منوی اصلی

جستجو
این کادر جستجو را ببندید.
موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

20 روش حفظ قرآن / بخش دوم

20 روش حفظ قرآن بخش دوم

فهرست مطالب

20 روش حفظ قرآن/ بخش دوم

در مقاله قبلی 20 روش حفظ قرآن برخی از روش ها را برای شما ذکر کردیم، در این قسمت 20 روش حفظ قرآن (بخش دوم)، روش های مهمتری را در حفظ قرآن به برای شما آورده ایم.

سوالات و پیشنهادات خود را می توانید انتهای مطلب در سایت بنویسید.

مواقعی که در حفظ قرآن آیات بلند است

2. اگر بلندی آیه ای از یک سطر بیشتر باشد، مبنای شما در روش حفظ خود این آیات، سطر به سطر و در مجموعه خوانیِ سطرها با یکدیگر، حداکثر تا سه سطر خواهد بود؛ یعنی چنانچه بلندی آیه ای، مانند آیه

160 سوره «اعراف»، شش سطر باشد، آن را به دو قسمت سه سطری تقسیم کنید. سپس هر کدام از سطرهای اول و دوم و سوم آن آیه را، به صورت تفکیکی، می خوانید

و تکرار می نمایید تا هر یک از سطرها را به طور جداگانه، حفظ کنید. آن گاه مجموع سطرهای اول تا سوم را، به صورت ترکیبی، می خوانید و تکرار می نمایید تا مجموع هر سه سطر، با هم و به طور کامل و صحیح

حفظ گردد. پس از آن، هر کدام از سطرهای چهارم و پنجم و ششم آن آیه را، به صورت تفکیکی، می خوانید و تکرار می نمایید. تا هر یک از سطرها، به طور جداگانه، حفظ شود. سپس مجموع سطرهای چهارم تا

ششم را، به صورت ترکیبی، می خوانید و تکرار می کنید تا مجموع هر سه سطر، با هم و به طور کامل و صحیح و روان و آسان حفظ شود. در پایان، دوباره، سطرهای اول تا ششم را از اول تا آخر و به صورت

ترکیبی نیز، می خوانید و تکرار می نمایید تا مجموع هر شش سطر، با هم، یعنی کل آیه به طور کامل و صحیح و روان و آسان حفظ گردد. آن گاه به سراغ حفظ آیه بعدی بروید.

3. اگر بلندی آیه ای، فقط یکی ـ دو ـ سه کلمه بیش از یک سطر باشد، آن آیه را نیز به طور کامل حفظ نمایید و در این گونه آیات، از روش سطر به سطر استفاده نکنید.

4. اگر بلندی سوره ای در حفظ قرآن، از یک صفحه کمتر باشد، مانند شماری از سوره های کوتاه آخر قرآن، مبنای شما در حفظ آن ها باید همان سوره به سوره باشد؛ یعنی تا سوره ای را به طور کامل و صحیح و

روان و آسان حفظ نکرده اید، هرگز به سراغ حفظ سوره ای دیگر نروید.

5. در حفظ قرآن حفظ کامل یک صفحه یا یک سوره و یا یک جزء از قرآن را در صورتی به خوبی انجام داده و محقق کرده اید که بتوانید تک تک آیات آن را با شماره خودشان و حتی بدون ترتیب نیز به یاد آورید و از حفظ

بخوانید. مثلاً اگر از شما بپرسند که آیه 18 سوره بلد چیست؟

فوراً بگویید: «اُولئِکَ أصحابُ المَیْمَنَة» و چنان چه از شما بپرسند که آیه 4 سوره بلد چیست؟ فورا بگویید: «لَقَد خَلَقْنا الانسان فی کبد» و اگر از شما بپرسند که آیه 10 سوره بلد چیست؟ فورا بگویید: «وَ هَدَیْناهُ

النَّجدَینِ».

مقدار تکرار آیات هنگام حفظ قرآن

6. مقدار تکرار هر آیه و سوره قرآن، برای حفظ آن، به شرایط انسان، روش حفظ وی، آسانی و دشواریِ هر آیه و سوره، و کوتاهی و بلندیِ آن بستگی دارد. مثلا ممکن است شما آیه ای را با 3 بار تکرار حفظ نمایید،

ولی شخص دیگری همان آیه را با 5 بار تکرار حفظ کند.

حدیث 20 روش حفظ قرآن بخش دوم
حدیث امام علی علیه السلام در مورد حفظ قرآن

یا امکان دارد که شما سوره ای از قرآن را با روشی که در حفظ قرآن دارید، با 8 بار تکرار حفظ نمایید، اما فردی دیگر با روش دیگری که در حفظ قرآن دارد، همان سوره را با 10 بار تکرار حفظ کند. و یا ممکن است

شما آیه ای آسان و کوتاه را حتی با 1 بار خواندن حفظ نمایید، اما آیه دشوار و بلند را با 7 بار تکرار حفظ کنید. پس، مقدار تکرار هر آیه و سوره قرآن، به «شرایط حافظ قرآن»، «روش حفظ قرآن» و «شرایط آیه قرآن»

بستگی دارد.

7. حتماً دقت کنید که کلمات و آیات قرآن را، از همان آغاز خواندن و حفظ قرآن و از نظر تلفظ و حرکت و اعراب، به شکل صحیح بخوانید و حفظ کنید؛ زیرا در صورتی که تلفظ و حرکت واعراب کلمه ای، به شکل غلط

وارد حافظه شما شود، تلاشتان برای حفظ چنین کلمه ای دو برابر خواهد شد: یک بار باید شکل غلط این کلمه را از حافظه خود بیرون برید و بار دیگر باید شکل صحیح آن را به درون حافظه خویش بیرون بَرید و

جایگزین شکل قبلی آن نمایید. یکی از بهترین راه های پیشگیری از چنین مشکلی این است که دستگاه حاوی نوار قرآن را کنار خود بگذارید و قرآن را باز کنید و هنگامی که می خواهید، برای نخستین بار، آیه ای را

حفظ نمایید، دستگاه را روشن کنید و در حالی که خودتان آیه مورد نظر را از روی قرآن می خوانید، به شکل خواندن و تلفظ همان آیه از طریق نوار نیز گوش فرا دهید تا از اشتباه خواندنِ تلفظ ها و حرکت ها و اعراب

های کلمات و آیات قرآن، به دور باشید.

8. در حفظ قرآن بارها اتفاق افتاده است که برخی از حافظان قرآن نتوانسته اند آیه ای از قرآن را که قبلاً حفظ کرده اند، دوباره از حفظ بخوانند، ولی هنگامی که «کلمه اول + کلمه دوم» همان آیه را برای آنان

خوانده اند، تمام آن آیه به یادشان آمده است و همه آیه را، از اول تا آخر و از حفظ، خوانده اند. پس، «کلمه اول» یا مجموع «کلمه اول + کلمه دوم» در هر آیه، «نقطه تمرکزِ» آن آیه برای حفظ کردنش است و باید

آن را بیش از کلمات دیگرِ آن آیه، تکرار کنید و به حافظه خود بسپارید. مثلا در آیه سوره بینه: «إنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولائِکَ هُم خَیرُ البَرِیَّة»، باید دو کلمه «إنَّ الّذینَ» را بیشتر از کلمات بعدی آیه تکرار

نمایید و به گنجینه حافظه خویش بسپارید.

9. معمولاً انسان دوست دارد ثمره و نتیجه کار خویش را زودتر ببیند و گاه نیز از حوصله فراوانی برخوردار نیست. از این رو، شما حفظ تمام قرآن را هدف خود قرار ندهید، بلکه هدف خویش را مثلاً حفظ یک جزء قرآن

در نظر بگیرید و از سوره های کوتاه و جزء سی ام قرآن آغاز کنید تا ثمره و نتیجه آن را زودتر مشاهده نمایید و دلگرم تر شوید. و نیز چنان چه حفظ قرآن را با سوره های بلند مانند سوره «بقره» و «آل عمران» و

«مائده» آغاز کنید، ممکن است شوق و علاقه اولیه ای را که برای حفظ قرآن داشته اید، از دست بدهید؛ هر چند اگر بتوانید حفظ قرآن را از همان جزء اول و با سوره حمد آغاز نمایید، بهتر است.

10. در 20 روش حفظ قرآن گفته شد که در ابتدا می توانید سوره های کوتاه قرآن را حفظ کنید، و چون جزءهای سی ام و بیست و نهم و بیست و هشتم قرآن به ترتیب و به طور نسبی در بردارنده سوره های

کوتاهتری هستند، می توانید این سه جزء را پیش از جزءهای دیگر قرآن حفظ نمایید؛ اما پس از حفظ کردن آیات این سه جزء، شایسته است ـ اگر نگوییم بایسته است ـ جزءهای دیگرِ قرآن را به ترتیب و از جزء اول

و سپس جزء دوم تا جزء بیست و ششم و سپس جزء بیست و هفتم قرآن حفظ کنید. رعایت این ترتیب، برای آن است که ذهن و حافظه شما نیز از ترتیب ویژه ای برخوردار گردد، و از نظم خاصی پیروی نماید و

هنگام بازگویی و ارائه آیاتِ حفظ شده، دچار تشویش و نابسامانی نشود. البته پیشنهاد می شود برای کودکان و نوجوانان و مانند آنان، حفظ قرآن از جزء سی ام و طبق مراحل زیرین و به ترتیب سوره هایی که

گفته شده است، صورت پذیرد:

ثبت نام در کلاس های حفظ تخصصی تلفنی و آنلاین موسسه(کلیک کنید)

مرحله اول: سوره های 2 سطری، یعنی سوره های عصر، کوثر و اخلاص.

مرحله دوم: سوره های 3 سطری، یعنی سوره های شرح، قدر، فیل، قریش، کافرون، نصر، مسد و فلق.

مرحله سوم: سوره های 4 سطری، یعنی سوره های تین، تکاثر، همزه، ماعون و ناس.

مرحله چهارم: سوره های 5 سطری، یعنی سوره های ضحی، زلزله و عادیات.

مرحله پنجم: سوره های 6 سطری، یعنی سوره های طارق و قارعه.

مرحله ششم: سوره های 7 سطری، یعنی سوره های شمس و علق.

مرحله هفتم: سوره های 8 سطری، یعنی سوره های اعلی و لیل.

مرحله هشتم: سوره های 9 سطری، یعنی سوره های انفطار و بلد.

مرحله نهم: سوره های 10 سطری، یعنی سوره بینه.

مرحله دهم: سوره های یک صفحه ای و کمتر از آن، یعنی سوره های عبس، تکویر، انشقاق، بروج و غاشیه.

مرحله یازدهم: سوره های بیشتر از یک صفحه، یعنی سوره های نبأ، نازعات، مطففین و فجر.

مرحله دوازدهم: این مرحله که مرحله پایانی برای کودکان و نوجوانان و مانند آنان است، حفظ دوباره سوره های جزء سی ام، است به همان ترتیبی که در قرآن آمده است، یعنی

حفظ جزء سی ام را از سوره نبأ آغاز نمایند و با سوره ناس پایان دهند.

20 روش حفظ قرآن بخش دوم حدیث دوم
حدیث امام حسن علیه السلام در مورد حفظ قرآن

11. در صورتی که وسایل سمعی و بصری، مانند نوارهای ویدئویی، قرآن را حفظ می نمایید، حتماً به دهان قاری قرآن و چگونگی تلفظ و ادای کلمات و قرائت وی، خوب نگاه کنید.

ثبت نام در کلاس های تخصصی قرائت، تجوید و روخوانی و روانخوانی قرآن کریم(کلیک کنید)

12. هر مقدار از آیات و سوره ها و جزءهای قرآن را که حفظ کردید، در جایی آن را یادداشت کنید. و نوار پارچه ای را که در عطف و شیرازه برخی از قرآن ها وجود دارد، در همان صفحه مربوط قرار دهید

تا برایتان مشخص باشد که چه مقدار از قرآن و تا کدام صفحه از آن را حفظ نموده اید و از دوباره کاری و تکرار غیر لازم آیات نیز به دور باشید.

13. در صورتی که برایتان امکان دارد، سعی کنید، در هر جلسه حفظ قرآن، آیات را تا پایان هر صفحه یا تا پایان هر سوره حفظ نمایید و مثلاً حفظ آیات را تا نیمه صفحه و یا تا نیمه سوره باقی نگذارید.

14. سعی کنید جای هر آیه در صفحه قرآن را کاملاً به خاطر بسپارید تا آسانتر بتوانید آیه حفظ شده را به خاطر آورید و ارائه نمایید؛ مثلاً آیه 20 سوره مرسلات، یعنی آیه «ألَم نَخلُقُکم مِن ماءٍ مَهینٍ» در اول صفحه،

و آیه 35 آن، یعنی آیه «هذا یَومٌ لایَنْطِقُونَ» در وسط صفحه، و آیه 50 آن، یعنی آیه «فَبِأیِّ حَدیثٍ بَعدَهُ یُؤمِنُونَ» در آخر صفحه قرآن قرار دارد.

15. چنانچه هنگام تمرین و تکرار محفوظات قرآنی خود، قسمتی را به یاد نیاوردید، فوراً به قرآن مراجعه نکنید؛ بلکه د ر ابتدا خوب فکر نمایید و ذهن و حافظه خویش را به کار اندازید. و در صورتی که آن قسمتِ

فراموش شده را به یاد نیاوردید، آن گاه به قرآن مراجعه کنید. اگر این نکته را به خوبی رعایت نمایید، قسمت های فراموش شده دیگر، کمتر فراموشتان می شوند و بیشتر در ذهن حافظه تان باقی می مانند؛

زیرا دستگاه ذهن و سیستم حافظه انسان، آن چه را با تلاش و کاوش درونیِ خود به یاد می آورد، بیشتر به یاد می سپارد و دیرتر از یاد می برد.

16. هر اندازه که بین تکرار آیات حفظ شده، کمتر فاصله بیندازید، آن ها را بیشتر به ذهن و خاطرتان می سپارید. مثلاً چنان چه سوره صف را حفظ نمودید و هر 3 روز یک بار، آن را مرور و تکرار کردید، بیشتر در ذهن و

خاطرتان باقی می ماند تا هنگامی که همین سوره را 5 روز یک بار، م رور و تکرار نمایید.

17. در حفظ آیاتی که به یکدیگر شبیه هستند، هم دقت و هم تمرین بیشتری را لازم دارید. به طور مثال، اگر آیات دیگر را 4 تا 5 بار مرور و تکرار می کنید، آیات مشابه را باید 8 تا 10 بار مرور و تکرار نمایید. یکی از راه

های حفظ آیات مشابه، استفاده از «نشانه» است. مثلاً سوره «صف» با آیه «سَبَّحَ لِلّهِ مَا فِی السَّمواتِ وَ ما فِی الارضِ…» آغاز می گردد و سوره بعدی آن، یعنی سوره «جمعه»، با آیه «یُسَبِّحُ لِلّهِ مَا فِی السَّمواتِ

وَ ما فِی الارضِ…» شروع می شود. برای این که «سَبَّحَ» با «یُسَبِّحُ» اشتباه نشود، می توانید مثلاً این نشانه را برای خود قرار دهید که حرف اول نام سوره صف، یعنی حرف «ص» شبیه حرف اول کلمه «سَبَّحَ»،

یعنی حرف «س» است، هر چند این دو حرف کاملاً مانند یکدیگر نیستند.

18. همان گونه که در در 20 روش حفظ قرآن گفته شد، هنگام حفظ قرآن، آیات را با صدای آشکار بخوانید تا پژواک آیه های قرآن، در گوش هایتان طنین انداز شود و حرکات و کلمات آن ها بر سیستم مغزی و دستگاه

حافظه شما به خوبی نقش بندد؛ زیرا یکی از آثار و ویژگی های صوت، ایجاد نقش در اجسام و تأثیر در اطراف است. البته، آشکار خواندن آیات به معنی بلند خواندن آن ها و آزرده کردن اطرافیان نیست، بلکه به

معنی آشکار ساختن جوهره صوت و دوری جُستن از لب خوانی است؛ هر چند در برخی از شرایط و مواردِ حفظ قرآن، لب خوانی شایسته و یا حتی بایسته است.

تمرکز حواس در حفظ قرآن

19. یکی از راه های تمرکز حواس و حفظ آیات در 20 روش حفظ قرآن، این است که آیه مورد نظر برای حفظ را یک بار از روی قرآن و با دقت و توجه کامل بخوانید تا نخستین تصویر از آن آیه، در ذهن و حافظه تان جای

گیرد و نقش بندد. آن گاه، برای بار دوم، آیه مورد نظر را از روی قرآن بخوانید. و در اثنای آن، گاهی چشم های خود را ببندید و ادامه آیه را در ذهن و خاطرتان بیاورید و از حفظ بخوانید.

سپس، هرگاه قسمتی از ادامه آیه را به یاد نیاوردید، چشم های خود را باز کنید و آن قسمت را از روی قرآن بخوانید. دوباره چشم های خود را ببندید و قمست دیگری از ادامه آیه را در ذهن و خاطرتان بیاورید و از

حفظ بخوانید. این کار را به همین صورت، آن قدر ادامه دهید تا تمام آیه مورد نظر را، حفظ نمایید.

20. برای حفظ قرآن در آیات طولانی، می توانید آن آیات را بر اساس محل های وقف و درنگ آن ها، قسمت ـ قسمت کنید و سپس به حفظ هر قسمت از آن آیه بپردازید. برای آشنایی با محل های وقف آیات و علائم

آن، می توانید به صفحات پایانی برخی از قرآن ها یا کتاب های معتبر روخوانی و تجوید قرآن مراجعه نمایید، یا به نوارهای مشهور تلاوت قرآن گوش دهید.

http://hawzah.net

صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor

کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به این مطلب امتیاز دهید:

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید