والدین وظیفه دارند خصلت حیا و عفت را در فرزندانشان پرورش دهند.
حضرت على علیه السلام فرمود: من قل حیاؤ ه قل ورعه؛(۱) هر کسى که صفت حیاء در او کم باشد پارسائى او کم خواهد بود. هم چنین آن حضرت فرمود: الحیاء یصد عن فعل القبیح؛(۲) حیاء از کارهاى ناشایست انسان را باز مى دارد. اساسا کسى که حیاء نداشته باشد، ایمان ندارد، هم چنان که امام صادق علیه السلام فرمود: لا ایمان لمن لا حیاء له.(۳)
از منظر پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله یکى از وظایف والدین در مورد انجام حقوق فرزن
دان تقویت روحیه پاکدامنى و عفت است. آن حضرت فرمود: حق فرزند دختر بر عهده پدر آن است که سوره نور را که حاوى آداب حجاب و عفاف و پاکدامنى است، به او بیاموزد.(۴) امام باقر علیه السلام نیز در این زمینه مى گوید: دخترى که به حد بلوغ رسید جایز نیست بدون حجاب باشد. (۵)
با توجه به رهنمودهاى پیشوایان دین ما، شایسته است، والدین گرامى فرزندان دختر و پسر را در این مورد راهنمائى بیشترى نموده به ویژه به آیا، سوره نور آنان را توجه دهند، که حاوى زیباترین پیام هاى عفت و حیاء براى مسلمانان است.
آن جا که مى فرماید: قل للمؤمنین یغضوا من اءبصارهم و یحفظوا فروجهم ذلک اءزکى لهم ان الله خبیر بمایصنعون به مؤمنان بگو چشمهاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند، و عفاف خود را حفظ کنند؛ این براى آنان پاکیزه تر است؛ خداوند از آنچه انجام مى دهید آگاه است !
و قل للمؤمنات یغضضن من اءبصرهن و یحفظن فروجهن و لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها و لیضربن بخمرهن على جیوبهن و لا یبدین زینتهن الا لبعولتهن اءو آبائهن اءو آباه بعولتهن اءو اءبنائهن اءو اءبناء بعولتهن اءو اخوانهن اءو بنى اخوانهن اءو بنى اءخواتهن اءو نسائهن اءو ما ملکت اءیمانهن اءوالتبعین غیر اءولى الاربة من الرجال اءوالطفل الذین لم یظهروا على عورات النساء و لایضربن باءرجلهن لیعلم مایخفین من زینتهن و توبوا الى الله جمیعا اءیها المؤمنون لعلکم تفلحون (۶)
و به زنان با ایمان بگو! چشمهاى خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که نمایان است آشکار ننمایند و (اطراف) روسرى هاى خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر براى شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم کیششان، یا بردگانشان، یا افراد سفیه که تمایلى به زن ندارند، یا کودکانى که از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نیستند؛ و هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صداى خلخال که بر پا دارند به گوش رسد). و همگى بسوى خدا بازگردید اى مؤمنان، تا رستگار شوید!
لازم به ذکر است که پرورش خصلت حیاء در فرزندان به معناى رعایت مرزهاى الهى و پاکدامنى است و این با کم روئى کاملا متفاوت است. کم روئى و خجالتى بودن در فرهنگ حیاتبخش اسلام امرى مذموم و ناپسند است. رسول خدا صلى الله علیه و آله حیا را به بخش پسندیده و ناپسند تقسیم مى کند و مى فرماید: الحیاء حیاء ان حیاء عقل و حیاء حمق فحیاء العقل هوالعلم و حیاء الحمق هو الجهل
حیاء دو گونه است: حیاء عقل و حیاء حماقت. حیاء عقل، علم است و حیاء حماقت، نادانى.
امام صادق علیه السلام نیز در مورد حیاء ناپسند که همان کم رویى است فرمود: من رق وجهه رق علمه؛(۷) کسى که کم رو باشد بى مایه و کم دانش خواهد بود. چرا که چنین آدمى از پرسیدن مشکلات علمى خود، شرم مى کند و سؤال هایش بى پاسخ مى ماند.
پی نوشت:
۱) وسائل الشیعة، ج ۱۲، ص ۱۸۷٫
۲) غرر الحکم، ص ۲۵۷٫
۳) الکافى، ج ۲، ص ۱۰۶٫
۴) وسائل الشیعة، ج ۲۱، ص ۴۸۱٫
۵) الکافى، ج ۵، ص ۵۳۲٫
۶</SPAN&g t;) سوره نور، آیه ۳۰و۳۱٫
۷)
همان، حدیث ۳٫
فرآوری و تنظیم مطلب: سایت رهبران شیعه www.shia-leaders.com