نخستين زائر
در سال 61 هجري قمري و در چنين روزي “جابر بن عبدالله انصارى” وارد كربلا گرديد و قبر مطهّر امام حسين علیه السلام را زيارت كرد. او نخستين زائرى بود كه موفّق به زيارت قبر پاك آن حضرت گرديد. “جابر بن عبدالله انصارى” – كه در هنگام شهادت امام حسين علیه السلام در مدينه حضور داشت و از قيام و شهادت آن حضرت بی اطلاع بود – پس از آگاهى از جنايت سپاهيان يزيد و شهادت امام حسين علیه السلام و ياران وفادارش در كربلا، عازم كوفه گرديد تا از اين رويداد بزرگ، به خوبى آگاه شود.
وى، پس از اطلاع كامل از نحوه ي شهادت و به دست آوردن نشانى محل شهادت امام حسين علیه السلام، عازم سرزمين كربلا گرديد و نخستين كسى بود كه توفيق زيارت قبر امام حسين علیه السلام را به دست آورد و پايه گذار سنّت حسنه زيارت مرقد پيشواى شهيدان، حضرت امام حسين علیه السلام گرديد.
“جابر بن عبدالله انصاري” كه بود؟
“جابر بن عبد الله انصارى” از یاران با وفاى پیامبراكرم صل الله علیه و آله و سلم بود كه حدود 15 سال قبل از هجرت، در مدینه ي منوّره و در خانواده اى محترم از خاندان “خزرج” متولّد شد. پدر جابر “عبد الله بن عمرو ” از نخستین كسانى است كه قبل از هجرت پیامبراكرم صل الله علیه و آله و سلم از مكّه به مدینه، اسلام را پذیرفت. او تمام زندگى اش را وقف گسترش اسلام كرده و بیش از صد سال عمر داشت. در “جنگ بدر” شركت كرد و در “جنگ اُحُد” به درجه رفیع شهادت نائل گردید. نام مادر جابر “نسیبه” بود و دختر “عقبه بن عدى” به شمار مى آمد.
نحوه ي زيارت “جابر بن عبدالله انصاري”
“عطيّه بن سعد بن جناده عوفى كوفى” در خصوص نحوه ي زيارت وي نقل كرده است:
«من با “جابر بن عبد الله انصارى” به زیارت قبر امام حسين علیه السلام رفتم. وقتى به كربلا رسیدیم، “جابر” نزدیك شطّ فرات رفت، غسل كرد و لُنگي به كمر بست و لُنگي دیگر بر دوش افكند. سپس كیسه اى را كه همراهش بود، گشود و از آن آرد “سُعد”- ریشه ی خوشبوى كوفى- برون آورد و خود را خوشبو كرد. سپس به طرف مرقد شریف امام حسين علیه السلام حركت كرد و در حالى كه مشغول ذكر خدا بود، خود را نزدیك قبر مطهّر رساند و به من گفت: “مرا به قبر حسين علیه السلام بسان تا آن را لمس كنم”. دستش را گرفتم و به قبر رساندم. هنگامى كه دستش به خاك مرقد حسين علیه السلام رسید، از شدّت اندوه بیهوش شد و به روى قبر افتاد. من بر وى آب پاشیدم. وقتى به هوش آمد، سه بار گفت: “یا حسین! یاحسین! یاحسین!” سپس گفت:”حَبيبٌ لا يُجيبُ حَبيبَهُ: آیا دوست جواب دوستش را نمیدهد؟! ” بعد گفت:”چگونه جواب دهى كه خون از رگهاى گلویت بر سینه و شانه ات فرو ریخته و میان سر و بدنت جدایى افتاده است. من گواهى می دهم تو فرزند بهترین پیامبران، سرور مؤمنان، اُسوه تقوا و پرهیزكارى، زاده ی هادیان و رهبران، پنجمین تن از اصحاب كسا، فرزند بزرگترین نقبا علیع لیه السلام و فرزند سرور زنانى. چرا چنین نباشى كه دست سیّد المرسلین تو را پروراند، در دامن پرهیزكارى بودى، در زندگى و هنگام مرگ پاك بودى. قلب مؤمنان، از فراقت سوخت. آنها شك ندارند كه تو زنده اى، سلام و خشنودى خدا بر تو باد”.
“عطیه عوفى” مى گوید: « سپس “جابر” به اطراف قبر امام حسين علیه السلام نگاه كرد و سایر شهیدان كربلا را چنین زیارت نمود:
اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ اَيَّتُهَا الْاَرْواحُ الَّتى حَلَّتْ بِفِناءِ قَبْرِ الْحُسَينِ عَلَيه السَّلامُ وَ اَناخَتْ بِرَحْلِهِ،
اَشْهَدُ اَنَّكُمُ اَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَيْتُمُ الزَّكوةَ وَ اَمَرْتُمْ بِالمَعْروُفِ وَ نَهَيْتُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ
وَ جاهَدْتُمُ الْمُلْحِدينَ وَ عَبَدْتُمُ اللّهَ حَتّى آتيكُمُ الْيَقينُ
درود و سلام بر شما ارواحى كه در محور قبر امام حسين علیه السلام جاى گزیدید و شتر خود را در آستان او خوابانیدید.
گواهى می دهم شما نماز را به پا داشتید، زكاة را ادا كردید، امر به معروف و نهى از منكر انجام دادید
و با منحرفان و ملحدان جنگیدید. شما خدا را عبادت كردید تا مرگتان فرا رسید
“عطیه عوفى” می گوید:
از او پرسیدم: ما چگونه در جهاد و پیكار آنها (شهیدان كربلا) شركت داریم؟ ما در فراز و نشیب همراه آنها نبودیم و شمشیر نكشیدیم؛ ولى این شهیدان جانبازى كردند، به گونه اى كه سرهایشان از بدنشان جدا شد و فرزندانشان یتیم و زنانشان بیوه گشتند؟! جابر در پاسخ گفت:
“اى عطیه! از حبیب خود رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم شنیدم كه می گفت: هر كس قومى را دوست بدارد، با آنها محشور مى شود و هر كس عمل قومى را دوست بدارد، در آن عمل با آنها شریك است. سوگند به خداوندى كه حضرت محمّد صل الله علیه و آله و سلم را به راستى فرستاد، نیّت من و اصحابم همان نیّت امام حسین علیه السلام و اصحاب اوست؛ نیّتى كه بر اساس آن به شهادت رسیدند”.
به اين ترتيب، جابر بن عبدالله انصارى نه تنها خود موفق به زيارت ابا عبدالله الحسين علیه السلام گرديد، بلكه با رفتار و گفتار خود، زيارت امام حسين علیه السلام و ساير شهيدان كربلا را در ميان دوستداران اهل بيت علیه السلام رواج داد.
منابع:
كتب “منتهي الآمال” و “وقايع الايام” از “شيخ عبّاس قمي رحمت الله علیه “
http://doavm.persiangig.com