ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
جابربن عبدالله مى گويد: با جمعى در خدمت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله بوديم آن حضرت فرمود:
بهترين زنان شما داراى اين ويژگيهاست:
فرزند آور، بسيار مهربان، پاكدامن، عزيز در ميان فاميل، متواضع و فروتن با همسر، زينتگر براى همسر، خود نگهدار در برابر نامحرم، حرف شنوايى از شوهر، فرمانبردار از همسر (وسايل الشيعه، ج 14، ص 14)
اكنون براى درك بيشتر اين كلام نورانى رسول اكرم صلى الله عليه و آله نگاهى ديگر به اين صفات مى افكنيم و از زبان مبارك آن حضرت و خاندان پاكش به تشريح آنها مى پردازيم.
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
1– فرزندآور
در فرهنگ روايات، دختر تا زمانى كه در خانه پدر به سر مى برد “حسنه” است اين امانت الهى هرگاه پا به خانه شوهر گذاشت به مقام همسرى دست مى يابد و البته پاسدارى از اين مقام شرايط خاصى دارد كه تحصيل آنها مايه كمال و فضيلت زن است. سومين دوره اى كه زن بعد از دوران دخترى و همسرى به آن منتقل مى شود، دوران پر افتخار و مسؤوليت ساز مادرى است. مقام مادر از آن كسى است كه محيط مقدس خانه را، با به دنيا آوردن و پرورش دادن فرزندان، كه پاره هاى تن و جان او هستند، صفا و رونق بخشد. و روشن است كه هرچه تلاش زن در اين دوره مادر بودن، افزون باشد، پاداش اخروى او نيز بيشتر و تقربش به پروردگار افزونتر است و اين سر گفتار رسول خدا صلى الله عليه و آله است كه فرزند آورى از صفات خوب زن برمى شمرد. چرا كه اين ويژگى، زن را به مقام مادر شدن ارتقا ميدهد و تا آنجايش رهنمون مى سازد كه خود آن حضرت در گفتار ديگرى مى فرمايد:
«بهشت در زير گامهاى مادران است» (نهج الفصاحة، شماره 1328)
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
آرامش حقيقى و معنوى زندگى با وجود فرزند صالح تقويت مى گردد و هيچگاه خانه بدون فرزند – با امكان آوردن آن – روى آرامش نخواهد ديد. براى توجه به ارزشمندى زنى كه فرزند آور است به اين دو روايت بنگريد:
رسول خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايد: با دوشيزه فرزند آور ازدواج كنيد، ولى با زيبا چهره نازا ازدواج نكنيد، زيرا من به شما امت روز قيامت افتخار مى كنم (وسايل الشيعه، ج 4، ص 33)
در روايت ديگر امام عليه السلام مى فرمايد: بدانيد كه زن سياه چهره هاى كه فرزند آور باشد براى من دوست داشتنى تر است از زيباى نازا(همان، ج 14، ص 33)
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
2– بسيار مهربان
محبت و دوستى و مهربانى، شاه كليد نفوذ در دلهاست. هيچ چيزى به قدر مهربانى كارآيى ندارد. درهاى بسته و چهره هاى گرفته با اين ابزار گشوده و باز مى شوند.
در فرهنگ دوستى محبت، همه چيز با معنى و پيام دار است گاه با يك اشاره و با يك كلمه و يا جمله مى توان صحنه را عوض كرد و به آسانى، در دل ديگران راه يافت.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله مى فرمايد: بهترين زن، آن است كه بسيار مهربان و صميمى باشد. طبيعى است كه منظور، به كار گرفتن اين سرمايه در خدمت جذب شوهر است محبت شوهر به همسر خود از طبيعى ترين انواع دوستيهاست و اگر با دوستى و مهربانى سرشار از طرف زن همراه باشد، هيچ كينه و بى مهرى اى برجا نمى ماند. ثمره اين اظهار دوستى و صميميت، لبريز شدن كانون دل و فضاى خانه از آرامش و سكون است و در چنين دل و خانه اى اضطراب و بى قرارى راهى براى نفوذ ندارد. در روايت ديگرى، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله يكى از صفات بدترين زنان را كينه و حقد معرفى مى فرمايد (همان، ج 14، ص 18).
زنى كه پيوسته چشم انتظار گرفتن عيب و نقطه ضعف است، تا به وسيله آن همسرش را سركوب و توبيخ و سرزنش كند، داراى يك صفت منفى و مخرب است و طبيعى است كه با چنين برخوردهايى جز ناآرامى و اضطراب، بذر ديگرى در زمينه زندگانى مشترك كاشته نمى شود.
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خداشايد يكى از عوامل شكست و افسردگى و پيرى زودرس مردان، همين بى مهرى ها و لجاجتهاى آگاهانه و ناآگاهانه زنان در برخورد با همسرانشان باشد. از امام صادق عليه السلام روايت است كه مى فرمايد: از دعاهاى رسولخدا صلى الله عليه و آله اين بود كه مى گفت: خدايا! به تو پناه مى برم از زنى كه مرا پير كند، قبل از اينكه دوران پيرى من فرا رسد.(همان، ج 14، ص 19)
روشن است كه پناه بردن انسان به خدا در جايى است كه احساس خطر و ناامنى و گمراهى وجود دارد، شايد در وجود زنى كه براى شوهرش پيرى زودرس مى آورد ريشه هاى ناامنى، خطر و گمراهى نفوذ كرده باشد. طبيعى است كه چنين زنى موفق به آرام سازى محيط خانه و آرامش بخشى به شوهر نخواهد بود.
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
3– در اوج پاكدامنى
عفت حالتى است نفسانى كه بازدارنده از غلبه شهوت است (مفردات راغب، ص 351)
عفيف انسانى است كه با تلاش پى گير، به مقامى دست يافته كه خود را در اختيار خواسته هاى نفسانى قرار نمى دهد. روح چنين شخص آن چنان در اوج است كه به آسانى از آنچه ناپسند و نامشروع است چشم مى پوشد؛ اگر چه توان انجامش را دارا باشد. اين مبارزه با نفس كه جهاد اكبر است چنان فضيلتى دارد كه صاحب اين مقام در مقايسه با مجاهد در جبهه جهاد اصغر، كه مبارزه با دشمن خارجى است، از امتياز برخوردار است به اين روايت بنگريد:
حضرت اميرالمؤ منين مى فرمايد: جهادگرى كه در راه خدا به شهادت رسيده، پاداشش، برتر از توانگرى نيست كه با داشتن قدتر، عفت ورزيده است دور نيست كه عفيف فرشته اى از فرشتگان باشد (نهج البلاغه،كلمات قصار، 474)
ارزشمندى صفت عفت – با توضيحى كه داده شد – براى يك زن روشن است. هر زنى لازم است كه اين ويژگى را در زندگى مشترك به نمايش بگذارد و از اين راه، فكر و ذهن و دل همسرش را از هر نوع پندار و توهم وسوسه پوچ احتمالى و بى اساس پاكسازى كند و زمينه پيدايش و رشد هر نوع احساس بدبينى را از ميان ببرد. آرامش روانى از آن مردى است كه اين ويژگى و خصلت را – كه انسان را تا مرز فرشتگان اوج مى دهد – در همسر خويش بيابد.گلخانه زندگى در فضاى سالم و نشاط آور «عفت »شاهد شكوفايى غنچه هاى معنوى و عطرآگين اعتماد زن و مرد بهيكديگر خواهد بود..
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
از آنجا كه گام نهادن در مسير خوبيها و معنويات، نيازمند تعاون و همكارى است، يادآورى اين نكته ضرورى است كه اگر مردى، خواهان عفت همسرش مى باشد، بايد زمينه و اسباب آن را در حد توان خويش فراهم كند، در اين ميان وظيفه مرد است كه به گونه اى آراستگى ظاهر داشته باشد و خود را متلزم به رعايت زيبايى و نظافت بداند كه پيوسته براى همسرش جذاب و دلربا باشد در اين زمينه به اين روايت جالب توجه كنيد :
پرسيدم: فدايت شوم، رنگ كرده ايد؟! امام پاسخ داد: آرى، رسيدگى به خود (تغيير شكل و هيئت دادن) از عوامل افزايش عفت زنان است، و يكى از علل بى عفتى زنان اين است كه همسرانشان اين امر را رها كرده اند.
آنگاه امام فرمود: آيا دوست دارى همسرت را به گونه اى ببينى كه وضعيتش همانند تو باشد، در حالتى كه به سر و وضع خود نرسيده اى؟!
او جواب داد: خير، حضرت فرمود: همسر تو هم دوست ندارد كه تو را بدان گونه ببيند(وسايل الشيعة، ج 14، ص 183)
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
عزيز در فاميل
در مفهوم عزت يك نوع نفوذ ناپذيرى نهفته است، زمين سختى كه چيزى در آن موثر نيست،داراى صفت عزت است، اين حالت، همانند تمامى صفات خوب ديگر، اگر از منبع اصلى سرچشمه بگيرد پايدار و ماندنى است وگرنه زودگذر و از بين رفتنى خواهد بود.
در فرهنگ قرآن، عزت حقيقى از آن خداوند و پيامبر او و مؤ منان است. خداوند كانون همه خوبيهاست و همه اين خوبيها از او به پيامبرش و مؤمنان سرايت مى كند ايمان، شرط اصلى عزت است و در سايه بندگى خداست كه سربلندى انسان تاءمين مى شود.
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
شايد عزيز بودن زن كه در كلام رسول خدا صلى الله عليه و آله از ويژگيهاى زن خوب و شايسته معرفى شده است به اين معنى برگردد كه ايمان حقيقى يك زن از او در ميان فاميل چهره اى ساخته باشد كه مورد نظر و احترام و تكريم همه و داراى عزت و سرافرازى باشد. طبيعى است مردى كه اين موفقيت مطلوب را براى همسرش در ميان فاميل شاهد است و زنى كه از اين چنين جايگاه رفيعى برخوردار است، هر دو در محيط مقدس خانه، آرامش و امنيت را به وضوح احساس مى كنند.
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
نقطه مقابل اين زن، زنى است كه بر اثر سوء رفتار و گفتار و عملكردهاى ناشايسته و موضعگيرى و اقدامهاى ناپسند و نابخردانه خود را در ميان فاميل و آشنايان خوار و ذليل كرده است. چنين زنى در روايت ديگرى از رسول اكرم صلى الله عليه و آله داراى خصلتى از خصال بدترين زنان است (همان، ج 14، ص 19)
زنى كه در ميان فاميل اعتبارى ندارد و با چشم حقارت و خوارى به او مى نگرند براى خود نيز شخصيت قابل اعتمادى را باور ندارد و هيچگاه موفق نخواهد شد كه بدون سرمايه لازم كه، همان عزت و متانت و موقعيت خانوادگى است، محيط خانه را محلى مناسب براى ارامش جسم و روح همسرش قرار دهد.
5 فروتن با همسر
ارزش هر صفت و عمل نيكويى در اين است كه آدمى آن را از روى آزادى و اختيار انجام دهد كسى كه مجبور است خوب باشد و كار نيك انجام دهد، شايد براى ديگران مفيد باشد، اما امتيازى براى خود او محسوب نمى شود نرمخويى و تواضع و فروتنى انسان نيز وقتى پسنديده و ارزشمند است كه با انتخاب و آزادى همراه باشد.
قرآن كريم مؤمنان را از اين جهت كه در برابر يكديگر خاضع و فروتن و نرم هستند مى ستايد و روشن است كه مؤمن حقيقى با تلاش و مجاهده به اين خصلت پسنديده دست مى يابد
نرم بودن زن در محيط زندگانى مشترك، در برابر شوهر، اگر از روى شناخت و اختيار و عمل به وظيفه شوهردارى باشد خصلت پسنديده و كار ارزشمندى است زنى كه به آسانى در برابر خواسته هاى مشروع و معقول شوهر شكل مى پذيرد و از خود مقاومتى نشان نمى دهد صاحب فضيلت است و محيط مقدس خانه با اين روحيه تسليم و گذشت و حق پذيرى، زمينه پرورش و رشد آرامش را بهتر فراهم مى يابد
نقطه مقابل زنى كه در برابر همسر مطيع و منقاد است زنى است كه در برابر همسرش، هيچ نرمش و انعطاف ندارد و پيوسته به دنبال مقاومت و پافشارى و جبهه گيرى در برابر خواسته هاى شوهر است. چنين زنى از ديدگاه رسول اكرم صلى الله عليه و آله از بدترين زنان است. (بحارالانوار، ج 103، ص 235)
زنى كه مرد هيچگاه نتواند راهى براى نفوذ در دل او بيابد، هرگز نبايد چشم اميد به زندگانى همراه با مسالمت و صفا داشته باشد.
.
6-زينتگر براى شوهر
خودآرايى و تزيين در نهاد زن قرار گرفته است، اما زن به عنوان جنس مخالف مرد، حتى اگر خود را نيارايد، باز هم جذاب و داراى كشش است به همين جهت در اولين مراسم خواستگارى در آفرينش – داستان خلقت آدم و حوا – ديديم كه چگونه آدم همنشينى و نگاه به حوا را مايه انس و آرامش خويش يافته بود، و آن را به خداوند اظهار داشت.
اين سرمايه خداداد بايد در مسير تثبيت زندگانى مشترك به كار رود. اگر زندگى مشترك فقط سپرى نمودن چند ساعت و چند روز بود، شايد سهل انگارى و بى اعتنايى مشكل آفرين نبود؛ اما زندگانى دراز مدت زن و شوهر بايد پيوسته همراه با جاذبه عشق باشد تا هيچگاه گرد و غبار بى ميلى و بى اعتنايى و دلسردى و نااميدى بر صفحه درخشان آن ننشيند.
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
استفاده از زينت و آرايش، جذابيت زن را تقويت مى كند و بر همين اساس است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله يكى از صفات زن خوب را خودآرايى براى شوهر بيان مى كند. زيرا مردى كه به همسرش عشق و مهر مى ورزد، بيگانه را به حريم دل خود راه نمى دهد. در اين حال، بر سراسر زندگى آن دو، ابر آرامش و اطمينان سايه مى گسترد و اينجاست كه آرام بخش بودن گل وجود زن، مفهوم و عينيت پيدا مى كند.
اهميت آراستگى زن براى شوهر تا آنجاست كه در فرهنگ اسلام، زن با هيچ بهانه اى نمى تواند درباره انجام اين وظيفه در قبال همسرش بى اعتنا يا بى توجه باشد. البته شرايط مختلف زندگى مقتضى گونه هاى مختلف عمل به اين وظيفه و خواهان برخورد شايسته و بايسته زن در آن شرايط مى باشد..
امام باقر عليه السلام مى فرمايد: سزاوار و شايسته نيست كه زن – درباره رسيدگى به سر و وضع خود و آراستن خويش بى عنايت باشد – و در زمينه آرايش و آراستن خود را بازنشسته كند، اگر چه به اندازه آويختن گردنبندى در گردن باشد و شايسته نيست كه زن دستش را با خضاب – رنگ با حنا – زينت نكند، اگر چه با كشيدن دست روى حنا باشد و اگر چه اين زن مسن باشد – سنى از او گذشته باشد (وسايل الشيعه، ج 14، ص 118)
ويژگيهاى بهترين زن در گفتار رسول خدا
خود نگهدار در برابر نامحرم
بيشتر اين چنين است كه تا آدمى، حريم خود را نشكند، ديگرى جراءت تجاوز به حريم او را نمى يابد، در مرزهاى جغرافيايى نيز عبور دشمن از آن قسمت كه تحت حفاظت و ديدبانى نيست، آسانتر صورت مى گيرد. اگر انسانى درباره هر برخوردى هيچ گونه عكس العملى و حساسيتى نشان ندهد، ديگران براى حفظ متانت و وقار و موقعيت او كمترين اعتبارى را نخواهند پذيرفت..
زن گل است؛ آن هم فقط براى استفاده صاحب شرعى و قانونى اش. ارزش اين گل به آن است كه اختصاصى است و تنها براى يك نفر به نام شوهر، غير از شوهر هر كه باشد، ارتباط زن با او نبايد به گونه اى باشد كه زن با شوهر دارد، رعايت اين امر مهم را پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله از صفات خوب زن مى داند، زن بايد در برابر نامحرم، دژ و سنگر نفوذناپذير باشد. به راستى اگر تمامى زنان با تمامى نامحرمان و بيگانگان اينگونه باشند آيا ديگر جايى براى بدگمانى و بى اعتمادى، كه زمينه ساز ناآرامى و اضطراب است، يافت مى شود؟!
در برابر اين زن، زنى است كه هر نوع ارتباط صميمى و آميخته به دوستى و لذت بخشى، را با غير همسر داشته باشد، ولى نوبت به همسر كه مى رسد جز خود نگهدارى و سنگين برخورد كردن و ميدان ندادن و بهانه ها و عذرهاى رنگارنگ آوردن، كار و برخورد ديگرى نداشته باشد. رسول خدا صلى الله عليه و آله اين امر را يكى از صفات بدترين زنان معرفى مى فرمايد(همان،ج 14، ص 19)
اين حالت زن و اين طرز برخورد بايد براى غير شوهر باشد. در زمينه ياد شده ارتباط زن با غير شوهر – نامحرمان و بيگانگان – بايد همانند ارتباط يك قطب آهن ربا با قطب موافق باشد كه بطور طبيعى و خودكار، عكس العملى جز دفع و دورسازى ندارد، ولى نسبت به شوهر همانند قطبهاى مخالف آهن ربا باشد كه به طور طبيعى واكنشى جز جذب و كشش و اتصال ندارد
.
8– حرف شنوايى از شوهر
از صفات بسيار خوب پيامبر خدا صلى الله عليه و آله كه حتى دستاويز مخالفان و دشمنان اسلام نيز شده بود، حرف شنوايى بسيار آن حضرت بود، به نحوى كه مى گفتند پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فقط گوش است. (سوره توبه، آيه 61)
اين خصلت بسيار پسنديده اى است كه آدمى قبل از هر نوع اظهار نظر و موضع گيرى، گفتار ديگرى را بشنود، و نشنيده به قضاوت ننشيند. گوش براى شنيدن است و عقل براى انتخاب بهترين و پيروى از آن، و خداوند در قرآن به بندگانى كه چنين هستند بشارت داده است. (سوره زمر، آيات 17 و )زن و مرد قبل از اينكه در كانون خانه رابطه همسرى داشته باشند، دو انسان داراى ادراك و فهم، و بايد حرف حق را از يكديگر بپذيرند، تا حق حاكم باشدت نه تمايلات و سليقه هاى شخصى، زن خوب آن است كه حرف شوهر را مى شنود – اگر چه نوبت به او اجرا و عمل نرسد.
و اين خود امتياز است. زنى كه اصلا ظرفيت و آمادگى شنيدن حرف همسر را ندارد، از اين امتياز محروم است و از ديدگاه رسول خدا صلى الله عليه و آله يك درجه از خوبى را دارا نيست. آيا ميان مردى كه براى حرفش در خانه گوش شنوايى سراغ ندارد با مردى كه همسرش را پيوسته شنواى سخنانش مى بيند از نظر وحى تفاوت وجود ندارد؟ آيا اين شنوايى حرف همسر، تاءثيرى در آرامش لازم براى مرد و زندگى مشترك ندارد؟!
9– فرمانبردار از همسر
در فرهنگ قرآن كريم، مرد نسبت به زن قوام است (سوره نساء، آيه 34) اگرچه زندگانى زن و مرد، مشترك است، اما قيام اين بناى مقدس و تكيه گاه اصلى از نظر تدبير و سرپرستى و اداره امور و اعمال مديريت از آن مرد است. بر اين اساس، فرمان و امر به دست اوست. طبيعى است مردى كه فرمان به بدى و حرام و نامعقول و ناپسند مى دهد، فرمانبردارى از او در اين حوزه و قلمرو نيست و فرمانش مطاع نخواهد بود.
زنى كه در برابر فرمان شوهر؛ يعنى دستورهاى مشروع و معقول او فرمانبردار است از نظر روحى آرامتر است، تا زنى كه پيوسته مصمم است كه حرف آخر را او بزند، اگر چه ناحق باشد، و هيچ حرفى را از همسرش نپذيرد و به كار نبندد، اگر چه حق باشد.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله اطاعت زن از فرمان همسر را نشانه خوبى زن ميداند چرا كه اين فرمانبردارى پايه هاى زندگى مشترك را كه بايد دائما بر شالوده هاى دوستى و صميمت و آرامش استوار باشد تثبيت ميكند.
آيا زنى كه در برابر خواسته شوهر با گفتن يك كلمه «چشم» آرامش را، كه رسالت و ماءموريت اصلى اوست، در محيط خانه به ارمغان مى آورد، لايق دريافت مدال افتخار «بهترين زن» آن هم از زبان مبارك رسول گرامى اسلام نيست؟
نقطه مقابل چنين زنى، آن است كه جز لجاجت و تمرد و سرپيچى در برابر شوهر، برخورد و موضع ديگرى ندارد. اين از صفات بدترين زنان است كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله در روايت ديگر بيان مى فرمايد (وسايل الشيعة، ج 14، ص 19)
روشن است كه لجاجت در جايى است كه مساءله حق پذيرى و حق جويى در كار نيست، بلكه پافشارى و مقاومت بر سر موضوع و مطلبى است كه زن جز اين كه بخواهد شجاعت و به اصطلاح هنرمندى و مرد بودن خودش را نشان بدهد انگيزه ديگرى ندارد.
چنين زنى بايد مطمئن باشد كه تا اين خصلت ناپسند كه از ويژگى هاى بدترين زنان است در اوست هيچگاه موفق به انجام رسالت خدايى خويش، كه آرامش بخشى به زندگى و شوهر است، نخواهد شد.( گلهاى آرامش بخش (ويژگيهاى زن نمونه در فرهنگ اسلام )، نويسنده: مهدى رضائى)
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه
امر به معروف و نهي منكراز ديدگاه ائمه. امر به معروف و نهي منكراز ديدگاه ائمه. امر به معروف و نهي منكراز ديدگاه ائمه. امر به معروف و نهي منكراز ديدگاه ائمه. امر به معروف و نهي منكراز ديدگاه ائمه. امر به معروف و نهي منكراز ديدگاه ائمه
