حکمت 25_رنگ رخساره خبر میدهد از سر درون
و قال(ع): مَا أَضْمَرَ أَحَدٌ شَيْئاً إِلَّا ظَهَرَ فِي فَلَتَاتِ لِسَانِهِ، وَصَفَحَاتِ وَجْهِهِ
واژگان مهم:
مَا اَضْمَرَ: پنهان نکرد
ظَهَرَ: آشکار شد
فَلَتَاتِ (جمع فَلتة): سخنان بیاندیشه، سخنان رها شده
صَفَحَاتِ (جمع صفحة): حالات، ظاهرها. (به ظاهر پوست بدن انسان «صفحة» گویند.)
ترجمه:
کسی چیزی را در دل پنهان نمیکند، مگر آنکه در سخنان بیاندیشهاش و ظاهر رخسارش هویدا میگردد.
چکیده مفاهیم:
در این حکمت امام(ع) به یکی از اصول مهم روان شناسی اشاره کرده و فرموده است: هر کسی که برای حفظ رازی پنهانکاری میکند،
بالأخره در لابهلای حرفهایش و در تغییرکردن ظاهر و حالات چهرهاش لو میرود. به عبارت دیگر، تأثیر روحیات و درون در جسم آدمی چنان است که آنچه را در دل دارد،
بیتوجه بر زبانش جاری میشود یا در سیمایش آشکار میگردد.
نکتــــــهها:
1- اعمال انسان بازتاب نیات، خواستهها و سجایای درونی اوست که به صورت طبیعی ظاهر میگردد. آدمی به علل گوناگون، امور مهمی چون دوستیها، دشمنیها، شادیها و
ناراحتی هایش را در قلب خود مخفی میکند، با این حال، گاهی بر اثر شادیها و ناراحتیها، از حالت طبیعی در میآید و ناخواسته درون خود را با زبان یا حالت چهره اش نمایان میسازد.
سرخ شدن صورت در هنگام خجالت، زرد شدن و رنگپریدگی چهره در زمانی که از چیزی ترسیده و وحشت کرده، و در هم بودن ابروها هنگام ناراحتی و در مواردی از این قبیل
بیانگر حالت درونی انسان است و از این رو، دقت در کلام دیگران، ضمیر آنها و حتی اسرار مخفی دلشان را هویدا میسازد.
2- طبق آیات و روایات، اعمال انسانها به شکلهای مختلفی تمثل مییابند و از حالات روحی، جسم نیز متأثر میشود. موارد محدودی از این حالات مانند خشم، ترس، شادی،
حسادت، عشق، عصبانیت، غرور، غم، رضایت، همدردی و خجالت را در چهره میتوان مشاهده نمود، اما بیشتر آنها فقط برای افرادی که در صفات انسانی و درجات روحانی
به مقاماتی رسیدهاند، قابل ادراک است و در آخر که پردهها برداشته میشوند، آثار روحانی افعال برای همگان قابل رویت خواهد بود.به دو آیه در این زمینه اشاره میشود:
* «یُعرَفُ المُجرِمُون بِسیماهُم»؛ « مجرمان از چهره هایشان شناخته میشوند»
* «یوم تَبیَضُّ وُجوهٌ و تَسوَدُّ وُجوهٌ»؛ «[آن عذاب عظیم] روزی خواهد بود که چهرههایی سفید و چهرههایی سیاه میگردند».
پیـــــــامها:
اگر به دنبال حفظ اسرار درون هستیم، باید با تأمل و اندیشه سخن بگوییم و تسلّط خویش را بر حالات و روحیات خویش افزون گردانیم تا از لغزشهای زبان «فلتات» و
عکس العمل های ناخواسته در امان باشیم.
لطـــــــــــــــائف:
راز درون هرچه بود، گاه گاه تیغ زبانش به در آرد ز چاه
صفحه رخساره چو یک آینه فاش کند راز دل از دود آه
ملا فتح الله کاشانی این حکمت را این گونه به نظم کشیده است:
گر نهان دارد کسی سر، توان دریافتن از نگاه و روی آن کس، یا در اثنای زبان
خودآزمایی:
1. یکی از اصول مهم روان شناسی که در این حکمت به آن اشاره شده است را بنویسید؟
2. برای حفظ نمودن اسرار درونی چه باید کرد؟
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor
