ورود

ثبت نام

موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

انواع مهریه برای زن

فهرست مطالب

هرگاه در عقد نكاح مهر ذكر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیكی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهر المتعه است. (ماده 1093 قانون مدنی) در مهر المتعه، وضعیت اقتصادی و استطاعت مالی شوهر جهت تعیین مقدار آن مورد لحاظ قرار می‌گیرد ولی در تعیین مقدار مهرالمتعه وضعیت و شئونات زن ملاک عمل خواهد بود.


مهریه یا صداق، همان چیزى است که بمنظور حلال کردن استفاده جنسى، به زن داده مى‏شود. دادن مهریه واجب است. خداوند مى‏فرماید: «وَآَتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً »(النساء/ 4). «مهریه زنان را با طیب خاطر بپردازید». و رسول‏اللّه صلی الله علیه وسلم مى‏فرماید: «وَالْتَمِسْ وَلَوْ خَاتَمُ حَدِیْدٍ» یعنى نکاح همراه با مهریه باشد هر چند که مقدار مهریه کم باشد، مانند، یک انگشترى از فلزى. پس مهریه حقی است که زن بر مرد دارد، و (زن) مالک آن است و برای هیچ کسی حلال نیست، ـ پدر باشد یا غیر پدر ـ چیزی از آنرا برای خود بردارد مگر اینکه زن بر اینکار راضی باشد.


انواع مهر:


مهریه بر حسب این كه در زمان عقد تعیین شود یا تعیین آن به بعد موكول شود، انواعی دارد.


1– مهر المسمّی:


اگر مهر، ضمن عقد نكاح یا بعداً به تراضی معین شود مهر المسمی گفته می‌شود. حال اختیار تعیین مهر ممكن است حسب مورد به زوج یا زوجه یا شخصی سومی سپرده شود. میزان مهریه‌ای كه در مهر المسمی تعیین می‌شود منوط به تراضی طرفین یا شخص ثالث است: «تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است». (مفاد ماده 1080 قانون مدنی)


ولی اگر اختیار تعیین مهر به زن داده شده باشد «در صورتی كه این حق به زن داده شده باشد، زن نمی‌تواند مهر را بیش از مهرا
لمثل تعیین كند». (مفاد ماده 1090 قانون مدنی)


از نظر قانون مدنی محدودیتی برای تعیین مهر نیست ولی طبق روایات ما مستحب است كه مهرالسّنه ملاک قرار بگیرد.


2– مهر المثل:


مهری كه بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از لحاظ سن، زیبایی، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی و مقتضیات زمان و مكان در موارد زیر تعیین می‌گردد:


أ) مهر المسمی تعیین نشده و نزدیكی واقع شده باشد.


ب)در عقد نكاح شرط عدم مهر شده باشد پس از وقوع نزدیكی مهرالمثل ثابت می‌شود.


ج) در مواردی كه مهر المسمی به جهتی از جهات باطل باشد، پس از نزدیكی طبق ماده 1100 قانون مدنی، زن مستحق مهرالمثل می‌باشد.


د) موردی كه مهر تعیین نشده و مرد پس از نزدیكی، زن خود را طلاق دهد.


3– مهر المتعه:


هرگاه در عقد نكاح مهر ذكر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیكی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهر المتعه است. (ماده 1093 قانون مدنی) در مهر المتعه، وضعیت اقتصادی و استطاعت مالی شوهر جهت تعیین مقدار آن مورد لحاظ قرار می‌گیرد ولی در تعیین مقدار مهرالمتعه وضعیت و شئونات زن ملاک عمل خواهد بود.


سۆال: مردی زنی را به مهریه ای معین به عقد دائم در می آورد و در آن عقد شرط می كند كه پس از فوت او, زن یك هشتم ارث نبرد آیا این شرط صحیح می باشد یا خیر؟


جواب: شرط ارث نبردن زوج خلاف شرع است و نافذ نیست. (تحریر الوسیله، ج2، ص222)


سۆال: آیا افزایش مهریه توافق شده ضمن عقد بدون رضایت یكی از طرفین عقد وجاهت شرعی دارد؟


جواب: افزایش مهریه ای كه عقد بر آن خوانده شده است وجه شرعی ندارد ـ بلی زوجه می تواند پس از عقد قسمتی از مهریه را با رضایت كامل به زوج هبه نماید و یا زوج با رضایت خود چیزی اضافه بر مهریه به زوجه بپردازد. (مجمع المسائل آیة الله گلپایگانی،ج2،احکام مهریه،سوال 455)


چند پرسش و پاسخ در مورد احکام مهریه از محضر حضرت آیة الله مکارم شیرازی دام ظله:


سوال: برادر این جانب ده سال پیش (سال 64) ازدواج نمود و بابت مهریّه در عقدنامه چنین نوشته شده است: یک جلد کلام اللّه مجید به هدیّه پنج هزار ریال به انضمام یکصد و ده کیلوگرم نمک طعام به ارزش چهار هزار ریال و یک صد گرم ابریشم خالص سبز به ارزش یک هزار ریال و دویست و بیست و پنج گرم طلاى خوب و معمول بازار به ارزش فعلى نهصد هزار ریال و تعداد هفتصد (700) سکّه طلاى بهار آزادى به ارزش فعلى بیست و چهار میلیون و پانصد هزار ریال که جمعاً بیست و پنج میلیون و چهارصد و ده هزار ریال مى شود. به طورى که ملاحظه مى فرمایید مهریّه فوق تماماً به پول تبدیل گردیده است و قصد و نیّت زوج در زمان عقد همان مبلغ ذکر شده بوده است که توسط عاقد قرائت گردیده و مورد توافق و امضا قرار گرفته است اکنون زن مهریّه خود را بر اساس قیمت روز طلب مى نماید آیا حقّ با زن است یا شوهر؟


اگر موقع اجراى صیغه عبارت به همین صورت خوانده شده و قیمت هر یک از این امور بیان شده است مهریّه واقعى همان مبلغ ذکر شده مى باشد ولى اگربه طور یقین ثابت شود که شوهر قصد قیمت داشته و زن قصد سکه نه قیمت، مهریّه مذکور باطل مى شود و باید مهرالمثل داده شود.


سوال: شخصى مبلغ چهار میلیون تومان از بابت مهریّه همسرش بدهکار است، او داراى منزل مسکونى در بهترین محلّ مشهد مى باشد که اکنون به مبلغ سى میلیون تومان خریدار دارد آیا این منزل جزء مستثنیات دین است؟


هرگاه دین مزبور مطالَب باشد و منزل زاید بر شئونش بوده باشد باید منزل را تبدیل به منزلى که در حدّ شأنش باشد بکند و تفاوت آن را براى اداى دین صرف نماید.


سوال: مهریّه هایى که مثلا 50 سال پیش صد تومان بوده، آیا اکنون همان مقدار بر عهده زوج است یا این که باید قدرت مقدار خرید صد تومان در 50 سال پیش به عنوان مهریه محاسبه شود؟


باید مصالحه کنند یا برطبق قیمت امروز بپردازد.


سوال: غالب فقهاى شیعه فرموده اند زوجه حق دارد مهر غیر مۆجّل را مطالبه و قبل از دخول مى تواند از تمکین تا گرفتن مهر امتناع نماید و نیز فرموده اند در صورت بذل تمکین به فرض دریافت مهر (تمکین
تعلیقى) استحقاق نفقه نیز دارد. آیا حقّ امتناع زوجه از تمکین مختص به دخول است یا شامل سایر استمتاعات و یا اطاعت از زوج در امور لازم (از قبیل اقامت در منزل شوهر یا مسافرت با رضایت وى) نیز مى گردد به نحوى که اگر در این امور از شوهر اطاعت نکند ناشزه محسوب مى شود؟


ظاهر این است که زن مى تواند بدون گرفتن مهر معجّل خود را مطلقاً تسلیم شوهر نکند و در این مدّت بر زوج واجب است نفقه او را بدهد.


بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:


سایت دانشنامه اسلامی


سایت حضرت آیة الله مکارم شیرازی


پرشین بلاگ


سایت ایلاف


سایت اندیشه قم

به این مطلب امتیاز دهید:
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در email

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید