حجتالاسلام والمسلمین حسین مرادیدولتآبادی، قائممقام بنیاد بینالمللی آفاق، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به اهداف و ضرورتهای حضور فعالان عرصه قرآن و حدیث در فضای مجازی اظهار کرد: با توجه به تعداد بسیار زیاد کاربران و گسترش فزاینده آنان در فضای سایبر، فعالان عرصه قرآن و حدیث نیز هوشمندانه حضور فعال در این محیط را در دستور کار خویش قرار دادهاند.
وی ادامه داد: سرعت، کیفیت، حجم بالای انتقال داده، اطلاعرسانی به هنگام، جذابیتهای سمعی و بصری، فرامتنی بودن، دیجیتالی و تعاملی بودن، در کنار سرعت رشد علم و آگاهی و تغییر ذائقه نوجوانان و جوانان ضرورت اجتنابناپذیر استفاده از این تکنولوژی مدرن را به امر بدیهی مبدل کرده است، بطوری که برآیند این حضور به صورت تصاعدی روبه رشد است.
کارکردهای فضای مجازی در عرصه قرآن و حدیث
وی افزود: ایجاد و مدیریت خبرگزاریها، سایتها، پرتالها و وبلاگهای قرآن و حدیث، دسترسی راحت و منظم به اطلاعات، پردازش و انتخاب دقیق نیازمندیها، انتقال سریع و فراگیر آگاهیها، تبلیغ مؤثر و مکرر ایدهها و ارزشها، مشاورههای آنلاین و آفلاین، ایجاد بانکهای جامع اطلاعاتی، جشنوارهها و آموزشهای مجازی، ایجاد مدارس و آموزشگاههای مجازی، خلق آثار فاخر گرافیکی، مستندسازی فعالیتها، ارتقای سطح دانش، فنون و مهارتها، تقویت جبهه خودی با افزایش قدرت نرم در نبرد نامتقارن جنگ نرم دشمنان، به اشتراک گذاری منابع چند رسانهای، دانلود و دریافت سریع آثار، تخصصی شدن فعالیتها، جذب مخاطبان بینالمللی و اخیرا هم برگزاری جلسات و همایشهای مجازی از کارکردهای فضای مجازی در عرصه قرآن و حدیث به شمار میرود.
ترویج گفتمان انقلاب در فضای مجازی
این مدرس حوزه علمیه قم با اشاره به چالشها و نقاط ضعف حضور فعالان عرصه قرآن و حدیث در محیط سایبری تصریح کرد: با یک نگاه جامع درمییابیم که محیط مجازی بسان مقوله فرهنگ همواره مغفول مانده است، درحالی که میشود به این وسیله گفتمان انقلاب را ترویج و نشر دارد. در این مقوله متأسفانه برخی از ضعفها و چالشها وجود دارد که میتوان با یک برنامهریزی منسجم و ترسیم نقشه راه علمی و واقعیتگرا این ضعفها را به حداقل ممکن رساند.
وی ادامه داد: سواد کم رسانهای در میان کاربران از یک طرف و عدم تسلط کافی و کارآمد مسئولان مرتبط از طرف دیگر، نبود برنامه عملیاتی هدفمند و جامع، عدم همگرایی و همافزایی کامل مراکز مرتبط و جزیرهای عمل کردن این مراکز، عدم تخفیف به جا و به موقع اعتبارات، تکصداییها و موازیکاریها و رشد کاریکاتوری برخی از بخشها و در نتیجه عدم رشد متوازن، رفتار منفعلانه برخی از مراکز از جمله ضعفهای این عرصه به شمار میرود.
ضرورت نگاه تکلیفگرایانه در عرصه فضای مجازی
حجتالاسلام مرادیدولتآبادی به ارائه پیشنهاداتی برای ارتقا و تقویت حضور فعالان قرآن و حدیث در عرصه مجازی پرداخت و گفت: نگاه و رویکرد تکلیفگرایانه به حضور در عرصه فضای مجازی، ایجاد یا تقویت کمیته قرآن و حدیث در شورای عالی فضای مجازی به عنوان عقبه فکری و تولید محتوای غنی اسلامی، ایجاد پژوهشگاههای قرآن و حدیث با رویکرد فضای مجازی، ارتقای سطح آگاهی و سواد رسانهای مسئولان، ایجاد شبکه نخبگانی، هدفگذاری مرحلهای و نقطه به نقطه حضور در فضای مجازی طبق سند یا منشور منسجم، ایجاد و تقویت شورای فعال، علمی و غیرکلیشهای در ارتباط با فضای مجازی، ایجاد و مدیریت یک پرتال یا سایت مادرتخصصی جهت مدیریت، جهتدهی و تهیه خوراک خورده فضاها، بومی سازی و استفاده از دانشهای همسوی جهانی، ایجاد مرکز رصد مشترک فعالیتهای قرآن و حدیث میتواند ضمن گسترش و تعمیق ارتباطات فعالان فعلی در تربیت نسل کارآمد، متعهد، متخصص، تراز انقلاب اسلامی و پویا برای فردای نظام نقش بسزایی ایفا کند.
وی بیان کرد: از نظر جهانی نیز ضمن ایجاد شبکه ارتباطات قوی و تأثیرگذار، پتانسیل و میراث نصوص ناب قرآنی و روایی، باید در اختیار بشریت تشنه حقیقت قرار داده شود.
ضعف در پراکندگی فعالیتهای قرآنی فضای مجازی
این پژوهشگر قرآنی در پاسخ به این پرسش که درحال حاضر چه بخشهایی در فعالیتهای مجازی این عرصه نقش دارد، تصریح کرد: غیر از مؤسسات فرهنگی و قرآنی و همچنین کاربران شخصی، برخی از مراکز به صورت سازمانی یا مأموریتهای اداری در این عرصه حضور دارد که البته برخی فعالتر و برخی با کمی تأسف منفعلانه و پایینتر از انتظار در این عرصه فعالیت میکنند که پراکندگی و کمیت آنان مطلوب اما کیفیت آنان نسبتا ضعیف است.
وی بیان کرد: شورای عالی قرآن، رادیو قرآن و معارف، مرکز امور قرآنی اوقاف و امورخیریه، اداره قرآن و عترت ارشاد، اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت، خبرگزاری بینالمللی قرآن، شورای توسعه فرهنگ قرآنی بخشهای مختلف حوزه علمیه قم، مرکز تخصصی علوم و حدیث حوزه، سازمان و دفتر تبلیغات، مرکز تحقیقات علوم کامپیوتری نور از جمله مراکزی هستند که کم و بیش در محیط مجازی فعال هستند و از آنجا که این مراکز اهداف مشترک بسیاری دارند بدون شک همگرایی و همافزایی و ارتقاء سطح تعامل این مراکز حول محور قرآن و حدیث میتواند بسیار تأثیرگذار باشد.
بازی در زمین دشمن
حجتالاسلام والمسلمین مرادیدولتآبادی اظهار کرد: با نگاه آینده نگارانه از بین نگرانیهایی موجود سه موضوع مطرح است. اولین نگرش نداشتن شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات است که به نوعی بدون آن فعالیتهای ما در زمین بازی و طراحی شدن دشمن صورت میپذیرد و به همین جهت است که خنثی سازی توطئههای دشمن سخت است و تا وقتی شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات نداشته باشیم یک قدم از دشمن عقب هستیم.
وی افزود: با کمال تأسف بسیاری از مراکز، شوراها و نهادها با تابلوی «قرآن تنها» فعالیت میکنند که در آینده ضعف محتوایی و عدم رشد متوازن قرآن و حدیث را در پی دارد. قرآن بدون معارف اهل بیت(ع) معنا نمیشود و عترت ترجمان واقعی قرآن کریم است. امام باقر(ع) میفرماید: اگر مردم محاسن کلام ما را بدانند از ما تبعیت میکنند بنابراین مسئولان باید تراز بودن قرآن و حدیث و عدم انفکاکپذیری این دو را در دستور کار تمام برنامهها و اعتبارات قرار داده و حتی نام مراکزی که یکی از این دو را برخود دارند به قرآن و حدیث یا قرآن و عترت تغییر دهند.
این مدرس حوزه علمیه تصریح کرد: از جمله نگرانیهای دیگر عدم فرهنگسازی صحیح و فراگیر استفاده از تکنولوژیها و اپلیکیشنهای مجازی و آسیبزا بودن این محیطها بر خانواده و یا حداقل به هدر رفتن وقت کاربران بر اثر ضعف عملکرد مراکز مسئول است. امید است با مجاهدت و نگاه تکلیفگرایانه و مدیریت اسلام محورانه این نگرانیها برطرف شود.