ورود

ثبت نام

موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

ظرفیت های اتحادیه تشکل های قرآنی کشور

فهرست مطالب

مقدمه:
اتحادیه تشکل هاي قرآنی با هدف ساماندهی فعالیت مؤسسات قرآنی و حمایت و ایجاد همگرایی بین مؤسسات و در نهایت جریان سازي فرهنگی در جامعه با توسعه فرهنگ قرآنی شکل گرفته است. اتحادیه ها با ایفاي نقش واسط و هماهنگکننده بین اعضا، به توان افزایی مبادرت کرده و در حد امکان به نیازهاي اعضاي خود خاصه در زمینه تعامل با دولت ها و استیفاي حقوق آنها پاسخ می دهند.
اتحادیه تشکل هاي قرآنی شبکه اي ارتباطی در حوزه ي فرهنگ قرآنی و بین فعالین و مؤسسات قرآنی با ظرفیت هاي ارزشمندي که می تواند مورد توجه و استفاده قرار گیرد.در ادامه برخی از این پتانسیل ها بیان می شود.

سازمانها و موسسات غیردولتی بدلیل امکانات،شرایط و توانها و حوزه محدود اقدامات، از قدرت تاثیرگزاري کمتري برخوردارند.دولت ها بدلیل قدرت و موسسات و شرکت هاي خصوصی بدلیل توان اقتصادي در حوزه هاي کنشگري از توان بالاتري برخوردارند. اما در دنیاي امروز که ساختارهاي به سوي انفکاك بیشتر حرکت کرده اند و این ذره اي شده نیز مستمراٌ بیشتر می شود،وجود مراکز و کانونهاي میانجی و سرپل هاي ارتباطی براي تجمیع توان ه اي مؤسسات و سازمانهاي غیردولتی را اجتناب ناپذیر ساخته است.
سازمانهاي غیر دولتی بدلیل فعالیت داوطلبانه اعضایشان از پتانسل نسبتاٌ قوي اي برخوردارند و راهکارهاي افزایش توان تاٌثیرگذاري ودستیابی به اهداف خود را با برقراري پیوند با همگنان خود جستجو می کنند. ایجاد شبکه همگرا و همصدا ،صداهاي رساتررا تولید می کند.
اتحادیه تشکل
هاي قرآنی با توجه به اساس نامه و گردش دموکراتیک مدیریت در آن توانسته است این ساختار شبکه را به خوبی ایجاد کند که این خود می تواند به زایش ظرفیت هاي جدید مدد رساند.

2- دموکراتیک بودن اتحادیه
افزایش سطح دانش در جامعه امروز و استقلال راي خواهی افراد و تلاش براي تاثیر گذاري و پیگیري اهداف و کسب منافع حداکثري افراد در تلاشند در ساختارهاي تشکیلاتی متکی به راي اعضاء نفوذ بیشتري داشته باشند و این انگیزه موتور متحرکه تشکل هاي غیردولتی است.از سوي دیگر جلب رضایتمندي اعضاء،سعی بیشتر منتخبین تشکل هاي غیر دولتی که مدیریت مجموعه را به عهده دارند،افزون می سازد.
مشروعیت ساختارهاي دموکراتیک اقناسازي در تصمیمات را آسان می سازد و افراد بدلیل مشارکت واقعی در تصمیم گیري ها،تصمیمات را به آسانی می پذیرند و نتیجه بیشتر قرین موفقیت می شوند.
اتحادیه تشکل هاي قرآنی بدلیل فرایند دموکراتیک دو لایه، این کارکردها را بطور فزاینده دارا می باشد لذا ضریب خطا در تصمیم گیري کاهش یافته و انگیزه مشارکت در امور به حداکثر می رسد.

3- طول مدت زمان فعالیت اتحادیه و اعضاي آن
مدت زمان حیات و فعالیت یک تشکل بعنوان یک متغیر در مانایی آن تاثیر گذار است. در عین حال در طول زمان با طی فراز و فرود ها، تجارب و سرمایه هاي مادي و معنوي در آن ته نشست پیدا کرده و تداوم فعالیت را براي آن فراهم م یسازد.همچنین شناسانده شدن در بستر طبیعی کار و فعالیت، اعتماد عمیق تري را بین مخاطبین برجاي می گذارد. در مجموع تشکل هاي عضو اتحادیه از قدمت زیادي برخوردارند که این خود بعنوان سرمایه اي معنوي در اختیار اتحادیه م یباشد.

4- وجود سلائق متفاوت فکري و مدیریتی در اتحادیه
در نگاه اولیه گروهها و مجموعه هایی که از یکسانی افکار و سلیقه ها برخوردارند ظاهراٌ امورشان آسان تر و با سرعت بیشتر به سامان می شود. و گروههایی که در درون خود از تنوع برخوردارند نه. اما با تامل در وجود تنوعات در یک مجموعه می توان به سرمایه بودن آن پی برد.
گروهها و تشکل هاي با سلائق و نگرشهاي متفاوت داراي ظرفیت هایی هستند که تشکل هاي ظاهراٌ همبسته از آن بی بهره اند از جمله،ضریب خلاقیت و نوآوري بالا،تضارب آراء و در نتیجه تعالی افکار و اندیشه ها،کاهش ضریب خطا در فرایند تصمیم سازي و تصمیم گیري
،استفاده حداکثري از ظرفیت ها و بلااستفاده نماندن سرمایه ها،انباشت تجارب و سرعت بخشیده به اندوخته هاي معنوي،پویایی و حرکت،شکل گیري رقابت سالم و مثبت در امور،کشف استعدادها،تسریع در آموزش و فراگیري و ایجاد سازمان یادگیرنده که نیاز اساسی تشکل ها در ساختارهاي جدید است،جلب اعتماد و جذب مخاطبین با سلائق مختلف و در نتیجه افزایش سرمایه اجتماعی و…….

5- امکانات سخت افزاري و نرم افزاري اتحادیه:
تشکل هاي عضو اتحادیه امکانات سخت افزاري و نیروي انسانی با انگیزه و داراي تجربه در اختیار دارند که تجمیع یافته آنها،گستره و عمق فعالیت هاي اعضاي اتحادیه را می نمایاند.به منظور برآورد توان و امکانات اعضاي اتحادیه طرح پ ژوهشی “شناسایی و ارزیابی توانمندي هاي سازمانها غیر دولتی قرآنی” در اردیبهشت ماه سال 1387 اجرا شد که اطلاعات 38 عضو اتحادیه گردآوري و ارزیابی شد.در ادامه بخشی از یافته هاي این طرح تحقیقاتی که توانمندي اتحادیه را نشان می دهد،می آید.
در این پژوهش مؤلفههاي ارزیابی توان هاي تشکل هاي قرآنی در چهار مقوله کلان به شرح زیر آورده شده است که شاخصههاي خرد در ذیل هر یک تعریف شده و وضعیت آنها مورد سنجش قرار گرفته است.
1- نیروي انسانی (جنسیت، نوع همکاري، میزان تحصیلات، نوع فعالیت، نیروي انسانی ورودي، نیروي انسانی خروجی و نخبگان قرآنی)
2- تجهیزات و امکانات( ساختمان، وسایل و تجهیزات، درآمدها و هزینهکردها)
3 -ساختار تشکیلات(تأسیس، اهداف و وظایف، اعضا اصلی، روابط و نظام کنترل و ارزیابی)
4- برنامهها و فعالیتها (پژوهشی، آموزشی و تبلیغی – ترویجی)

1- وضعیت نیروي انسانی همکار در تشکل هاي عضو اتحادیه:


داده هاي جدول بالا نشان می دهد که رشد “نیروهاي تمام وقت” این تشکل ها از سال 84 به 86 از 1585 نفر به 2170 نفر افزایش یافته است و تقریبا با همین در صد، رشد نیروهاي پاره وقت را شاهد هستیم. داده ها نشان می دهد که بانوان نقش بیشتري را در موسسات قرآنی به عهده دارند.
همچنین یافته هاي تحقیق نشان می دهد که اعضاي نخبه فعال در تشکل هاي عضو اتحادیه بسیار وضعیت مطلوبی دارد.در مج
موع 1045 نفراز فعالین این مؤسسات در مسابقات و جشنواره هاي قرآنی حائز مقام شهرستانی، 678 نفر حائز مقام استانی، 351 نفر حائز مقام کشوري و 25 نفر فعال ممتاز و برگزیده قرآنی حائز مقام بینالمللی در رشتههاي قرائت، حفظ، ترجمه و مفاهیم، تفسیر، داوري و سایر در موسسات غیر دولتی قرآنی بوده اند.
در 38 مؤسسه مورد بررسی 519 فر حافظ 10 جزء اول قرآن، 405 نفر حافظ 20 جزء قرآن و 647 نفر حافظ کل قرآن میباشند.
2 نفر بین 20 تا ، از میان نیروي انسانی موسسات، 797 نفر بین 10 تا 15 سال، 198 نفر بین 15 تا 20 30 و 6 نفر بالاي 30 سال سابقه داشتهاند.
5 نفر نیز در موسسات مولف کتب یا مقالات قرآنی بودهاند.

2- تجهیزا ت و امکانات


داده هاي جدول گویاي آن است که بیش از 90 هزار متر مربع بنا در اختیار این موسسات است که توانمندي قابل توجهی است.و قریب به 35 در از این فضاها در مالکیت این موسسات است.

نتایج امکانات و تجهیزات 38 موسسه مورد بررسی به شرح زیر بوده است:



  • میزان درآمد موسسات در سال 1384 ، در مجموع 19,614,261,334 ریال بوده است که از میان منابع درآمدي، 0 درصد کمترین بوده است. / 29 درصد بیشترین و وقف با 1 / کمک سازمانها و نهادهاي دولتی با 1
  • در سال 85 مجموع میزان درآمد 38 موسسه 28,217,411,871 ریال بوده است که کمک سازمانها و 0 درصد کمترین / 35 درصد بیشترین و کمک نهادها و سازمان هاي بین المللی با 39 / نهادهاي دولتی با 2 بوده است.
  • 41/ در سال 1386 مجموع درآمد 33,137,268,001 ریال بوده است که برگزاري کلاس هاي آموزشی درصد بیشترین و اجاره دادن مکان و تجهیزات موسسات با 1 درصد کمترین منبع درآمد، بوده است.
  • 2551679500 ریال و در ، درآمد غیر نقدي موسسات در سال ، 741,615,0001384 ریال ، در سال 1385 3308369300 ریال بوده است. سال 1386

3- ساختار و تشکیلات <BR&gt ;ساختار تشکیلات و سازمان اعضاي اتحادیه با توجه به ویژگی هایی سازمان و موسسه غیردولتی از وضعیت تقریبا به سامانی برخوردار است و بدلیل دموکراتیک بودن فرایند امور از پشتوانه بیشتر اعضاء برخوردار است.و از سبک هاي جدید مدیریتی بهره بیشتري گرفته است.
4- برنامهها و فعالیتها

  • به طور کلی 153 برنامه پژوهشی و 140 کتاب به چاپ رسیده طی 10 سال گذشته و 38 مقاله به چاپ رسیده توسط کارکنان، محققان و نویسندگان موسسات طی 5 سال گذشته انجام گرفته است.

  • وضعیت برنامههاي آموزشی موسسات براي عموم به شرح زیر است:
  • به طور کلی 161959 نفر در آموزش عمومی، 18049 نفر در آموزش تخصصی و 180008 نفر در مجموع در هر دو مورد در مؤسسات در حال تعلیم هستند.




6- تجارب مدیریتی اندوخته شده در میان مدیران تشکل هاي اتحادیه
هر یک از مدیران داراي تجارب ارزشمند هستند و این تجارب در بسترهاي اجتماعی و فرهنگی متفاوت نیز شکل گرفته است. این تنوع در تجارب جامع نگري و ریزبینی را به همراه دارد که منجر به ارتقاء ضریب دقت در برنامه ریزي و اجراي برنامه ها می شود.
هر یک از تشکل ها از حیث دامنه و حجم فعالیت ها داراي سطوح مختلف مدیریتی هستند،از سوي دیگر وجود مدیران با سطوح توانمندي هاي مختلف حلقه مدیران یک مجموعه را تکمیل می کند. از این حیث نیز اتحادیه تشکل هاي قرآنی داراي ظرفیت ارزشمند است.

7- غیردولتی بودن و فاصله انتقادي از دولت و حفظ استقلال اتحادیه از دستگاههاي دولتی
صاحبان قدرت مستمراٌ بدنبال یارگیري و گسترش دامنه نفوذ خود هستند و افراد و عمدتا گروهها ي ا جتماعی را بعنوان حاملان و عاملان پیامها و اهداف خود بکار می گیرند و در تلاشند بتوانند توان هاي پراکنده آنها را در جهت تحقق خواست هاي مورد نظرشان هدایت کنند. این خواست با ظرافت و بعضا تحت پوشش خدمت رسانی به گروهها نیز انجام می پذیرد تا حساسیت برانگیز نباشد
و گروهها متوجه عاملیت و حاملیت خود نشوند.اما بنظر می رسد بین ضعف و قوت یک مجموعه از حیث دارا بودن سرمایه هاي مادي و معنوي و میزان بهره دهی بی حاصل این گروهها به کانونهاي قدرت همبستگی وجود دارد. اتحادیه تشکل هاي قرآنی بدلیل انباشت توان هاي اعضا و سرمایه هاي آنها از چنان قدرت و توانی برخوردار است که دیگران کمتر می توانند آن را ابزار خود کنند و اعضاء با حساسیت زیاد از آسیب هاي احتمالی از این ناحیه جلوگیري می کنند.و حتی این ظرفیت انباشته می تواند از صاحبان قدرت و امکانات استفاده کرده و آنها را در جهت خود بکار گیرد و یا حداقل در یک تعامل دوسویه قرار بگیرد که نه تنها به ضعف منتهی نمی شود بلکه به توسعه توان مجموعه نیز کمک می کند.

8- واسط بین دولت با موسسات و تجمیع کننده توان هاي پراکنده فردي موسسات به توان جمعی
دولت ها و دستگاههاي دولتی عمدتا داراي قدرت و توان مالی بالاتر از تشکل هاي غیردولتی هستند و این عدم توازن در قدرت، ممکن است مدیران دولتی را دچار وسوسه کند که فرایند تعامل را به سوي تحقق اهداف خود سوق داده و در عمل سازمانهاي غیر دولتی را ابزاري براي اجراي برنامه هاي خود بدانند. این نگاه ابزاري زمانی که یک تشکل از توان مناسب برخوردار نباشد،احتمال وقوع بیشتري دارد. اتحادیه تشکل هاي قرآنی بدلیل تجمیع توانهاي اعضاء داراي قدرتی
است که نه تنها می تواند ابزار قرار نگیرد ،بلکه از استعدادها و امکانات دیگران نیز می تواند بهره بگیرد بدون اینکه به وابستگی دچار شود.از سوي دیگر می تواند نقش واسط را بین دولت و موسسات عضو داشته باشد و به نوعی ضربه گیر در مقابل آسیب هاي احتمالی باشد.

9- پوشش نیازهاي و نقص ها و ضعف ها در بین اعضاء
اتحادیه تشکل هاي قرآنی داراي اعضاء با نقش ها و کارویژه هاي متنوع، توان جذب و پوشش مخاطبین بیشتر با سلائق متفاوت تري را دارد.در حوزه فعالیت هاي قرآنی این موضوع از اهمیت بسیاري برخوردار است. توسعه چتر پوشش مخاطبین با ارائه خدمات متنوع و جذاب امکان پذیر است. در عین حال در یک جمع و گروه به سختی می توان به این هدف دست یافت. اما با تقسیم وظایف و پرداختن به تخصص هاي در اختیار گروه هاي متعدد، ضریب موفقیت را افزایش و به نیازهاي مخاطبین به نحو مطلوب تري پاسخ داده خواهد شد.

10- ظرفیت هاي قانونی شکل گیري و جایگاه م
وسسات قرآنی در بسترهاي قانونی و حقوقی موجود:
شکل گیري ظرفیت هاي قانونی و عضویت نمایندگان تشکل هاي قرآنی در شوراي توسعه فرهنگ قرآنی و توان اتحادیه در نمایندگی موسسات قرآنی،فرصت و ظرفیت مناسبی را پیش روي قرار می دهد. از سوي دیگر تراکم ارتباط بین موسسات امکان نادیده گرفته شدن را از بین می برد و در ساختارهاي اداري نقش تصمیم سازي و تصمیم گیري را براي اتحادیه افزایش می دهد

11- انعطاف پذیري اتحادیه
اتحادیه با دارا بودن مزایاي متنوع و متعدد سازمان هاي غیردولتی، از انعطاف پذیري نسبتا بالایی برخوردار است. داوطلبانه بودن فعالیت اعضاء،درگیري کمتر در بوروکراسی و بنابراین سرعت در پاسخگویی به نیازها و مواجهه با مسائل، خرد بودن سطح سازمانها و درك بهتر مشکلات، ایجاد خلاقیت و نوآوري با طرح مسائل تازه و مشخص ساختن نیازهاي مخاطبین، قدرت عمل بسیار بالاي سازمانهاي غیر دولتی به علت بسیج کنندگی مردم جهت دستیابی به اهداف سازمانی، توانمندسازي جامعه با فعالیت هاي آموزشی، ترویجی و ارشادي،توانایی برنامه ریزي ، تصمیم گیري سریع و مشارکتی ، توانایی در رهبري ، توانایی در کنترل و نظارت، توانمندي ارتباطات، توانمندي آموزشی وسایر توانمندي ها را در اختیار دارد



  • سازمانهاي غیر دولتی قرآنی از نداشتن سامانههاي مالی و اطلاعاتی به شدت رنج میبرند. نبود سامانه اطلاعاتی منجر به عدم پاسخگویی دقیق آنها در حداقل زمان ممکن میشود. تعریف نظام اطلاعاتی و همچنین سامانه مالی و اداري و تشکیلاتی نقش بسیار مؤثري در ارتقاء سطح فعالیتهاي آنها و امکان رصد کردن وضعیت فعالیتها و برنامههاي آنها را فراهم میسازد.
  • استفاده از ابزار جدید ارتباطی همچون اینترنت و شبکههاي ارتباطی الکترونیکی بر سرعت ارتباطات و نقل و انتقال اطلاعات میافزاید. حرکت به سوي ایجاد شبکه ارتباطی که در آن مؤسسات بتوانند اطلاعات ضروري را در آن قرار دهند و از برنامهها و فعالیتهاي یکدیگر آگاهی داشته باشند. نقش بیمانندي را در انباشت تجربیات آنها و ارتقاء سطح کیفی و کمی فعالیتهاي قرآنی در جامعه خواهد داشت.
  • در سنجش و ارزیابی توانمنديها آنچه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است رصد این توانمنديها و شناخت فراز و فرود تلاشها از سوي فعالین قرآنی به خصوص بررسی و تحلیل چرایی این فراز و ف
    رودها است.
  • امکانات موجود در مؤسسات غیر دولتی از حیث سختافزاري و نرمافزاري بسیار گستردهاست و با توجه به انگیزههاي افراد فعال در این حوزه و چالاکی فعالیت مؤسسات غیردولتی، توجه به توسعه طرحها و برنامه-هاي این مؤسسات و ایجاد زیرساختهاي حقوقی و حمایتی میتواند به توسعه ظرفیتهاي فرهنگی کشور بیفزاید و فضاي فرهنگی جامعه را تحت تأثیر خود قرار دهد.

به این مطلب امتیاز دهید:
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در email

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید