حکمت4_میراث گرانبها
وَ قال علیه السلام: نِعْمَ الْقَرِينُ الرِّضَى وَ الْعِلْمُ وِرَاثَةٌ كَرِيمَةٌ وَ الْآدَابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَةٌ وَ الْفِكْرُ مِرْآةٌ صَافِيَةٌ
واژگان مهم:
قَرِین: همنشین
حُلَل: زیورها
مُجَدَّدَةٌ: تازه و نو
مِرْآةٌ: آینه
ترجمه:
خشنودی [از قضا و قدر الهی] نیکو همنشینی است و علم و دانش میراثی شریف و گرامی است، رفتارهای پسندیده زیورهایی نو و تازهاند، و اندیشه، آینهای شفاف و گویاست.
چکیده مفاهیم
امام علیه السلام در این حکمت با توصیفاتی زیبا به ارزش چهار چیز اشاره میفرمایند:
1. رضا به قضاء الهی: بهترین همنشین؛
2. علم: ارثی گرانبها؛
3. آداب: زیورهای نو؛
4. تفکر: آینهای شفاف و گویا.
در بخش نکات به تبیین بیشتر این صفات خواهیم پرداخت.
نکته ها
1- منافع علمی که به ارث میرسد، از مال بیشتر است؛ چرا که علم هم برای وارث مفید است و هم برای دیگران؛
از این رو باقیات صالحات برای میت میباشد؛ اما مال ممکن است چنین نباشد.
2- ادب، رعایت منظم سنتهای شرعی در برابر خداوند و مردم یا سنتهای نیکوی عرفی است که خدا از آن نهی نکرده باشد، مانند آداب تلاوت قرآن، آداب غذا خوردن، آداب میهمان نوازی.
3- امام علیه السلام از اصول اخلاقی و آداب به حُلَل و زیورها یاد کرده است و این تعبیر، گویای جایگاه ادب در زیباسازی زندگی و سالم سازی روابط انسانی است.
4- آینهای که صاف و شفاف باشد، نه صورت را بزرگتر مینمایاند، نه کوچکتر، نه به صورت انسان چیزی میافزاید،
و نه از نشان دادن و زشتی چهره فروگذار میکند. فکر نیز چون از درون انسان سرچشمه میگیرد، نه دشمن او است که فقط عیبجویی کند و نه دوست چاپلوسی است که عیبها را بازگو نکند؛
بلکه همچون آینهای صاف، صادقانه و بیغل و غش، حقیقت سیرت انسان را بیان میکند.
پیـــــــامها
1- شادمانی و انبساط خاطر به قضای خداوند، گویای مقام رضا،برای بنده است . از این رو صاحب چنین مقامی، هرگز لب به شکوه باز نمیکند.
2- زینت درختان، شکوفه ها و برگهای تازه است؛ زینت زندگی دنیا، مال و فرزندان است؛ مردان با خضاب خود را زینت میدهند و زنان با طلا و جواهر؛اما زینت واقعی انسان ادب اوست.
انسان با رعایت منظم و مرتب آداب بندگی و با انجام دادن اعمال واجب و مستحب، ترک محرمات و مکروهات و حسن معاشرت با مردم،خود را با صفات عالی زینت میبخشد
و هر لحظه در وجود خود طراوت و تازگی را تجدید میکند. پس آنچه درواقع فرد را آراسته میکند، ادب اوست و انسان باید با نگریستن در آینه اندیشه، زشتیهای خود را اصلاح کند.
3- برای بقاء و دوام دوستی، مخفی نمودن عیب های دوست ضروری است.
لطـــــــــــــــائف
هنگامی که حضرت ابراهیم علیه السلام را به جرم توحید و بتشکنی به آتش میافکندند، جبرئیل نزد او آمد و گفت اگر حاجتی داری بگو! ابراهیم علیه السلام از روی ادب، عرض حاجت به غیر خدا نکرد و در جواب گفت: «با تو، نه!»
جبرئیل گفت: «پس نجات خود را از خداوند طلب کن.» فرمود: «حَسِبی مِن سُؤالی عِلمُه بِحالی؛ همین که خدا میداند در چه حالی هستم کافی است، دیگر نیازی به درخواست من نیست.»
***
از خدا خواهیم توفیق ادب بیادب محروم مانداز لطف رب
بیادب تنها نه خود را داشت بد بلکه آتش در همه آفاق زد
***
رضا خوش قرین است از کف مده چو دانش بری ارث، ارجش بنه
ادب، جامه فاخری است نو به نو ز اندیشه پاک آینه کن درو
خودآزمایی
1. دلیل تشبیه نمودن تفکر به آیینه ای صاف چیست؟
2. زینت و زیور حقیقی انسان چه می باشد؟
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor
حکمت4_میراث گرانبها. حکمت4_میراث گرانبها. حکمت4_میراث گرانبها. حکمت4_میراث گرانبها. حکمت4_میراث گرانبها. حکمت4_میراث گرانبها.
