به ياد دارد و فراموش نكرده كه از خدا غافل نباشد و خدا را فراموش نكند . خدا را فراموش كردن ملازم است با خود فراموشی . «و لا تكونوا كالذين نسوا الله فانسيهم »: مانند کسانی نباشید که خدا را فراموش نمودند سپس خود را فراموش کردند(سوره حشر آيه . 19) از ديدگاه نهج البلاغه ، دنيای عبادت دنيای ديگری است ، دنيای عبادت آكنده از لذت است ، لذتی كه با لذت دنيای سه بعدی مادی قابل مقايسه نيست.

 

 

 

دنيای عبادت پر از جوشش و جنبش و سير و سفر است اما سير و سفری كه “به مصر و عراق و شام” و يا هر شهر ديگر زمينی منتهی نمی شود ، به شهری منتهی می شود ” كه او را نام نيست ” دنيای عبادت شب و روز ندارد ، زيرا همه روشنائی است ، تيرگی و اندوه و كدورت ندارد ، يكسره صفا و خلوص است ، از نظر امام علی چه خوشبخت و سعادتمند است كسی كه به اين دنيا پاگذارد و نسيم جانبخش اين دنيا او را نوازش دهد ، آن كس كه به اين دنيا گام نهد ديگر اهميت نمی دهد كه در دنيای ماده و جسم بر ديبا سر نهد يا بر خشت : « طوبی لنفس ادت الی ربها فرضها و عركت بجنبها بوسها و هجرت فی الليل غمضها حتی اذا غلب الكری عليها افترشت ارضها و توسدت كفها فی معشر اسهر عيونهم خوف معادهم و تجافت عن مضاجعهم جنوبهم ، و همهمت بذكر ربهم شفاههم و تقشعت بطول استغفارهم ذنوبهم ، اولئك حزب الله الا ان حزب الله هم المفلحون» چه خوشبخت و سعادتمند است آنكه فرائض پروردگار خويش را انجام می دهد ، الله ، يار و حمد و قل هو الله ، كار او است ، رنجها و ناراحتيها را ، مانند سنگ آسيا دانه را ، در زير پهلوی خود خورد می كند.

 

 

 

 منبع: سازمان فرهنگ و ارتباط اسلامی

 

http://parsidoc.ir

صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه

کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor

 

اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان.اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان.
اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان.اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان. اثرات عبادت بر انسان.
به این مطلب امتیاز دهید:
3/5 - (2 امتیاز)

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید