امیر مومنان حضرت علی(ع) در تقسیم بیت المال هیچ گونه تبعیض قائل نبودند؛ با نظارت و دقت، اموال را بین افراد جامعه تقسیم می کردند و برتری و حقی را نسبت به زمامدار قائل نبودند.
بیت المال و خزانه مالی کشور در دست زمامدار، استاندار و فرماندار است و نبض اقتصادی جامعه محسوب می شود از این رو به کار گماردن افراد شایسته و صالحی که امین بیت المال باشند از اولین گام هایی بود که امام علی(ع) برداشت.
ایشان در ابتدای راه به اصلاح کارگزاران دست زد و در نخستین اقدام و اصلاح بیت المال و مالیه و عزل و تبدیل ماموران نادرست بود و از همان روز نخست خلافت، راه اسراف و سوء استفاده را سد کرد و ماموران خائن را از کار بر کنار فرمود. از اقدامات بی سابقه ی آن حضرت احداث سیستم بازرسی مالی و دادن آموزش های فنی و رفتاری تحصیل داران و کارگزارن بود.
در این زمینه ها ده ها نامه و دستورالعمل در نهج البلاغه مندرج است که از کامل ترین نامه ها ، نامه آن حضرت به مالک اشتر را می توان یاد کرد که به عنوان یک دستورالعمل حکومتی حتی در عرصه اقتصادی می توان از آن نام برد.
عدم پذیرش کسب محبوبیت در ازای دست اندازی به بیت المال
امام علی(ع) در هنگام قبول خلافت هشدارهای لازم را دادند و فرمودند: «به خدا سوگند اگر مالی از وجوه بیت المال را پیدا کنم که در کابین زنان داده یا در بهای خرید کنیزان صرف کرده اند، آن را پس می گیرم و به بیت المال بر می گردانم. همانا دامنه عدالت وسیع است و هر کس که دادگری بر او تنگی کند، ستم بیشتر او را تحت فشار قرار خواهد داد.»
امام علی(ع) تحمل سکوت در برابر دست اندازی به بیت المال را برای کسب محبوبیت نداشت و به اجرای حق و عدالت اگر به برخاستن شمشیر ها علیه او باشد، راضی تر بود تا پایه های حکومت عدل الهی در جامعه مستقر سازد.
از این رو علی(ع)، «تمام اموال و املاکی را که عثمان از بیت المال به متنفذین و اعوان و انصار خود بخشیده بود به بیت المال باز گرداند.»
تبعیض ننهادن در تقسیم بیت المال
امام علی(ع) بعد از کوتاه آمدن دست طمع کاران و اشراف از خزانه بیت المال، با نظارت و دقت، اموال را بین افراد جامعه تقسیم می کرد و هیچ گونه برتری و حقی را نسبت به زمامدار قائل نبود.
نحوه برخورد او با برادرش عقیل که تقاضای سهم بیشتری را داشت، درسی بود برای سردمداران حکومتی که هیچ قوم و خویشی و رابطه ای را بر حق و عدالت در جامعه حاکم نسازند. هر گاه اموالی در خانه بود بلافاصله آن ها بین افراد توزیع می کرد و خطاب به مردم می فرمود: «قدری از اموال که مربوط به مسلمین است نزد من جمع شده است باید در میان شما از سیاه پوست و سفید پوست، بردگان و آزادگان به طور مساوی تقسیم شود.»
امیرمومنان حضرت علی(ع) در تقسیم بیت المال هیچ گونه تبعیض قائل نبود. برخورد امام علی(ع) در پرداخت سهم بیت المال به پیر مرد گدائی که مسیحی بود، نشان از دقت عمل کارگزارن حکومت و وظایف سنگین آن ها در قبال جامعه و مردم می دهد. زیرا همه اقشار جامعه که در قلمرو حکومت اسلامی زندگی می کنند به عنوان شهروند، دارای حق و حقوق ویژه هستند و در پرداخت سهم بیت المال تبعیض وجود ندارد.
نگاه به سنت رسول اکرم(ص) و عملکرد علی(ع) در برخورد با بیت المال نشان می دهد که امام علی(ع) همچون «پیامبر جز رسالت)(و ادای تکلیف و احساس مسئولیت) هیچگونه برتری برای خودش نسبت به دیگران قائل نبود. از مال دنیا به اندازه یک فرد معمولی استفاده می کرد و در آمد مسلمین هر چه بود، برابر دستور قرآن میان آنان تقسیم می کرد.»
http://basijpress.ir
