مقاله راههاي تعامل تشكلهاي قرآني مردمي با شوراهاي اسلامي وشهرداري ها

1- تاریخچه شوراها و حقوق شهروندي
پیشینه قانون شوراها ، یا به تعبیر آغازین خود انجمن هاي بلدیه ، به تشکیل نخستین نهاد قانون گذاري (مجلس شوراي ملی) می رسد. به عبارت دیگر یکی از نخستین قوانین مصوب مجلس شوراي ملی ، قانون بلدیه است که در سال 1325 قمري برابر با 1286 شمسی به تصویب رسید و به این ترتیب یکی از آرمان هاي بزرگ انقلاب مشروطه جامه عمل پوشید.
بهره مندي شهروندان از حق انتخاب کردن و حق انتخاب شدن از جمله در زمینه مدیریت و اداره شهرها در زمره حقوق سیاسی قرار می گیرد از همین رو نخستین مقطع تاریخی بررسی قانون شوراها ، باید زمانی باشد که براي اولین بار حقوق سیاسی مردم ایران به رسمیت شناخته شد . این زمان، سالهاي آغازین دهه هشتاد صده دوازدهم هجري خورشیدي است که انقلاب مشروطیت به ثمر نشست و مجلس شوراي ملی به قانون گذاري پرداخت. در طول بیش از 95 س
ال از تصویب اولین قانون انجمن هاي بلدیه در کشور ما، تشکیل شوراهاي شهر و روستا با فرازها و فرودهاي فراوانی مواجه بوده است اگرچه موارد متعددي از قانون شهرداري مصوب سال 1334 مورد تجدید نظر قرار گرفت اما کلیت آن تا امروز باقی مانده است. طبق این قانون شهرداري به دو قسمت سیاست گذاري و قسمت اجرا تقسیم شد که قسمت سیاست گذاري و برنامه ریزي با شوراي شهر و قسمت اجرا با شهرداري بود با نگاهی کلان به قوانین شوراها از 1286 تا 1357 نشان می دهد در ابتداي تأسیس شهرداري یا بلدیه در ایران، سازمان اداري شهرداري به گونه اي طراحی گردید که درآن انجمن بلدیه از بلدیه جدا نبود و رئیس انجمن به عنوان کلانتر یا شهردار که مستخدم دولت محسوب می گردید انجام وظیفه می نمود و هر یک از اعضا انجمن نیز ریاست کمیسیون هایی را براي اداره امور بلدیه بر عهده داشته است. این ترکیب مدیریتی متفاوت از ترکیبی بود که بعدها و در حال حاضر مرسوم است. در ترکیب جدید میان شورا , شهرداري جدایی وجود دارد و شورا صرفاً وظیفه سرمایه گذاري و نظارت را برعهده دارد. از ویژگی هاي دیگر این که هیچ نهاد دولتی حق انحلال انجمن یا شورا را ندارد. بعدها شهرداري به اداره خدماتی . تبدیل گردید و نگاه ها به شهرداري تغییر کرد.
از 1357 تا 1378 خورشیدي ، انقلاب اسلامی و شوراها

تشکیل شوراها به عنوان یکی از برنامه هاي اصلی انقلاب اسلامی در دوران مبارزه از سوي امام خمینی رهبر کبیر انقلاب عنوان گشت و این موضوع به یکی از خواست هاي مردم در طول دوران مبارزه تبدیل گردید.
با پیروزي انقلاب اسلامی و تشکیل اولین مجلس خبرگان براي تدوین قانون اساسی و با تلاش پیگیر و مجدانه حضرت آیت الله طالقانی اصل ششم ، هفتم و اصول یکصدم الی یکصد و ششم قانون اساسی موضوع شوراهاي اسلامی به عنوان یکی از ارکان نظام جمهوري اسلامی ایران مطرح و تثبیت گردید.

اصل هفتم قانون اساسی :
راها، مجلس شوراي اسلامی، شوراي استان، ،« شاورهم فی الامر » و « و امرهم شوري بینهم » : طبق دستور قرآن کریم شهرستان، شهر، محل، بخش، روستا و نظایر اینها از ارکان تصمیم گیري و اداره امور کشورند.

اصل یکصدم قانون اساسی
براي پیشبرد سریع برنامه هاي اجتماعی، اقتصادي، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاري مردم با توجه به مقتض
یات محلی، اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شوراي ده، بخش، شهر، شهرستان یا استان صورت می گیرد که اعضاي آن را مردم همان محل انتخاب می کنند . شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان و حدود وظایف و اختیارات و نحوه انتخاب و نظارت شوراهاي مذکور و سلسله مراتب آنها را که باید با رعایت اصول وحدت ملی و تمامیت ارضی و نظام جمهوري اسلامی و تابعیت حکومت مرکزي باشد قانون معین می کند .موارد، طرز تشکیل و حدود اختیارات و وظایف شوراها را این قانون و قوانین ناشی از آن معین می کند.
در همان حال روزهاي آغازین انقلاب اسلامی و پیرو یک مصوبه از سوي شوراي انقلاب و با تلاش جهاد سازندگی شوراهاي اسلامی روستا و شوراهاي اسلامی کار تشکیل گردید. اما این شوراها به دلیل بحران هاي روزهاي آغازین انقلاب و عدم وجود قانون مناسب متوقف ماند. .
اولین قانون شوراهاي اسلامی کشور در سال 1361 از تصویب مجلس شوراي اسلامی گذشت. پس از آن این قانون در 5 نوبت دستخوش تغییرات و اصلاحاتی گردید و نهایتاً آخرین اصلاح آن در پنجمین دوره مجلس شوراي اسلامی در سال 1375 انجام شد.
در 17 اسفند سال 1377 اولین دوره انتخابات سراسري شوراهاي اسلامی کشور با استقبال چشمگیر مردم در بیش از 40 هزار حوزه انتخاباتی برگزار گردید و نهایتاً حدود 200 هزارنفر .از منتخبین مردم جهت اداره امور شهرها و روستاهاي کشور به عنوان عضو شوراي اسلامی شهر یا روستا برگزیده شدند.
شروع به کار اولین دوره شوراهاي اسلامی شهر از 9 اردیبهشت سال 1378 و همزمان با پیام تاریخی حضرت امام در خصوص شوراها و با صدور پیام ویژه اي از سوي مقام معظم رهبري آغاز گردید

2- وظایف و اختیارات فرهنگی شوراي اسلامی شهر
بعضی از وظایف و اختیارات شوراي اسلامی شهر به شرح زیر می باشد:
– بررسی و شناخت کمبودها ، نیازها و نارساییهاي اجتماعی ، فرهنگی ، آموزشی ، بهداشتی ، اقتصادي و رفاهی حوزه انتخابیه و تهیه طرحهاو پیشنهادهاي اصلاحی و راه حلهاي کاربردي در این زمینه هاجهت برنامه ریزي و ارائه آن به مقامات مسئول ذیربط
– همکاري با مسئولین اجرایی و نهادها و سازمانهاي مملکتی در زمینه هاي مختلف اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، اقتصادي و عمرانی بنا به درخواست آنان.
– برنامه ریزي در خصوص مشارکت مردم در انجام خدمات اجتم
اعی، اقتصادي، عمرانی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی با موافقت دستگاههاي ذیربط.
– تشویق و ترغیب مردم در خصوص گسترش مراکز تفریحی، ورزشی و فرهنگی با هماهنگی دستگاههاي ذیربط.

3- وظایف فرهنگی شهرداري ها:
– اجراي تبصره 1 ماده 8 قانون تعلمیات اجباري و تأسیس مؤسسات فرهنگی و بهداشتی و تعاونی مانند بنگاه هاي مختلف و کتابخانه و کلاس هاي مبارزه با بیسوادي و کودکستان و باغ کودکان و امثال آن در حدود اعتبارات مصوب
– همچنین کمک به این قبیل مؤسسات و مساعدت مالی به انجمن تربیت بدنی و پیشاهنگی و کمک به انجمن هاي خانه و مدرسه و اردوي کار.شهرداري در این قبیل موارد و همچنین در مورد موزه ها و خانه هاي فرهنگی و زندان با تصویب انجمن شهر از اراضی و ابنیه متعلق به خود با حفظ مالکیت به رایگان و یا با شرایط معین به منظور ساختمان و استفاده با اختیار مؤسسات مربوط خواهد گذاشت.
– تشریک مساعی با فرهنگ در حفظ ابنیه و آثار باستانی شهر و ساختمانی عمومی مساجد و غیره

4- اموري که شهرداري ها می توانند با مراکز قرآنی تعامل داشته باشند: 
1- در اختیار گذاردن اماکن متعلق به شهرداري ها به مراکز قرآنی از قبیل سالنهاي ورزشی ، خانه هاي فرهنگ محلات، فرهنگ سراها و…
2- همکاري با مراکز قرآنی مردمی در زمینه تبلیغات شهري ودر اختیار گذاردن فضاها وتابلوهاي تبلیغاتی سطح شهر جهت تبلیغات قرآنی وفرهنگی
3- مساعدت مالی به مراکز مردمی از محل ماده هاي 17 و 16 مقررات مالی شهرداري ها که دو در صد بودجه جاري شهرداري ها در اختیار شهردار است که باید با تصویب شوراي اسلامی شهر جهت مراکز غیر دولتی ودولتی وحتی اشخاص هزینه شود واگر مراکز ومؤسسات قرآن تعامل خوبی با شهرداري وشورا داشته باشند می توانند از این بودجه به خوبی استفاده نمایند.
4- انعقاد قرارداد با مراکز قرآنی مردمی جهت تشکیل کلاسهاي آموزش قرآن به پرسنل شهرداري ها وخانواده هایشان از محل ردیف آموزشهاي کارکنان شهرداري ها
5- انجام بخشی ازامور آموزش شهروندي که از وظایف شهرداري ها است در قالب آموزشهاي قرآنی با انعقاد قرارداد ها مربوطه با مراکز قرآنی شهر
6- انعقاد قرارداد تفاهم نامه با مراکز قرآنی در زمینه اینکه امور قرآنی فرهنگ سراها را به مراکز قرآنی بسپارند


5- نمونه هایی از مصوبات قرآنی شوراي اسلامی شهر یزد :

1- تصویب طراحی واجراي پارك قرآنی با هدف استفاده از هنر رحمانی در مبارزه با هنر شیطانی این پارك در مرحله طراحی است که انشاء الله بعد از اتمام طراحی آن نسبت به اجرایی شدن آن اقدامات لازم انجام میشود
2- تصویب مساعدت مالی به مراکز قرآنی که در خواست نموده اند بیش از 50 مورد
3- تصویب تأسیس واداره فرهنگسراي قرآنی
4- برگزاري غرفه هاي قرآن وکودك در پارکهاي سطح شهر در ایام عید نوروز
5- برگزاري مسابقات قرآنی پیام وحی
6- برگزاري کلاسهاي آموزش قرآن براي پرسنل شهرداري وفرزندان آنها
7- ایجاد ایستگاههاي اذان در میدانهاي سطح شهر
8- تأسیس سازمان فرهنگی ورزشی شهرداري جهت اجرایی کردن مصوبات فرهنگی شورا

6- نمونه هایی از مصوبات قرآنی شوراي اسلامی بعضی از شهرهاي دیگر کشور:
1- مصوبه شوراي شهر تهران
« الزام شهرداري تهران به حمایت از اجراي برنامه ها و فعالیت هاي قرآنی »
2- مصوبه شوراي شهر تبریز
انعقادقرار داد با مهد قرآن تبریز جهت برگزاري جلسات وکلاسهاي قرآنی در فرهنگسراهاي سطح شهر

3- مصوبات واقدامات شوراي شهر وشهرداري مشهد:
معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداري مشهد در راستاي اجراي مصوبه شوراي اسلامی شهر مشهد و تقویت هویت شهري و اشاعه فرهنگ قرآنی، با توجه به جایگاه عظیم و رفیع قرآن و اهمیت موضوع برنامه هاي قرآنی در سال 88 اقداماتی عمدتا به صورت میدانی به صورت اکران هاي فرهنگی و تبلیغی انجام داده است.

• تشکیل کمیته محتوا سازي و انتخاب 60 آیه قرآنی با مضامین فرهنگ شهروندي و زندگی اجتماعی
  
  
• طراحی گرافیکی و تولید پیام مورد نظر در قالب اکران
  
• 2 و 27 بیلبورد شهري با حدود متراژ 7500 متر مربع * اکران پیامهاي تولید شده در قالب 160 سازه 2
  
  
• انتخاب 100 آیه قرآن و حدیث از سخنان گوهربار حضرت رضا (ع) و طراحی و تولید گرافیکی آنها
  
• نصب و اکران احادیث و آیات تهیه شده در 1500 دستگاه اتوبوس درون شهري سازمان اتوبوسرانی (هر دستگاه 4 عدد)

7- تجربیات وتوصیه هاي شخصی در زمینه کمک گرفتن از شهرداري ها وشوراهاي اسلامی شهر:

1- ارتباط با شهردار شهر از طریق مکاتبه، دعوت جهت بازدید از فعالیتهاي مؤسسات با پی گیري هاي متمر
2- ار تباط با اعضاي شوراي اسلامی شهر از طرق فوق
3- ارائه گزارشهاي مصور ومکتوب به شورا وشهرداري ها به صورت مستمر
4- اعلان آمادگی براي اجراي برنامه هاي قرآنی شهرداري توسط مراکز قرآنی به صورت مشارکتی
5- به طور کلی مسئولین محترم باید کارهاي ما را ببینند وآثار مثبت آن را در جامعه حس نمایند
6- باید از ایجاد هرگونه اختلاف بین مؤسسات قرآنی پرهیز شود که آثار سوئی در بین مسئولین دارد وآنها را درکمک کردن به مراکز قرآنی دلسرد می کند.
7- سعی کنیم با مسئولین مختلف شهر واستان ارتباط مستمري داشته باشیم که در جذب منابع مالی دولتی بسیار مؤثر است

والسلام