همانگونه که بر اساس روایات پذیرفتن ولایت امیرالمۆمنین علی علیه السّلام دارای ثمرات و نتایج بسیاری است که موجب سعادت انسان خواهد شد. در مقابل نپذیرفتن ولایت حضرت نیز دارای عواقب شوم در دنیا و آخرت است. در این مقاله تنها چند نمونه از نتایج، اما مهمترین نتایج پذیرا نبودن ولایت آمده است.
گمراه شده از راه حق
ابوبصیر از حضرت صادق
علیه السّلام نقل كرد كه در تفسیر آیه «فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ فِی ضَلالٍ مُبِینٍ»؛ فرمود: اى گروهى كه تكذیب كردید موقعى كه امر پروردگار را در مورد ولایت علی و ائمه علیهم السّلام بعد از او به شما رساندم خواهید فهمید چه كسی در گمراهى آشكار است. چنین نازل گردید و در آیه «إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا» فرمود: اگر تغییر دهید جریان را و برگردید از آنچه مأموریت دارید «فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیراً»؛ خداوند به آنچه انجام مىدهید مطلع است.(1)
بی بصیرتی
عن ابن عبّاس فی قول اللّه تعالى: «و من أعرض عن ذكری فإنّ له معیشة ضنكا، و نحشره یوم القیامة أعمى»، أنّ من ترك ولایة علیّ أعماه اللّه و اصمّه.
جبرئیل بر پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله نازل شد و گفت اى محمد! خدایت سلام می رساند و می فرماید: من هفت آسمان و آنچه در آنهاست آفریدم و هفت زمین و آنچه بر آنها است
و جایى عظیمتر از ركن و مقام نیافریدم و اگر بندهاى در آنجا مرا بخواند از روزى كه آسمانها و زمینها را آفریدم و منكر ولایت على مرا ملاقات كند او را به رو در سقر اندازم.(2)
از امام رضا علیه السلام نقل شده که فرموده اند: خداوند، كسانى كه ولایت علىّ بن أبى طالب علیه السّلام را قبول ندارند به افراد نابینا تشبیه نموده است.
زیرا گفتار پیامبر صلى اللَّه علیه و آله بر آنها سنگین و دشوار مىآمد و نمىتوانستند به آن سخنان گوش فرا دهند.(3)
عدم عبور از صراط
در روایاتی که در کتب اسلامی چه شیعی و چه سایر فرق آمده است: گذر از صراط جز براى كسى كه نامه ولایت على علیه السّلام را در دست دارد ممكن نیست.
این روایت را ابن مغازلى در المناقب به تفصیل آورده است (ص 242)، حموینى در الفرائد، میزان الاعتدال ج 1 ص 28، ینابیع المودة، ص 111، لسان المیزان، ج 1، ص 44 و 51 و 75، كنوز الحقائق، ص 51 طبع بولاق، تاریخ بغداد، ج 10، ص 356.(4)
به عنوان نمونه: از عبداللَّه بن أنس نقل شده است كه گفت: رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: هنگامى كه قیامت پدید آید و پل صراط بر جهنّم نصب گردد كسى نمىتواند بر آن بگذرد، مگر سندى كه بر ولایت على علیه السّلام دلالت كند را به همراه داشته باشد.(5)
عدم قبولی اعمال
مرازم از امام صادق علیه السّلام روایت كند كه رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: چه مىشود گروههائى از امّت مرا كه چون نام ابراهیم و آل ابراهیم نزد آنان برده شود دلهایشان ش
اد و چهرههایشان از سرور روشن مىشود، ولى همین كه نام من و اهل بیتم برده مىشود دلهایشان بیزار و رمیده، و چهرههایشان در هم و گرفته مىگردد؟! به آن كس كه مرا به حق به پیامبرى برانگیخته سوگند اگر مردى با عمل هفتاد پیامبر، خدا را دیدار كند و ولایت اولى الامر از ما اهل بیت را نداشته باشد خداوند هیچ توبه و فدیه و كار نیكى را از وى نخواهد پذیرفت.(6)
خروج از حقیقت ایمان
حقیقت ایمان به این است که انسان هر آنچه خداوند فرمان داده است را قبول کند؛ یکی از فرمان های خداوند درباره ولایت امام علی علیه السلام است. پس هر کس ولایت آن حضرت را نپذیرد در واقع حق ایمان را ادا نکرده است.
یحیى بن علىّ از ابان بن تغلب نقل مىكند، از جعفر بن محمد علیهماالسّلام شنیدم، فرمود:
«ما آن ریسمان محك
مى هستیم كه خداوند متعال در قرآن فرمود: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً» تمسّك به ولایت على بن ابى طالب علیه السّلام تمسّك به برّ و نیكى است، هر بندهاى كه تمسك به ولایت على علیه السّلام كند، مۆمن است. و هر كسى ولایت او را ترك كند، در حقیقت ایمان را ترك كرده است. و خارج از دایره ایمان شده است.»
وعده ورود به جهنم
ابى جعفر الباقر علیه السّلام از پدر و او از جدش نقل كرده است كه رسول اللَّه صلى اللَّه علیه و آله فرمود:
من سرّه (من اراد) ان یجوز على الصّراط كالرّیح العاصف و یلج الجنّة بغیر حساب فلیتولّ ولیّى و وصیّی و صاحبى و خلیفتى على اهلى علىّ بن ابى طالب علیه السّلام و من اراد ان یلج النّار ….
هر كسى مشتاق است كه از پل صراط مثل باد تند پاییزى بگذرد و خود را بدون حساب به بهشت جاویدان برساند، ولایت ولىّ و وصىّ و مصاحب و خلیفه من، على بن ابى طالب علیه السّلام را بپذیرد و بر دل بسپارد. و هر كسى مىخواهد در آتش جهنّم سرنگون شود، ولایت على بن ابى طالب علیه السّلام را رها كند.
به عزّت و جلال پروردگارم سوگند، على علیه السّلام باب اللَّه است، هیچ كسى وارد نمىشود، مگر از آن باب، و او صراط مستقیم است، على علیه السّلام آن كسى است كه خداوند، در روز قیامت از ولایت او سۆال خواهد كرد.(7)
جبرئیل بر پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله نازل شد و گفت اى محمد! خدایت سلام می رساند و می فرماید: من هفت آسمان و آنچه در آنهاست آفریدم و هفت زمین و آنچه بر آنها است و جایى عظیمتر از ركن و مقام نیافریدم و اگر بندهاى در آنجا مرا بخواند از روزى كه آسمانها و زمینها را آفریدم و منكر ولایت على مرا ملاقات كند او را به رو در سقر اندازم
عدم دخول در بهشت
از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله نقل كرده كه حضرت فرمود: وقتى كه من در شب معراج به آسمانها رفتم و به مقام قرب رسیدم، خداوند مرا صدا زد:
اى محمد، من به ذات خودم قسم مىخورم، من خدایى هستم كه غیر از من خدایى نیست. من همه امت تو را داخل بهشت مىكنم مگر كسى كه خودش نخواهد داخل بهشت بشود.
من عرض كردم: خداوندا، چه كسى نمىخواهد داخل بهشت بشود؟
خطاب آمد: من تو را به پیامبرى اختیار كردم و على را به ولایت تو. پس هر كس ولایت على را قبول نكند، نمىخواهد داخل بهشت بشود. چون به بهشت داخل نمىشوند مگر دوستداران على. و آن بهشت حتى براى انبیاء حرام است مگر این كه قبلا شما و على و فاطمه و عترت على داخل شوند و شیعه آنها داخل شوند، بعد هم انبیاء داخل مىشوند. حضرت فرمود: من از شنیدن این كلمات به خداوند سجده كردم.
بعد هم خداوند به من فرمود: اى محمد، بدرستى كه على بعد از تو خلیفه و جانشین است و قومى از امت تو با او مخالفت مىكنند و بدانند كه بهشت بر كسانى كه با على مخالفت كنند و با وى دشمنى نمایند، حرام است.(8)
پی نوشت:
1) مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى – خسروى، موسى، بخش امامت ( ترجمه جلد 23 تا 27بحار الأنوار)، 5جلد، اسلامیه – تهران، چاپ: دوم، 1363ش، ج1 ؛ ص277.
2) ابن بابویه، محمد بن على – كمره اى، محمد باقر، الأمالی (للصدوق) / ترجمه كمرهاى، 1جلد، كتابچى – تهران، چاپ: ششم، 1376ش، ص484-485.
3) عیون أخبار الرضا علیه السلام / ترجمه غفارى و مستفید ؛ ج1 ؛ ص275-276.
4) علامه حلى، حسن بن یوسف، نهج الحقّ و كشف الصدق / ترجمه كهنسال، 1جلد، تاسوعا – تهران، چاپ: اول، 1379 ش. ص233.
5) علامه حلى، حسن بن یوسف بن مطهر – علوى تراكمه اى، سید مجتبى، آینه یقین (ترجمه كشف الیقین)، 1جلد، هجرت – ایران ؛ قم، چاپ: اول، 1374ش، ص 322.
6) مفید، محمد بن محمد – استاد ولى، حسین، الأمالی (للمفید) / ترجمه استاد ولى، 1جلد، آستان قدس رضوى – مشهد، چاپ: اول، 1364ش، ص 126.
7) حسكانی، عبید الله بن عبد الله – روحانى، احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل – ترجمه روحانى، 1جلد، دار الهدى – قم، چاپ: اول، 1380 ش،ص 42.
8) شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، الجواهر السنیة فی الأحادیث القدسیة (كلیات حدیث قدسى)، 1جلد، انتشارات دهقان – تهران،
چاپ: سوم، 1380ش، ص 530.
سید روح الله علوی
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان