مشاوره هاى سياسى عُمَر با امام علی
كتاب: فروغ ولايت ص 299، نويسنده: استاد جعفر سبحانى
در سال چهاردهم هجرى در سرزمين «قادسيه» نبرد سختى ميان سپاه اسلام و ارتش ايران رخ داد كه سرانجام به پيروزى مسلمانان
انجاميد و رستم فرخ زاد فرمانده كل قواى ايران و گروهى از لشكريانش به قتل رسيدند. سراسر عراق به زير نفوذ سياسى و
نظامى مسلمانان در آمد و مدائن كه مقر حكومت شاهان ساسانى بود، در تصرف مسلمانان قرار گرفت و سران سپاه ايران به
داخل كشور عقب نشينى كردند.
مشاوران و سران نظامى ايران بيم آن داشتند كه سپاه اسلام كم كم پيشروى كند و سراسر كشور را به تصرف خود در آورد.
براى مقابله با اين حمله خطرناك، يزدگرد سوم، پادشاه ايران، سپاهى متشكل از يكصد و پنجاه هزار نفر به فرماندهى فيروزان ترتيب داد
تا جلو هر نوع حمله را بگيرند و در صورت مساعد بودن وضع، خود، حمله را آغاز كنند.
سعد وقاص فرمانده كل قواى اسلام (وبه نقلى عمار ياسر) كه حكومت كوفه را در اختيار داشت، نامه اى به عمر نوشت و
او را از وضع آگاه ساخت و افزود كه سپاه كوفه آماده است كه نبرد را آغاز كند و پيش از آنكه دشمن بر آنان حمله آورد آنان براى
ارعاب دشمن نبرد را شروع كنند. خليفه به مسجد رفت وسران صحابه را جمع كرد و آنان را از تصميم خود كه مى خواهد مدينه را ترك گويد و در منطقه اى ميان بصره و كوفه فرود آيد و
از آن نقطه رهبرى سپاه رابه دست بگيرد، آگاه ساخت.
در اين هنگام طلحه برخاست و خليفه را بر اين كار تشويق كرد و سخنانى گفت كه بوى تملق به خوبى از آن استشمام مى شد.
عثمان برخاست و نه تنها خليفه را به ترك مدينه تشويق كرد بلكه افزود كه به سپاه شام و يمن بنويس كه همگى آن دو نقطه را ترك كنند
و به تو بپيوندند و تو با اين جمع انبوه بتوانى با دشمن روبرو شوى.
در اين موقع امير مؤمنان – عليه السلام برخاست و از هر دو نظر انتقاد كرد و فرمود:سرزمينى كه به زحمت و جديدا به تصرف مسلمانان درآمده است نبايد از ارتش اسلام خالى بماند.
اگر مسلمانان يمن و شام را از آن مناطق فراخوانى، ممكن است سپاه حبشه يمن و ارتش روم شام را اشغال كنند و
فرزندان و زنان مسلمان كه در يمن وشام اقامت دارند صدمه ببينند. اگر مدينه را ترك گويى،
اعراب اطراف از اين فرصت استفاده كرده فتنه اى برپا می كنند كه ضرر آن بيشتر از ضرر فتنه اى است كه به استقبال آن مى روى.
فرمانرواى كشور مانند رشته مهره هاست كه آنها را به هم پيوند مى دهد. اگر رشته از هم بگسلد مهره ها از هم مى پاشند.
اگر نگرانى تو به سبب قلت سپاه اسلام است، مسلمانان به جهت ايمانى كه دارند بسپارند.
تو مانند ميله وسط آسيا باش و آسياى نبرد را به وسيله سباه اسلام به حركت در آور. شركت تو در جبهه مايه جرات دشمنان مى شود،
زيرا با خود مى انديشند كه تو يگانه پيشواى اسلام هستى و مسلمانان به جز تو پيشوايى ندارند و
اگر او را از ميان بردارند مشكلاتشان برطرف مى شود و اين انديشه، حرص آنان را بر جنگ و كسب پيروزى دو چندان مى سازد. (1)
خليفه پس از شنيدن سخنان امام – عليه السلام از رفتن منصرف شد و گفت:
راى، راى على است و من دوست دارم كه از راى او پيروى كنم. (2)
مشورت در فتح بيت المقدس:
در فتح بيت المقدس نيز عمر با على – عليه السلام مشورت كرد و از نظر آن حضرت پيروى نمود.
مسلمانان يك ماه بود كه شام را فتح كرده بودند و تصميم داشتند كه به سوى بيت المقدس پيشروى كنند.
فرماندهان قواى اسلام ابوعبيده جراح و معاذ بن جبل بودند. معاذ به ابوعبيده گفت:
نامه اى به خليفه بنويس و درباره پيشروى به سوى بيت المقدس بپرس. ابوعبيده چنان كرد.
خليفه نامه را براى مسلمانان قرائت كرد و از آنان راى خواست.
امام – عليه السلام عمر را تشويق كرد كه به فرمانده سپاه بنويسد كه به سوى بيت المقدس پيشروى كند و پس از فتح آن از
پيشروى باز نايستد و به سرزمين قيصر داخل شود و مطمئن باشد كه پيروزى از آن اوست و پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم
از اين پيروزى خبر داده است. خليفه فورا قلم و كاغذ خواست و نامه اى به ابوعبيده نوشت و او را به ادامه نبرد و پيشروى به سوى
بيت المقدس تشويق كرد و افزود كه پسر عموى پيامبر به ما بشارت داد كه بيت المقدس به دست تو فتح خواهد شد. (3)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:
علی با حق و حق با علی است و از هم جدا نمی شوند تا در کنار حوض کوثر در قیامت بر من وارد شوند.[1]
و آن حضرت می فرماید: علی با قرآن و قرآن با علی است و از هم جدا نمی شوند تا در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.[2]
پى نوشت ها:
1- نهج البلاغه عبده، خطبه 144، تاريخ طبرى، ج4، ص 238 – 237، تاريخ كامل، ج3، ص3، تاريخ ابن كثير، ج7، ص107، بحار الانوار،
ج 9، ص 501، ط كمپانى.
2 – نهج البلاغه عبده، خطبه 144، تاريخ طبرى، ج 4، ص 238 – 237، تاريخ كامل، ج3، ص3، تاريخ ابن كثير، ج7، ص107، بحار الانوار،
ج9، ص 501، ط كمپانى.
3 – ثمرة الاوراق، در حاشيه المستطرف، نگارش تقى الدين حموى، ج2، ص 15، ط مصر، 1368ه. ق
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor
https://www.imamali.net/?fid=2
