ورود

ثبت نام

موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

یبوست، علل، پیشگیری و درمان

فهرست مطالب

یبوست به معنی توقف بیش از حد مواد دفعی در روده است. زمان عمل دفع در افراد مختلف بسیار متفاوت است. برای بعضی افراد ۲ بار در روز طبیعی و برای بعضی دیگر ۲ بار در هفته طبیعی است.


اما معمولاً یبوست یک بیماری به شمار نمی آید، بلکه نشانه ی بیماری ها و مشکلات دیگری است. اگر در رژیم غذایی روزانه، فیبرهای غذایی کمی موجود باشد به راحتی دچار یبوست می شویم. افراد مسن تر نسبت به جوانان یبوست را بیشتر تجربه می کنند.


یبوست به صورت اجابت مزاج دشوار، با دفعات کم و یا اجابت مزاج ناکامل تعریف می شود.بیشتر افراد حداقل سه بار در هفته اجابت مزاج می کنند اما تعداد دفعات اجابت مزاج به تنهایی برای تشخیص یبوست کفایت نمی کند، چرا که در بسیاری از بیماران مبتلا به یبوست، تعداد دفعات اجابت مزاج طبیعی است اما اجابت مزاج با زور زدن بیش از حد، سفت بودن مدفوع و احساس پری در قسمت تحتانی شکم و احساس ناکافی بودن دفع مدفوع همراه است.


● به چه علت هایی یبوست ایجاد می شود؟


گاهی رژیم های کاهش وزن باعث ابتلاء فرد به یبوست می شود اما به طور کلی علل اصلی آن عبارتند از:
بی تحرکی و کاهش فعالیت جسمی، چاقی، تنبلی روده ها، استفاده طولانی مدت از دارو های مسهل و ملین، مصرف کم میوه و سبزی، مصرف زیاد حبوبات و غلات بدون سبوس، استفاده از نان های سفید، مصرف کم آب، فشار های روحی و عصبی، کمبود ویتامین های گروه
B، خودداری از دفع به موقع مدفوع به دلیل تنبلی و بی حوصلگی، کمبود کلسیم و …
باید توجه کرد که وزن زیاد و شکم بزرگ به دلیل بی تحرکی بدن و فشار چربی های شکم روی روده ها مانع حرکت روده ها شده و یبوست ایجاد می کند.


● یبوست چه عوارضی دارد ؟


یبوست به دلیل توقف طولانی مدت مواد زاید و دفعی در روده ی بزرگ موجب بد اخلاقی، سردرد، بی حوصلگی، حالت تهوع و مشکلات گوارشی مانند دل درد، عفونت روده ها، همورئید (بواسیر)، شقاق و … می شود.


▪ چند توصیه برای پیشگیری از یبوست:


– به طور مرتب و مکرر آب بنوشید و از مصرف چای پررنگ جدا خودداری کنید.
– هر روز از میوه ها و سبزی ها استفاده کنید.
– تا حد امکان میوه ها را با پوست میل کنید.
– مصرف مرتب میوه ها و سبزی ها به دلیل تامین الیاف گیاهی، موجب حالت سیری و افزایش حرکات سیستم گوارشی می شود. درضمن مصرف میوه باعث باعث جلوگیری از سرطان روده می شود و به دلیل داشتن ویتامین ها و مواد معدنی فراوان به سلامت روحی و جسمی شما کمک می نماید.
– از میوه های ملین مثل انجیر و آلو بیشتر استفاده کنید.
– حبوبات و غلات را با پوست مصرف کنید.
– بهتر است به جای نان های سفید از نان های سبوس دار مانند سنگک، بربری و جو استفاده کنید.
ـ در اجابت مزاج اهمال و تنبلی نکنید.< BR>– به صورت دائم و سرخود از قرص های ملین و مسهل استفاده نکنید، زیرا این کار موجب تنبلی روده ها می شود.
– سعی کنید کمتر در معرض فشارهای روحی بوده و بی دلیل عصبانی نشوید.
– وزن اضافی را حتما کاهش دهید.
– ورزش های مربوط به شکم را به طور مرتب انجام دهید تا علاوه بر کوچک شدن شکم به حرکات روده ها نیز کمک کند.
– هر روز ورزش و پیاده روی کنید تا علاوه برکاهش وزن از نظر روحی نیز حالت بهتری داشته باشید.


 تمرین ورزشی که در زیر خواهید خواند را هر روز به طور مرتب انجام دهید


بایستید و پاها را چند سانتیمتر از هم دور نگاه دارید، کمی زانو ها را خم کنید. مختصری به جلو خم شوید و کف دستها را را روی رانهای خود طوری قرار دهید که انگشتها یه طرف داخل باشد.
۲) هوای داخل ریه ها را را تا آنجا که می توانید از دهان خارج کنید. (موقع انجام این ورزش ریه ها باید از هوا خالی باشد.)< BR>۳) جدار شکم را به داخل و بالا بکشید بطوریکه به طرف ستون مهره ها فشار آورد (عضلات شکم را منقبض کنید) و یک ثانیه نگه دارید و پیش خود بشمارید یک، دو، سه
۴) سپس عضلات شکم را شل کنید بطوریکه جدار شکم آزاد شده و به جلو بیاید.
۵) بدون اینکه نفس بکشید و هوا را داخل ریه کنید دوباره شکم را به داخل و بالا بکشید و برای یک ثانیه در حال انقباض نگه دارید و پیش خود مجددا تا سه بشمارید و سپس رها کنید. این عمل به داخل کشیدن و رها کردن عضلات شکم را چهار تا پنج بار تکرار کنید در حالیکه هنوز نفس خود را تجدید نکرده و هوا را بداخل ریه نکشیده اید و بعد از آن راست بایستید و شروع به نفس کشیدن کنید. چند دقیقه استراحت کنید تا اینکه نفس طبیعی و راحت دوباره برقرار گردد.


پنج بار تکرار در هر دفعه آغاز خوبیست. همیشه در نظر داشته باشید هوای ریه های خود را قبل از آغاز انقباض شکمی کاملا خالی کنید و در حالی که این حرکات را انجام می دهید اجازه ندهید کمترین مقدار هوا داخل ریه ها شود.
سعی کنید انقباض های عضلات شکمی را جلو یک آینه انجام دهید. وقتی که شما دیدید جدار شکم را سخت به داخل و به طرف ستون فقرات کشیده اید که یک قوس ایجاد شده مطمئن خواهید شد که کار را بدرستی انجام داده اید.


حرکات انقباض شکمی همیشه باید موقعی صورت گیرد که معده خالی باشد. ترجیحا قبل از خوردن صبحانه موقعی که از خواب بیدار می شوید، بهترین زمان است.


یبوست مزمن چیست؟


برای یبوست تعریف دقیقی وجود ندارد. در بیشتر افراد یبوست ممکن است به صورت یک یا چندتا ازعلائم زیر بروز کند:
▪ اجابت مزاج به میزان کمتر از سه بار در
هفته.
▪ وجود مدفوع سفت و گلوله گلوله.
▪ مدفوعی که به سختی دفع می‌شود.
▪ داشتن اجابت مزاج دردناک.
▪ احساس عدم تخلیه کامل پس از اجابت مزاج.
▪ برای این که بدانید چرا یبوست رخ می‌دهد، ابتدا باید کارکرد طبیعی روده را بشناسید


● علل یبوست مزمن
بیشتر علل یبوست مزمن به شیوه زندگی مربوط می‌شوند، یه ویژه میزان ناکافی فیبر در غذا و ورزش نکردن.
البته در مواردی یک بیماری زمینه‌ای کارکرد روده را کند می‌کند.


.داروها. مکمل‌های غذایی از جمله مکمل‌های آهن و کلسیم.
بیماری های غدد درون‌ریز شامل دیابت و کم کاری تیروئید.
اختلالات روانشناختی شامل افسردگی و اضطراب.
بیماریهای روده شامل تومورها، سندرم روده تحریک پذیر، بیماری‌های التهابی روده، تنگ شدن مجرای دفع (بر اثر ایجاد جوشگاه زخم) و بیماری‌های راست‌روده.


بررسی که پزشک انجام می‌دهد


پزشک شما وضعیت سلامت عمومی‌تان، داروها و مکمل‌های غذایی که مصرف می‌کنید و سابقه خانوادگی‌تان از لحاظ بیماری گوارشی بررسی می‌کند.


در صورت وجود برخی علائم، نیاز به بررسی‌های بیشتری خواهد بود. مردانی که دچار یبوست مزمن بوده و علائم هشدار دهنده‌ای دارند، ممکن است نیاز به بررسی‌های بیشتری نظیر کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی یا عکسبرداری با به کار بردن ماده حاجب باریم داشته باشند.
حتی در غیاب علائم هشدار دهنده نیز هر فرد بالای
۵۰ سال باید به طور مرتب برای پولیپ و سرطان کولون مورد غربالگری (بیماریابی) قرار گیرد تا قبل از بروز علائمی نظیر یبوست، این بیماری‌ها در او کشف شوند.


● علائم هشدار دهنده همراه با یبوست شامل این موارد هستند:


▪ یبوست جدید یا تغییر ناگهانی در کارکرد روده.
▪ استفراغ.
▪ نفخ و درد شکم.
▪ خونریزی از روده.
▪ کاهش وزن.
▪ تب.
▪ کم‌خونی.
▪ درد مقعد.
▪ سابقه خانوادگی مثبت از لحاظ سرطان روده یا بیماری التهابی روده.


● عوارض یبوست


یبوست مزمن به خودی خود سبب بیماری جدی نمی شود. اما زور زدن می‌تواند عوارضی را در روده سبب شود که با درد همراه هستند.
هموروئید یا بواسیر شایع‌ترین این
عوارض است.


زور زدن همراه با مدفوع سفت می‌تواند پارگی بافت مقعد و ایجاد فیسور یا شقاق را سبب شود.
شقاق‌ها به حدی دردناکند که بیماران برای از فرار از درد از اجابت مزاج امتناع می‌کنند. در مردان و زنان پیرتر، مدفوع سفت و خشک می‌تواند در راست‌روده متراکم شده و از اجابت مزاج طبیعی جلوگیری کند. زور زدن همچنین می‌تواند سبب خروج بافت راست‌روده از مقعد شود. این عارضه که به آن “افتادگی راست‌روده” (پرولاپس رکتوم) می‌گویند ممکن است نیاز به درمان جراحی داشته باشد.


● پیشگیری و درمان یبوست


موفقیت درمان به معنای افزایش تعداد دفعات اجابت مزاج نیست، بلکه به معنی راحتی عمل دفع است.


در مورد سبک زندگی چهار نکته اهمیت زیادی دارد:


۱) فیبر در رژیم غذایی


 فیبر غذایی ترکیبی از نوع کربوهیدرات‌های با مولکول پیچیده است که در غلات سبوس‌دار، برگ ها و ساقه گیاهان، مغزها، دانه‌ها، میوه‌ها و سبزیجات است، اما در هیچ غذای حیوانی یافت نمی‌شود.
فیبر با حجیم و نرم کردن مدفوع حرکت آن را آسان می‌کند. بدین ترتیب فیبر از یبوست و سایر بیماری های روده ای جلوگیری می‌کند. فیبر همچنین با ایجاد احساس سیری و کاهش قند و کلسترول خون در ارتقای سلامت عمومی موثر است.


۲) ورزش: ورزش انتقال مواد دفعی را از روده تسهیل می‌کند. به همین دلیل است که کسانی که عادت به ورزش کردن دارند، کمتر به سرطان مبتلا می‌شوند


۳) مایعات. هرکس با یبوست مزمن باید روزانه ۶ تا هشت لیوان آب بنوشد.
۴) یک عادت خوب: همیشه به محض احساس دفع به توالت بروید.
نگهداشتن مدفوع پیامی غلط برای روده های‌تان به همراه دارد. به علاوه هر روز وقتی را به گذرانیدن در توالت اختصاص دهید. از آنجایی که این کار کولون را تحریک می کند؛ چند دقیقه بعد از صرف غذا بهترین زمان است.
با توجه به اینکه که چای و قهوه، کولون را تحریک می‌کند، بهترین زمان دفع برا
ی خیلی از مردم پس از صرف صبحانه است. به ویژه اگر آنقدر با هوش بوده باشند که با صبحانه شان غلات سبوس دار مصرف کنند


● درمان دارویی یبوست
داروها می‌توانند در درمان یبوست مزمن موثر باشند. با این وجود شما باید تنها زمانی از دارو استفاده کنید که با وجود پرداختن به ورزش و مصرف غذای پرفیبر هنوز یبوست داشته باشید.
اولین اقدام می‌تواند استفاده از رژیم غذایی پرفیبر و داروهای حجیم‌کننده مدفوع نظیر پسیلیوم یا متیل‌سلولز باشد


● سبزی و میوه بخورید
فیبرها حرکات روده را تسهیل می کنند و یبوست را از بین می برند. سبزی ها و میوه های تازه، کاهو، کلم، حبوبات، نخود، هویج، سویا، نان سبوس دار، برنج، انجیر، آلو و زردآلو دارای فیبر زیادی هستند.
وقتی از این غذاها استفاده می کنیم، مجبوریم مدت زمان بیشتری آن ها را در دهان بجویم. همچنین وقتی وارد معده می شوند، معده را پر می کنند و معده حالت کشیدگی پیدا می کند و احساس سیری می کنیم. همچنین این غذاها تخلیه مواد از روده را آسان تر می کنند.
مصرف زیاد غذاهای بسیار چرب، فرآورده های لبنی و تخم مرغ در ایجاد یبوست موثرند.
صبح که از خواب بیدار می شوید، یک لیوان آب ولرم بنوشید و در طول روز هم
۶ تا ۷ لیوان آب و سایر مایعات میل کنید.
● به داروهای ضد یبوست عادت نکنید
مصرف داروهای ضد یبوست برای مدت کوتاهی مناسب است، اما خود را به مصرف آن ها عادت ندهید، چون روده شما به این مواد عادت می کند و به اصطلاح تنبل می شود و فعالیت های طبیعی خود را که موجب حرکت و دفع مواد می شود، فراموش خواهد کرد.
● ورزش کنید
زندگی ماشینی امروزی علت دیگر یبوست است. اگر شغل شما به گونه ای است که مجبورید ساعت ها پشت میز بنشینید، ممکن است دچار یبوست شوید. برای رهایی از این مشکل، باید در بین ساعات کاری خود کمی قدم بزنید و یا ورزش های سبکی انجام دهید. 


http://dr-dehghani.blogfa.com

به این مطلب امتیاز دهید:
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در email

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید