ساختمان حنجره (دستگاه تنفس)/2

دستگاه تنفس :

دستگاه تنفس از چند قسمت تشكیل شده است. ریه ها بخش اصلی دستگاه تنفس هستند. ریه‌ها در دو سمت سینه واقع شده‌اند و قلب و عروق بزرگ و مری آنها را از هم جدا می‌كنند. یكی دیگر از بخش‌های مهم دستگاه تنفس دیافراگم است. دیافراگم در تنفس نقش اساسی دارد و در قاعده شش‌ ها قرارگرفته است. و در واقع پرده عضلانی است كه حفره شكمی را از حفره سینه جدا می‌كند. كار دیافراگم ایجاد فشار منفی برای كشیدن ه
وا به داخل ریه‌هاست. بدنبال انقباض دیافراگم و پايين رفتن آن یك خلاء نسبی در قفسه سینه ایجاد شده و این امر خود باعث اتساع ریه‌ها می‌شود. در این بین عضلات بین دنده‌ای با انقباض خود موجب اتساع قفسه سینه و كمك برای ورود هوا می‌شوند. نتیجه این روند، مكش هوا به درون ریه‌ها است. بایستی توجه داشت قفسه سینه یک شبکه اسکلتی است. بنابراین دارای ظرفیت محدودی از نظر قدرت اتساع است.

در یک تنفس درست، دیافراگم مهم‌ترین نقش را ایفا می‌كند. بنابراین كنترل دیافراگم اولین قدم در تمرین‌های تنفسی است.

وقتی دیافراگم در حالت استراحت قرار می‌‌گیرد، ریه‌ها جمع شده و هوا تخلیه می‌شود. تمرین ساده تنفس عمیق با حركات دیافراگم، بنیاد علم تنفس یا پرانایاما است.

آنچه در یک تنفس درست اهمیت دارد حرکت شکم و دیافراگم است. در واقع تنفس درست با بیرون دادن شکم شروع می شود. وقتی شکم به سوی بیرون حرکت کرد، اين احشاء محوطه شکمی است كه با فشار ديافراگم به سوی بیرون حرکت می کنند. در این حالت دیافراگم می تواند به راحتی به سوی پایین حرکت کند و هوا را به داخل ریه ها بکشاند. بعد از باز شدن شکم، قفسه سینه نیز
كمي باز شده و چرخه تنفس کامل می شود. در هنگام بازدم نیز مجددا شکم به داخل جمع میشود و به هل دادن دیافراگم به سوی بالا هوا را خارج می کند.

تفاوت تنفس سينه اي با شكمي اينست كه در تنفس سينه اي قسمتهای فوقانی قفسه سینه و ششها از هوا پر می شود اما آنچه مطلوب ماست، پر شدن قسمتهای تحتانی قفسه سینه يعني ريه ها و حبابچه های هواست كه در تنفس شكمي حاصل مي شود كه در اين راستا هوا وارد معده نمي شود.

دیافراگم یک عضله قوسی شکل بزرگ و متصل به استخوان سینه در جلو است، که به اطراف و زیر دنده های پائینی منشعب می شود، و سپس به دنده دوازدهم در عقب متصل می گردد. دیافراگم به عنوان عضله اصلی دم و بازدم با توانایی در تغییر صدای حفره حلقی، عمل می کند و همانطور كه گفته شد خصوصا در تنفس شكمي نقش بسزايي در كنترل و حبس نفس دارد.

با استفاده از تمرینات، دیافراگم و تمام عضلات با نفس گیری تقویت می شوند، به طوری که کنترل هوایی که خارج می شود به بیشترین حد می رسد. چنین کنترلی باعث ایجاد آوازی پر طنین و زیبا و همچنین یک خط آوازی محکم می شود. </o:p&g t;

يكي از راههاي اطلاع از تنفس صحیح، نگاه کردن به تنفس نوزادان و کودکان است. بچه ها وقتی نفس می کشند، به هنگام عمل دم شکم شان بالا می آید و گرد می شود. عضلات شکم کودک نرم است؛ به طوری که هوا می تواند به راحتی به عمق ریه های او برسد. وقتی تنفس کردن ناسالم بزرگسالان را تماشا می کنید، درست عکس این حالت است. به همین دلیل است که آن را تنفس وارونه می نامند. اغلب بزرگسالان هنگام دم، شکم شان را سفت می کنند و در این حالت تنفس، شکم مانع پُر شدن ریه ها از هوا می شود.

برخي از معلمان به شاگردانشان توصيه مي‌كنند كه كمربندي فرضي متشكل از تعداد زيادي بيني را روي شكم و بالاي نافشان تصور نمايند. با اين شيوه براي هنرجو احساس نفس عميق در ناحيه شكم ايجاد شده و از تنش عضلات گردن، حنجره و ته زبان كاسته مي‌شود.
همواره براي تنفس سه مرحله در نظر گرفته مي‌شود: دم، وقفه، بازدم. افرادي كه سعي مي‌كنند طولاني و با شدت نفس خود را بيرون دهند بهترين شرايط را براي دم فرو دادن ايجاد مي‌كنند.

حفره شكمي بسيار وسيع تر از چيزي است كه ما از خارج و به طور ظاهري شكم مي ناميم. از آن جا كه عضله ديافراگم گنبدي شكل است حفره شكمي در بالا به داخل قفسه سينه پيشروي كرده و در نتيجه قسمتي از فضاي استخواني قفسه سينه جزو حفره شكمي محسوب مي شود. در پايين نيز حفره شكمي به داخل اسكلت استخواني لگن گسترش يافته و قسمتي از حفره لگن كه در بالاي تنگه فوقاني قرار دارد (يعني لگن كاذب) جزو حفره شكمي است.

بنابراين حدود فوقاني شكم عبارت است از سطح تحتاني ديافراگم و در پايين: تنگه فوقاني لگن

 

بینی :

اصلی‌ترین راه ورود هوا به دستگاه تنفسی، بینی است. و نقش بسزايي در هنگام خواندن ايجاد مي كند. بینی هوا را گرم و مرطوب و هواي تميز و بدون گرد و غبار را وارد ريه ها كرده و هنگام نفس گيري با بيني مشكلي براي حنجره ايجاد نمي كند. ولي تنفس از راه دهان باعث ورود هواي سرد و در نتيجه باعث خشك شدن حنجره و نيز گاهي باعث سرفه مي گردد. همچنين وقتي شما مي خواهيد شروع به خواندن كنيد قبل از خواندن مي توان از راه بيني به آرامي نفس گيري كنيد بدون اينكه كسي متوجه شود.

از طرفي گوشه هايي از آوازها يا تلاوتهاي زيبا حاصل بكارگيري ظريف آواهاي تو دماغي ست. و حتي برخي خوانندگان يا قاريان با استفاده از اين ويژگي توانسته اند خود را مطرح كنند. و عدم استفاده صحيح از بيني هنگام خروج صدا مي تواند حالتهاي زننده اي را در صوت ايجاد نمايد. بي شك قسمتي از زيبايي تلاوتهاي قرآن مديون غنه هايي است كه بكمك بيني تلفظ مي شوند. لذا بيني نقش بسيار اساسي در صدا دارد.

&lt ;v:stroke joinstyle=”miter”>

دستگاه تنفس

۶۰ نكته در سلامت حنجره:

* نوشيدن تقريباً هشت ليوان آب در طي شبانه روز براي تامين رطوبت و نرمي گلو الزامي است. * نوشيدنيهاي الكلي و كافئين دار و چاي و قهوه داراي خاصيت ادرار آور بوده و باعث تغليظ ترشحات بدن مي شود.
* الكل غشاي مخاطي گلو را تحريك مي كند.
* در مسافرت با هواپيما بدليل پايين بودن رطوبت درون هواپيما مصرف مقادير بيشتري از آب ضروري است&l t;SPAN dir=ltr>.
* از عواملي كه باعث از دست رفتن آب بدن مي شوند، مانند غذاهاي شور بپرهيزيد.
* غذاهاي تند و ادويه دار بسيار كم مصرف كنيد، زيرا اينگونه غذاها باعث حركت اسيد معده به مري و گلو مي شوند.
* از مصرف مواد غذايي خلط آور مثل محصولات لبني، بخصوص در ساعات قبل از خوان
دن پرهيز كنيد.
* مصرف زياد حبوبات، ميوه جات و سبزي ها را در برنامه غذايي خود منظور كنيد. اين مواد غذايي علاوه بر اينكه محتوي ويتامين A، E و C هستند، همچنين غشاي مخاطي گلو را پايدار نگه مي دارند.
* مصرف برخي داروها ممكن است صدا را بطور دائم خراب كند، بويژه هورمونهاي مردانه، مثل آن هورمونهايي كه براي درمان سرطان رحم يا تعديل جنسي پس از يائسگي به زنان تجويز مي شوند. مشكلات مشابهي در مورد استروئيدهاي آنابوليك، كه آن هم از هورمون هاي مردانه است، و بطور غير مجاز توسط ورزشكاران پرورش اندام استفاده مي شود، وجود دارد.
* داروهاي ضد حساسيت باعث خشكي، افزايش گلو صاف كردن و سوزش، و اغلب افزايش گرفتگي گلو مي شوند.
* آسپيرين باعث خونريزي تارهاي صوتي مي شود، زيرا حاوي مواد ضد انعقاد خون است كه براي بيماران عروقي تجويز مي شود.
* داروهاي استنشاقي كه براي تنگي نفس و آسم استفاده مي شوند، اغلب باعث التهاب </SPAN&g t;حنجره مي شوند. بسياري از داروهاي عصبي، رواني و تنفسي، روي صدا تاثير مي گذارند.
* مصرف مقدار فراوان ميوه و سبزي تازه حدود پنج وعده در روز بسيار مناسب است.
* خوشحال بودن و انرژي رواني مثبت قبل از خواندن موثر است.
* استفاده از ويتامين C – براي اثر بخشي بهينه همراه با كلسيم و منيزيم، استفاده از روي(سولفات روي) يا نمك اسيد گلوكونيك روي و نيز استفاده از ويتامين A- كه اكثراً مشتق شده از روغن طبيعي ماهي است براي حنجره مفيد هستند.
* پس از فعاليتهاي
بدني، خود را گرم نگاه داريد و با بدن عرق كرده، در معرض هواي آزاد قرار نگيريد.
* اگر با شخص سرما خورده در تماس بوديد، دستان خود را با صابون شسته و نيز بخور كنيد تا بيماري به شما سرايت نكند.
* تا پنج روز پس از ظهور بيماري، ويتامين C مصرف كنيد.
* خوب بخوريد، به قدر كافي استراحت كنيد و شاد باشيد.
* به هنگام سرماخوردگي ‌استراحت زياد، مصرف فراوان مايعات و قرقره كردن آب نمك ولرم، به بهبود علائم كمك مي‌كند.
* تنها در مواردي كه به دنبال عفونت ويروسي، عفونت باكتريايي نيز بروز مي‌كند، آنتي‌بيوتيك‌ها مفيد واقع مي‌شوند.
* براي عملكرد بهتر سيستم ايمني، بدن بايد مواد مغذي حياتي را دريافت كند.
& lt;/SPAN>* دخانيات استعمال نكنيد و در معرض دود استعمال ديگران نيز قرار نگيريد. استعمال دخانيات نه تنها باعث سوزش و خارش مزمن مي شود، بلكه علاوه بر آن مي تواند باعث دگرگوني بافت سلولي تارهاي صوتي گردد. شكل سلولهاي مخاطي تغيير مي كند و به چيزي بسيار متفاوت از سلولهاي طبيعي تبديل مي شوند كه به آنها سرطان حنجره مي گويند.
* بهترين تكنيكهاي تنفسي را براي آواز خواندن يا صحبت كردن به كار ببريد. بسيار مهم است كه صداي خود را با نفسي عميق از ديافراگم تقويت كنيد. صحبت كردن از طريق گلو و بدون پشتيباني توسط نفس، فشار شديدي به صدا وارد مي آورد.
* در هنگام توليد صوت، فشار را بر روي عضلات بزرگ شكم متمركز كنيد، نه روي عضلات كوچك گلو. * به جاي اينكه روي مقدار هوايي كه مي توانيد به داخل ريه ها بكشيد اهميت بدهيد، بايد به چگونگي بيرون دادن هوا اهميت قائل شويد. * تمركز صدا بايد به سمت بيرون باشد، نه در فضاي بيني يا گلو. ته گلوي خود را باز كنيد صريحاً صدا را بيرون بدهيد. و بهترين نوع صدا زماني است كه شما صداي خارج شده را در برخورد با سقف دهان خود احساس كنيد. * برخي از حنجره ها نسبت به مواد خمير دندان حساس هستند، لذا اينگونه افراد قبل از اجرا در صورت نياز به مسواك زدن، بدون خميردندان اينكار را انجام دهند.
* در محل سكونت خود از مرطوب كننده هوا استفاده كنيد. اين امر بخصوص در زمستان يا مناطق خشك اهميت بسياري دارد. رطوبت مطلوب سي درصد است.
* ورزش باعث افزايش استقامت و قدرت عضلات شده و به تنفس و حالت بدني بهتر كمك مي كند.
* اقامت در محيط هاي آلوده، كهنه و سربسته، به دليل وجود گرد و غبار و آلرژيها، موجب اختلال در امر بهداشت راههاي هوايي مي شود.
* استنشاق آلاينده هاي محيطي و شغلي و از همه مهمتر استعمال دخانيات(چه به صورت مستقيم و چه به صورت غير مستقيم يعني در معرض دود آنها قرار گرفتن) در درازمدت نيز موجب تغييرات بافتي جدي در راه هاي هوايي منجمله طنابهاي صوتي مي گردند.
* قرار داشتن صدا&l t;/SPAN> در معرض تحريك كننده هاي محيطي، يك عامل شناخته شده در كاركرد بد صدا است. دود، خشكي، آلودگي ها و ذرات آلرژي زا ممكن است باعث گرفتگي صدا، گلو صاف كردن هاي پي در پي و خستگي صدا شوند.
* هنگام خواندن، تنفس از راه بيني به جاي دهان، باعث ورود هواي گرم، مرطوب و تصفيه هوا مي شود.
* ميزان تمرينات نبايد بيش از حد باشد. درس هاي كمتر و حرف زدنهاي كمتر، از فشار آوردن به صدا و خشدار نمودن آن جلوگيري مي كنند.
* تمرينات خود را قدم به قدم پيش ببريد.
<SPAN dir=rtl&g t;* بين فواصل اجرا استراحت كنيد. خصوصا اگر زياد با حنجره خود كار كرده ايد خواب تجويز مناسبي ست. براي افرادي كه تمرينات سنگين دارند خواب موثر ولي براي افرادي كه تمرين كمي دارند خواب باعث افت بيشتر صداي آنها مي شود. لذا در صورت تمرين نداشتن بهتر است چند ساعت قبل از اجرا بيدار ماند تا لااقل حنجره با حرف زدن كمي گرم شود.
* از توليد صداهاي عجيب و غريب و همچنين گلو صاف كردن هاي بيش از حد خودداري كنيد.
* در هنگام صحبت كردن شدت صوت را پايين نگاه داريد و اگر احساس مي كنيد گلويتان خشك، خسته، و يا گرفته است، از صحبت كردن دست بكشيد.
* از صحبت كردن و آواز خواندن در محيط هاي پر سر و صدا خودداري كنيد تا زياد به حنجره شما فشار وارد نشود. صحبت كردن هاي طولاني مدت و در دراز مدت مي تواند زمينه ساز ايجاد آسيب هاي جدي در طنابهاي صوتي و تغيير صداي فرد شود.
* وقتي از حنجره استفاده نمي كنيد، به آن استراحت بدهيد.
* از
صداي خود بيش از اندازه كار نكشيد. در هنگام گرفتگي صدا از خواندن و صحبت كردن بپرهيزيد.
* هنگام صحبت با تلفن، گوشي تلفن را با گردن بين سر و شانه نگه نداريد، زيرا اينكار باعث فشار و كشيدگي عضلات گردن مي گردد.
* در فصل سرما بهترين اقدام براي سلامتي حنجره، گرم نگه داشتن آن است.
* در فصل سرما هر شب از چند قطره محلول دهان شويه پرسيكا به همراه مقدار كمي آب جهت رفع انواع ويروسها و باكتريهاي مخرب كه احتمال سرايت آنها در روز وجود داشته استفاده كنيد. خصوصا زماني كه احساس مي كنيد به گلو درد مي خواهيد مبتلا شويد. در اين شرايط مي توانيد از آبگرم و آبليمواستفاده كنيد.
* اگر به غرغره كردن نياز داريد، از محلول آب نمك استفاده كنيد.
* از دهان شويه هاي خوشبو كننده دهان و مواردي كه حاوي الكل يا محرك هاي شيميايي هستند اجتناب كنيد. بوي بد دهان ممكن است دلايلي داشته باشد كه اين خوشبو كننده ها نمي توانند آنها را مداوا كنند. اين دلايل ممكن است عفونت جزئي در بيني، سينوزيت، لوزه، لثه، يا ريه ها بوده و يا ممكن است بدليل برگشت اسيد معده به مري و گلو باشد.
* برخي درمان هاي دارويي مي تواند از طريق خشك كردن غشاي مخاطي تارهاي صوتي، يا توليد رطوبت زياد در اين تارها، روي صدا تاثير بگذارد. برخي داروها نيز باعث گرفتگي صدا بدليل عفونت هاي تخميري مي شوند. از اين قبيل داروها مي توان از داروهاي ضد افسردگي، قرص هاي ضد بارداري، داروهاي آلرژي و آسم، داروهاي ادرار آور، داروهاي ضد فشارخون و داروهاي ضد احتقانهاي بيني نام برد كه همگي مي توانند باعث تغليظ ترشحات بدن گردند. در اين حالت ممكن است بيمار در حين صحبت كردن، مجبور به استفاده نامناسب و توأم با فشار از حنجره شود كه در صورت تكرار قادر به ايجاد ضايعات ماندگار روي طنابهاي صوتي است.
* از گلو صاف كردن هاي پي در پي، جيغ زدن و فرياد كشيدن و تقليدهاي نامناسب صوتي اجتناب كنيد.
* قبل از اجرا يا تمرين سخت، صداي خود را با 10- 5 دقيقه تحريرهاي نرم گلويي با دهان بسته، گرم كنيد.
منابع اصلي طبيعي تامين‌كننده ويتامينها خصوصا ويتامين ث كه در درمان سرماخوردگي موثرند:
* پرتقال، گريپ فروت، انواع توت، فلفل دلمه‌اي، توت فرنگي، سيب زميني و سبزيجات برگ سبز از قبيل انواع كلم. (دريافت زياد و منظم ويتامين ث به كاهش بروز، شدت و طول مدت سرماخوردگي كمك مي‌كند)
* غلات سبوس‌دار و حبوبات، منابع غذايي خوب يكي از ويتامين‌هاي گروه ب به نام پانتوتنيك اسيد هستند. (كمبود پانتوتنيك اسيد، سبب بروز عفونت‌هاي مكرر دستگاه تنفسي فوقاني مي‌شود)

* سير، داراي آهن، روي و آليسين است كه سبب تقويت سيستم ايمني و كمك به كاهش خطر عفونت‌هاي ويروسي مي‌شود.
* ماهي قباد، قزل‌آلا، ساردين و ماهي‌هاي روغني غني از اسيدهاي چرب امگا 3 هستند. همچنين تخم كتان، دانه كدو حلوايي و روغن شاه‌دانه نيز از ديگر منابع خوب امگا 3 هستند.
* دانه كنجد، تخمه كدو حلوايي و آفتاب‌گردان منابع غني اسيدهاي چرب امگا 6 هستند. اين اسيد‌هاي چرب در مبارزه عليه عفونت‌هاي سرماخوردگي به سلول‌هاي دستگاه تنفسي كمك مي‌كنند.
* جگر، كره و تخم‌مرغ منابع ويتامين آ هستند. هويج، انبه، سيب‌زميني، زردآلو، كدو حلوايي و سبزيجات سبز تيره نيز تامين‌كننده بتاكاروتن هستند كه در بدن به ويتامين آ تبديل مي‌شوند. عفونت‌هاي مكرر تنفسي
در كودكان با كاهش ذخاير ويتامين آ مرتبط است.
* مرغ، گوشت قرمز بدون چربي، لبنيات و مخلوطي از حبوبات مغزها، دانه‌ها و غلات سبوس‌دار، تامين كننده پروتئين هستند. كمبود دريافت پروتئين خطر ابتلا به عفونت را افزايش مي‌دهد.
* گوشت، شير، غلات و حبوبات تامين كننده ويتامين‌هاي ب‌ـ6 و پانتوتنيك اسيد هستند كه براي تامين سلامتي سيستم ايمني از اهميت بسياري برخوردارند.
* غلات، نان و عصاره مخمر، تامين كننده اسيدفوليك هستند كه براي سلامتي و تقويت سيستم ايمني ضروري است. به علاوه چغندر، لوبيا چشم بلبلي و انواع كلم منابع خوب فولات (فرم طبيعي اسيد فوليك) هستند.
* انواع صدف، گوشت‌هاي قرمز بدون چربي و غلات سبوس‌دار حاوي روي هستند. روي يك ماده معدني مورد نياز براي سيستم ايمني است.

 

طنين صدا:

احتمالا با توصيه خواندن در فضاي باز روبرو شده ايد. يا اينكه به شما توصيه شده كه در اتاقي تمرين داشته باشيد كه حتي ديو
ارهاي آن هم از موكت و پرده و پارچه باشد. اما اگر مشتاق طنين صدا هستيد به ياد داشته باشيد كه خواندن در فضاي باز يا در مكانهايي كه چنين ويژگيهايي را براي شما ايجاد مي كند باعث باز شدن صدا مي شود اما طنين صدا را كاهش مي دهد. شما چطور مي توانيد هم در فضاي باز تمرين كنيد هم موجهای زیبایی را در صوت خود ایجاد كنيد؟ بلكه انسان در فضاي باز، رغبت حتي تمرين ريزه كاري هاي صوت را هم ندارد.

وقتي در فضاي باز تمرين مي كنيد مجبوريد كلمات را با فشار پرتاب كنید كه در اينصورت انعطاف صدا و نوسان‌های آن از بین می‌رود، صدا حالتی یكنواخت تولید می‌كند، گفتار حالت آواهاي حماسي می‌یابد. تنش در گردن بوجود مي آيد و به حنجره ضربه مخرب وارد می گردد.

پس مكاني براي تمرين مناسب است كه مقداركمي(كم) موجب پيچيدن صدا در فضاي آن محيط شود. تقريبا حسينيه هاي بزرگ يا مساجد ساخت جديد كه داراي سالنها و سقف بلند هستند معمولا مناسب است.

اما اين توصيه را هم بطور كامل رد نمي كنيم كه در فضاي باز تمرين نشود، بلكه براي افرادي كه صداي خفه اي دارند يا بقول معروف صداشون در نمياد، به مقداري معين تمرين در ف
ضاي باز لازم است. مثلا هفته اي يكی دوبار براي باز شدن صدا و افزايش توان و قدرت صدا مي توان اينكار را انجام داد.

برای افزايش طنين و تمرين جهت ايجاد موجهاي صوتي پيشنهاد مي شود كه موسقي پاپ مثلا از استاد بنان را كه اغلب افراد با آن آشنايي دارند به ذهن بياوريد و نزديكترين طنين هاي صوتي را در قرائت قاري مرجع تقليد خود پيدا كنيد و روي آن طنين تمرين نماييد. يا آهنگ موسقي پاپ را روي كلمات عربي مد دار انتقال دهيد ولي با لحن عربي همان طنين را اجرا كنيد. مثلا كلمه “ضرآء” “سرآء” و… را با لحن عربي اما با تن صداي پرحجم(كه از ويژگيهاي موسقي پاپ است) شروع به خواندن كنيد و علامت مد را در این كلمات با آهنگ موج دار بكشيد.

برخي قاريان براي افزايش قدرت صداي خود از ابتهال در تمرينهاي خود استفاده مي كنند. شما نيز مي توانيد ابتهالهايي را كه داراي طنينهاي موجدار است انتخاب و با آن تمرين طنين صوت داشته باشيد.

http://quranfree.blogfa.com