مناظره با مامون
تاریخ زندگانی امام رضا مالامال است از زهد و جود و خشوع و فروتنی و پارسایی و بردباری که براستی هرچه بگوییم و بنویسیم کم گفته ایم و کم نوشته ایم.
به طور کلی تاریخ زندگی امام به دو مرحله اصلی تقسیم می شود:
یکی پیش از هجرت به خراسان
و دیگری پس از هجرت به خراسان.
با دقت در این دو مرحله می بینیم که چگونه امام به تناسب زمان و مکان برخورد می کند و با موضعگیری های حکیمانه خود حق را متجلی می سازد و باطل را محکوم می نماید.
در مجالسی که مامون با گردهمایی بزرگان علم و دانش به هدف تحقیر و کوچک شمردن امام برگزار می کرد، همگی به شخصیت والای امام پی می بردند و
در برابر دریای بی کران علم و دانش آن حضرت انگشت تعجب به دهان می گرفتند و در نهایت خود مامون و همراهانش بودند که رسوا می شدند و ناکام می ماندند .
نقل می کنند که روزی در یکی از مجالس مامون که امام و جمعی از بزرگان و فقها و اهل کلام مذاهب مختلف حضور داشتند، از امام پرسیده شد:
یا ابن رسول الله! چه آیه و نشانه ای برای مدعیان امامت وجود دارد؟
فرمود: نص و دلیل .
– دلیل امامت چیست؟
– علم و استجابت دعا .
– چگونه از آن چه در دل های مردم می گذرد آگاه می شوید؟
– آیا نشنیده اید سخن پیامبر را که فرمود: «از زیرکی و هوشیاری مؤمن آگاه باشید که او با نور خدا نگاه می کند» ؟
– بلی شنیده ایم .
– هر مؤمنی می تواند به اندازه علم و ایمان خود با نور خدا ببیند و خداوند آن چه به همه مؤمنان داده در ما جمع نموده است و در کتاب خود می فرماید:
«ان فی ذلک لآیات للمتوسمین». پس اولین متوسم رسول خدا و پس از او امیرالمؤمنین و حسن و حسین و نه امام از نسل حسین علیهم السلام متوسمین هستند .
در این هنگام مامون رو به امام کرد و گفت: بیشتر درباره امتیازاتی که خدا به شما اهل بیت داده بیان کنید .
امام فرمود: خداوند متعال ما را با روح خود یاری می نماید که این روح پیش از این در اختیار کسی جز پیامبر اسلام نبوده و پس از او همراه با امامان است و
آن ها را یاری می نماید و آن ستون نوری است بین ما و خداوند .
– در مورد تناسخ چه می گویید؟
–
هر که به تناسخ عقیده داشته باشد، کافر و منکر خدا و بهشت و دوزخ است .
– درباره مسخ چه می گویید؟
– آنان قومی بودند که خدا بر آنان غضب کرد و آنان را مسخ نمود، به این ترتیب که سه روز زندگی می کردند و سپس می مردند و از آنها نسلی [به شکل انسان] باقی نمی ماند . میمون ها و خوک ها از جمله آنان هستند که خوردن آن ها و بهره گیری از آن ها حرام است .
در این جا مامون گفت: یا اباالحسن خدا مرا پس از تو بر زمین باقی نگذارد . به خدا سوگند علم درست وجود ندارد مگر نزد اهل بیت . خداوند به تو جزای خیر دهد .
و امام که همه در برابر علم و عظمت او خیره و خاموش می ماندند، هنگامی که وارد محراب پرستش و وصال معبود و معشوق می شود از خود بی خود شده غرق در عظمت و کبریاء و جلال و جمال او می شود .
یکی از افرادی که مامون فرستاده بود تا در راه مدینه به مرو، امام را زیر نظر داشته باشد، می گوید: به خدا سوگند انسانی باتقواتر و پارساتر و ذاکرتر از او ندیده ام .
وقتی صبح می شود پس از نماز رو به قبله می نشیند و تا طلوع خورشید ذکر می گوید و بر پیامبر و آلش درود می فرستد . پس از طلوع خورشید به سجده ای طولانی می رود که تا
روشن شدن کامل هوا به طول می انجامد . هنگام زوال دوباره وضو می گیرد و شش رکعت نماز به جا می آورد و پس از آن نماز ظهر را می خواند.
پس از سلام تا مدت زیادی به خواندن تسبیحات مشغول می شود و
بعد به سجده شکر می رود و صد مرتبه شکرا لله می گوید . نماز عصر را نیز به همین ترتیب به جا می آورد و در سجده بعد از نماز، صد مرتبه حمدا لله می گوید . وقت غروب آفتاب وضو می گیرد و
نماز مغرب را به جای می آورد، پس از آن مشغول تسبیحات می شود سپس به سجده شکر می رود و بدون آن که با کسی سخنی بگوید برمی خیزد و چهار رکعت نماز می خواند و
پس از سلام آخر به تعقیبات می پردازد، آن گاه افطار می کند و نماز عشا را می خواند و باز پس از آن تسبیحات می خواند و سجده شکر می کند.
هنگامی که یک سوم از شب باقی مانده با تسبیح و تحمید و تهلیل و تکبیر و استغفار از خواب برمی خیزد و مسواک می زند،
وضو می گیرد و دو رکعت نماز می خواند، در هر رکعت حمد و سی مرتبه توحید، پس از آن چهار رکعت نماز جعفر طیار می خواند و آن ها را از نوافل شب به حساب می آورد و
بعد دو رکعت باقی مانده را به جا می آورد، پس از آن، نماز شفع و وتر را می خواند، در قنوت نماز وتر این چنین می گوید:
«اللهم صل علی محمد و آل محمد اللهم اهدنا فیمن هدیت و عافنا فیمن عافیت و تولنا فیمن تولیت و بارک لنا فیما اعطیت و قنا شر ما قضیت فانک تقضی و لایقضی علیک انه لایذل من والیت و لایعز من عادیت تبارکت ربنا و تعالیت .»
پس از آن هفتاد مرتبه استغفر الله و اساله التوبة می گوید . پس از اتمام نماز به تعقیب مشغول می شود تا هنگام نماز صبح شود .
و این روایتی است که از زبان یکی از دشمنان امام نقل شده است .
منبع: مجلات، ماهنامه پاسدار اسلام، شماره 207 و 208، ف. مهری؛
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor
