بنا بر نظریه شارحان نهجالبلاغه این خطبه در روز عید فطر از طرف امیرالمومنین(ع) ایراد گردیده و بعضی از آنها برآنند که چون این خطبه در روز عید فطر ایراد شده، طولانی بوده اما مرحوم سیدرضی که خطبههای حضرت امیرالمومنین(ع) را جمعآوری کرده نتوانسته است تمام قسمتهای این خطبه را به دست بیاورد و در مقدمه این کتاب گفتیم که مرحوم سیدرضی مردی امین بود و خطبه را به همان شکل که در کتابها نوشته بودند اقتباس و ثبت میکرد بدون هیچ نوع مداخله از لحاظ تدوین خطبهها.
«خدایی را حمد میکنم که هیچ موجودی از مرحمت او ناامید نمیباشد و هیچ آفریدهای از نعمت او بیبهره نمیماند و هیچ یک از آفریدگان از غفران و بخشایش او، بینصیب نمیشوند.
او چنان خدایی است که هر کس بندگی او را بکند هرگز از بندگی پشیمان نمیگردد و درصدد بر نمیآید که از عبودیت استنکاف کند.
خدایی که آن قدر دارای رحمت است که هرگز روزی نمیآید که آن رحمت قطع شود و خوان کرم و احسانش آن قدر گسترده و غنی است که هرگز نعمتهای او که نصیب آفریدگان میشود کاهش نمییابد.
و اما دنیا سرایی است که سرنوشت نهایی آن در فنا یافتن است و اهل دنیا چه بخواهند چه نخواهند باید از آن رحیل کنند و بروند.
دنیا ظاهری دارای آب و رنگ و فریبنده دارد و در ذائقه شیرین مینماید و همین که میبیند که طالب او هستند با شتاب به سوی آن که خواهان وی میباشد، میرود که محبت خود را در قلب او جا بدهد.
شما از این دنیا که دارای این خصوصیات است، با بهترین توشهای که میتوانید به دست بیاورید کوچ کنید و آگاه باشید که در این دنیا، درصدد برنیایید بیش از آنچه مورد احتیاج شما است به دست بیاورید و از دنیا فقط آنچه بخواهید که شما را به درستی به سوی سرمنزل مقصود راهنمایی مینماید.»