ورود

ثبت نام

موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

رفاه و آسایش در عصر ظهور

فهرست مطالب

بخش قابل ملاحظه اي از جرم و جنايات، ناشي از فقر و تنگدستي است؛ چرا كه فقر و تنگدستي «به دين و ايمان انسان لطمه مي زند، عقل را از كار انداخته، قوت و قدرت تشخيص درست را از او مي گيرد و باعث كدورت و دشمني مي شود.» (1)


حضرت علي (ع) فــقــر را بــه مـرگ بزرگ تشبيه نموده و به فرزندش اين گونه توصيه مي كند: «انساني كه درپي كسب معيشت خود است را ملامت مكن، زيرا درفـقـر و تهيدستي ، خطاهاي او، زياد مي شود. اي فرزندم! فقير حقير است، سخن او شنيده نمي شود و مقام او، شناخته نمي گردد؛ شخص فقير ، اگر راستگو باشد، دروغگويش خوانند و اگر زاهد باشد و پرهيزگار ، او را نادان گويند. فرزندم هر فردي كه به فقر مبتلا شود، به چهار خصلت نيز مبتلا شود: سستي در يقين، كاستي در عقل، رقت و سستي در دين و كم شدن حيا در صورت، پس پناه به خداي متعال از فقر» (2)


صـبـر و تحمل در برابر مشكلات و تنگناهاي اقتصادي از ناحيه افراد معمولي جامعه، كاري است بس مشكل، اكثريت جنگ ها و ناهنجاري هايي كـــه در سـطح كشورها وجوامع انساني به وجود مي آيد، مشكلات و نزاع هاي خانوادگي، عدم ازدواج جوانان و تن دادن به بي عفتي، دزدي و تجاوز… به خاطر فقر ، محروميت و تهيدستي است. شخص فقير و تهيدست اگر از راه هاي مشروع و قانوني بــراي رفع نيازهاي طبيعي خـود ، روزنه اي پيدا نكند ، به ناچار دست به دزدي ، تجاوز و كلاهبرداري و … خواهد زد. اگر د
ر پرونده هاي سارقين مسلح و حرفه اي هم دقت شود ؛ اين نكته ديده مي شود كه اكثرا در مراحل اوليه و ابتدايي براي رفع نيازهاي ضروري خود ، اقــدام بـه دزدي و كلاهبرداري نموده اند، ولي با تكرار آن، رفته رفته به دزدان حرفه اي و خطرناك، تبديل شده اند. و اين كلام زيباي پيامبر گرامي اسلام(ص) است كه: «فقر موجب روسياهي انسان در دنيا و آخرت مي شود» (3) و در جـــاي ديـگـر از شر كفر و فقر، به خداي خود پناه مي برد(4) و مي فرمايد: «فقر انسان را در آستانه كفر قرار مي دهد.» (5) از حضرت اباذر ، تربيت شده در مكتب پيامبر اسلام (ص) نيز نقل شده است كه : «از كسي كه غذا در منزلش پيدا نمي شود ، تعجب مي كنم كه چگونه شمشيرش را بر مردم نمي كشد.» (6)


 مبارزه اسلام با فقر :


ديــن مـقـدس اسـلام بــراي قطع و نابودي ريشه هاي فقر و محروميت ، كــه مــايــه بسياري از ناهنجاري هاي اجتماعي و اخلاقي مي باشد ، راهكارهاي اقتصادي را در دستور كار قرار داده است. از قبيل تشويق و ترغيب به كار و كوشش ، دوري از سستي و تنبلي ، اخذ ماليات و توزيع عادلانه آن در بين افراد فقير و بي بضاعت … تا از اين طريق ، جلوي نظام هاي طبقاتي را مسدود نمايد و از فـقـرا و مستمندان دستگيري كرده باشد.


بــه راستي اگــر روزي ماليات اسلامي ، خمس و زكات … بـه صورت كامل اخذ و جمع آوري شود و در بين فقرا و مستمندان واقعي، به گونه عادلانه تقسيم و توزيع شود، چه انقلاب عظيم اقتصادي به وقوع خواهد پيوست، آيا بازهم فقير و نيازمندي باقي خواهند ماند كه به خاطر فقر و فلاكت ، بــه مــال و ثـروت ديگران ، چشم دوخته و در گوشه و كنار اجتماع ، اقدام به دزدي تجاوز بنمايد و با اعمال خلاف قانون و رواج بي عفتي … چـهـره اجتماع انساني را مخدوش نموده ، نظم آسايش و امنيت اجتماعي را سلب كند؟ جواب قطعا منفي است ، لذا امام صادق (ع) مي فرمايد : «اگر همه مردم زكات اموال خود را بپردازند مسلمان فقير و نيازمندي نخواهد ماند و مردم فقير ، محتاج، گرسنه و برهنه نمي شوند مگر به خاطر گناه ثروتمندان» (7)


رفاه و آسايش در عصر ظهور :


آنچه از روايات استفاده مي شود اين است كه در عصر طلايي ظهور حضرت حجت (عج) ، مشكلات اقتصادي جامعه بشري در سـطـح كلان حل خواهد شد. رفاه و آسايش پديد خواهد آمد و عوامل سلطه بر فكر و فرهنگ و اقتصاد از بين خـاهد رفت و با زدودن فقر و تهيدستي،
زمينه رشد و تكامل مادي و معنوي انسان ها فراهم خواهد شد ، احــاديث و رواياتي كه رونق اقتصادي در عصر ظهور را بيان مي كند ، فراوان است ، لذا به چند دسته از اين روايات اشاره مي شود :


الف: نزول بركات آسماني


محصولات كشاورزي عمده ترين عنصر در رونق اقتصاد جوامع بشري محسوب مي شود كه خود وابسته و متوقف بر نزولات آسماني و باران هاي مناسب فصلي است. طبق تصريح آيات و احاديث شريفه، رعايت تقوا، احكام الهي و اجراي عدالت و برابري و رفع ستم، تبعيض و بيدادگري… نزولات آسماني را درپي خواهد داشت، لذا در سوره نوح مي خوانيم: «سپس گفتيم: از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او آمرزنده است تا از آسمان براي شما پي درپي باران فرستد و شما را به اموال و فرزندان، مدد كند و برايتان بستان ها و نهرها بيافريند».(8)


و در آيه اي ديگر مي خوانيم :


«اگر مردم آبادي ها، ايمان آورده و تقوا پيشه ساخته بودند، بركات آسمان و زمين را به روي ايشان مي گشوديم» (9)


در عصر ظهور حضرت حجت (عج) با تــوجــه بــه حاكميت اصـل عـدالـت و بـرابري و اجراي دقيق احكام الهي بركل جهان هستي، رحمت الهي و بركات آسماني در قالب نزول باران هاي مناسب فصلي، تجلي بيشتري پيدا خواهد كرد و زمينه رشد محصولات كشاورزي فراهم خواهد شد.


از پيامبر گرامي اسلام نقل شده است كه : «امت من در زمان ظهور مهدي ، به نعمت هايي دست مي يابند كــه پيش از آن ، در هيچ دوره اي دست نيافته بودند. در آن روزگار آسمان باران فراوان دهد و زمين هيچ رويدني رادر دل خود نگاه ندارد.» (10)


در جمله ديگر باز از پيامبر اكرم(ص) مي خوانيم: «در آخر الزمان در ميان امتم، مهدي قيام مي كند، خداوند كران تا كران قلمرو حكومت جهاني او را توسط باران، سيراب مي سازد، زمين، گياه و نبات خود را مي روياند، او اموال را عادلانه به مردم اعطا مي كند و به دامداري و دامپروري و رونق اقتصادي اهميت مي دهد و امت را عظمت مي بخشد.»(11)


و نيز فرموده اند: «آب ها در دولت مهدي، فراوان مي شود و زمين بركات خود را چندين برابر مي كند.»(12)


حضرت علي (ع) نيز راجع به رونق اقتصادي در عصر ظهور و نزول بركات آسماني در آن دوره طلايي مي فرمايد :
«چون قائم قيام كند ، آسمان چنان كه بايد ، باران بارد و زمين گياه روياند … بــه گـونـه اي كــه زن از عـراق درآيد و تا شام برود و جز بر زمين ها سرسبز گام ننهد…» (13) (مناجات :: نکته جالب دیگر این حدیث امنیت است که زنی از عراق تا شام پیاده خواهد رفت !)


ب. آباداني زمين واستخراج منابع


در عصر ظهور حضرت حجت(عج) از يك طرف با اجراي احكام و استقرار نظام عدالت و برابري، ونابودي ظلم، ستم و تبعيض و بي عدالتي در تمامي چهره و ابعادش، زمين نيز بركات «منابع و ذخاير» خود را بدون هيچ گونه امساكي عرضه خواهد كرد. و ازطرف ديگر با پيشرفت علوم و فنون، كشاورزي و دامداري نيز رونق گرفته و محصولات شان چندين برابر خواهد شد. با توسعه علم و دانش، تمامي منابع و ذخاير روزميني و زيرزميني، شناسايي و كشف شده همه و همه دست به دست هم خواهند داد و درجهت تأمين رفاه و آسايش انسان، در آن عصر طلايي و رؤيايي بسيج و استخدام خواهند شد.


در حديثي راجع به عصر ظهور مي خوانيم: «انسان در عصر حاكميت جهاني حضرت مهدي، هرآنچه از انواع دانه هاي زراعي بر زمين بيفشاند، هفتصدبرابر، برداشت مي كند همان گونه كه خداي متعال در قرآن كريم فرموده است: «مثل آنان كه مال شان را در راه خدا انفاق كنند، به مانند دانه اي است كه از يك دانه، هفت خوشه برويد و در هر خوشه اي صد دانه باشد، و خداوند براي هركس كه بخواهد مي افزايد» (14)


در جاي ديگر مي خوانيم: «حكومت او شرق و غرب جهان را فرامي گيرد و گنج هاي زمين، براي او ظاهر مي شود و در سرتاسر جهان جاي ويراني باقي نخواهد ماند، مگر اينكه آن را آباد خواهد ساخت.»(15)


در عصر ظهور حضرت مهدي(عج) با كشف منابع و ذخاير زميني و توزيع عادلانه آن، درآمد سرانه آحاد جامعه، بالا رفته و با رفع نيازهاي افراد، فقر و تهيدستي، از كل جهان، رخت بربسته، غنا و بي نيازي تحقق عيني پيدا خواهد كرد.


لذا از حضرت علي(ع) نيز نقل شده است كه: «زمين آنچه در اعماق خويش دارد، براي او، بيرون دهد و همه امكانات و بركات خويش را دراختيار او گذارد.»(16) امام باقر(ع) نيز مي فرمايد: «زمين براي قايم ما درهم پيچيده مي شود… و در روي زمين جاي ناآبادي باقي نمي ماند.» (17)


ج. اخذ ماليات و استرداد ثروت هاي غصبي:


ازجمله اقدامات و برنامه هاي اقتصادي حكومت حضرت مهدي(عج) كه نقش مؤثري در ايجاد رفاه و آسايش اقتصادي و خشكاندن ريشه هاي فقر و محروميت در كل جهان دارد؛ اخذ ماليات اسلامي و توزيع عادلانه آن، در بين افراد مستمند، عليل و بيمار و مستحق خواهد بود. آنگونه كه در روايات آمده است، تاركين ماليات اسلامي و مانعين از پرداخت زكات، مجازات سنگين در انتظارشان خواهد بود.


لذا در روايتي مي خوانيم: «خون دوكس در اسلام هدر است، ولي اين حكم را كسي اجرا نمي كند تا حضرت قايم(عج) قيام كند، يكي خون مرد زن دار زناكار است كه آن حضرت او را سنگسار مي كند و ديگر خون كسي است كه از پرداخت زكات خودداري مي كند. حضرت مهدي(عج) گردن او را خواهد زد.»(18)


در عصر ظهور، ماليات اسلامي به صورت دقيق، جمع آوري و كاملاً عادلانه توزيع و تقسيم مي گردد و نظام طبقاتي حاكم قبل از ظهور، نابود گرديده و جامعه اي مبتني بر معيارهاي اسلامي و انساني، به وجود خواهد آمد. جامعه اي كه درآن، با نفي تبعيض و بي عدالتي، همه از امكانات رفاهي، بهره مند خواهندشد. درعصر حكومت حضرت مهدي(عج) حقوق غصب شده انسان هاي مظلوم، حتي اگر در زير دندان هاي انسان هاي ظالم و ستمگر هم باشد، گرفته شده و به صاحبان اصلي آن، مسترد خواهدشد.(19)


بذل و بخشش هاي خودسرانه و غاصبانه اي كــه قبل از ظهور صورت مي گيرد. و عده اي ازطريق رفاقت و پارتي بازي به نان و نوايي مي رسند ، در دوره حكومت حضرت مهدي (عج)، اين اموال و اراضي به صاحبان اصلي آن برگردانده خواهدشد و نظام هاي ظالمانه و غاصبانه حاكم فعلي بر جهان ، نابود خواهدگرديد.


لذا از امام صادق(ع) نقل شده است كه :


«هنگامي كه قائم آل محمد (ص) قيام كند ، قطايع از ميان مي رود و ديگر اقطاعي درميان نخواهدبود.» (20)
قطايع ، زمين هايي از اراضي خراجي است كه از راه امتياز ، به نزديكان حكام و سلاطين ، داده مي شود و ايــن گــونه بذل و بخشش هاي خودسرانه ، موجب تشكيل طبقه ممتاز درجامعه مي گردد.


آري ! حضرت حجت (عج) با قاطعيت و نظارت دقيق ، جريان اقتصادي جامعه بشري را، سرو سامان مي دهد، تمام ثروت ها و ذخاير زيرزميني و روزميني كه در اختيارش قرار مي گيرد، به صورت عادلانه، تقسيم و توزيع نموده، جلوي فعاليت هاي خودسرانه و آزمندانه زراندوزان دنياطلب را مي گيرد و از چپاول ثروت هاي مردمي و مكيدن خون انسان هاي مظلوم و مستضعف ، توسط افراد زالوصفت و فرصت طلب ، جلوگيري نموده و عوامل اصلي فقر ، محروميت و كمبود را از ميان برمي دارد.


از امام باقر(ع) نقل شده است كه :


«همه اموال جهان درنزد مهدي گرد آيد ، آنچه در دل زمين است و آنچه بر روي زمين ، آنگاه حضرت مهدي به مردم بگويد : بياييد و ايــن اموال را بگيريد. اينها ، همان چيزهايي است كه براي به دست آوردن آن ، قطع رحم كرديد. و نزديكانتان را رنجانيديد، خون هاي بناحق ريختند و مرتكب گناهان شديد، بياييد و بگيريد.» (21)


در جاي ديگري مي فرمايد :


«مهدي در سال دوبار به مردم مال بخشد و درماه دوبار امور معيشت بر آنان دهد …. تــا نيازمندي به زكات باقي نماند و صاحبان زكات ، زكاتشان را نزد محتاجان آورند ، و ايشا
ن نپذيرند ، پس آنــان زكـات خـويش در كيسه هــا نهاده در اطراف منازل و خانه ها بگردند تـــا محتاجي را پيداكند و مردم بيرون آيند و گويند : ما را نيازي به پول شما نيست … پس دست بخشش گشايد چنان كه تا آن روز كسي آنچنان بخشش اموال نكرده باشد.» (22)


د – اجراي عدالت اجتماعي:


از ويژگي هاي منحصر به فرد دوران حكومت هاي مهدي(عج) كه در احاديث و روايات معصومين(ع) فراوان ذكر شده و مورد تأكيد و توجه قرار گرفته است، استقرار عدالت اجتماعي درتمام زواياي زندگي جامعه بشري از جمله عدالت در تقسيم بيت المال و توزيع ثروت هاي ملي و مردمي؛ مي باشد. تعبير «يملأالارض قسطا و عدلا كما ملئت ظلماً و جوراً» تعبير آشنايي است كه ازطرق مختلف، در ده ها حديث كه دوران طلايي و زندگي ساز عصر ظهور را ترسيم مي كنند؛ آمده است. در پرتو اصل محبوب عدالت اجتماعي است كه نابساماني هاي سياسي، ستم اجتماعي و ظلم اقتصادي كه زائيده نظام ظالمانه تبعيض، ستم و بي عدالتي است، سامان مي يابد.


طبق حديث شريفي از امام صادق(ع) لطافت و نسيم زندگي ساز عدالت اجتماعي در عصر ظهور، تا اقصي نقاط جهان و زواياي ناپيداي منازل و خانه هاي مردم نفوذ كرده، مأمن و مسكن آنان را گرما وحرارت ويژه اي خواهد بخشيد.» (23) و در پرتو گرما ولطافت عدالت اجتماعي و بستر مناسب آن عصر و زمان است كه دين و دنياي مردم؛ حيات انساني و زندگي معنوي جوامع بشري، سرو ساماني گرفته و همه چيز، جان تازه اي خواهندگرفت.


فراهم آوردن رفاه و آسايش و ايجاد شرايطي كه در آن، آحاد جامعه جهاني، كتاف زندگي داشته و اضطراب و نگراني ازاين ناحيه احساس نكنند، درسرلوحه برنامه هاي كاري حكومت حضرت مهدي(عج) قراردارد. حضرت با توزيع عادلانه بيت المال و درآمدها و نظارت دقيق به دستگاه هاي اجرايي و اقتصادي حكومت، زمينه لازم، براي رفاه و آسايش همگاني را فراهم خواهندكرد. به گونه اي كه ساكنان آسمان ها و زمين، از شرايط به وجود آمده، راضي و خشنود خواهندشد.


ابوسعيد خدري مي گويد: «پيامبر(ص) فرمود: به مهدي بشارت تان مي دهم. او به هنگام اختلاف مردمان، ازميان امت من ظهور خواهدكرد و ساكنان آسمان ها و زمين از او خشنود خواهندشد. او مال را درست درست تقسيم مي
كند. مردي پرسيد: درست درست چيست؟ فرمود: ميان همه به صورت مساوي(24) درحديث ديگري مي خوانم كه: مهدي(عج) ميان مردم، در تقسيم اموال، به مساوات رفتار مي كند به طوري كه ديگر نيازمند و محتاجي يافت نمي شود.» (25)


از مجموع آيات و روايات درخصوص عصر ظهور به اين باور و استنباط مي رسيم كه با حاكميت نظام عدالت گستر آن حضرت و نزول بركات آسمان ها و زمين و نظارت دقيقت بر امور اقتصادي، معضل بزرگ فقر و محروميت كه موثرترين عامل در بروز ناهنجاري اجتماعي، به حساب مي آيد، از جامعه بشري برچيده خواهدشد. و با ايجاد رفاه و آسايش موعود، پديده هاي دزدي، تجاوز، بي عفتي، رشوه و اختلاس كه مولود ناميمون فقر و تهيدستي است، ازبين رفته، ترس، نگراني، اضطراب و ناامني، جايش را به محيط صلح، صفا صميميت و امنيت خواهدداد.


در آخر دونكته مهم و اساسي را يادآورمي شويم :


الـف : اگـــر راه كارهاي مطرح شده عصر ظهور
، در شرايط فعلي نيز ، رعايت شود ، يقينا خـيـلـي از مشكلات و نارسايي هاي فعلي از جـمـلـه مشكلات اقتصادي جهان ، مرتفع خواهد شد و فاصله هــاي عـمـيـق و آزاردهنده طبقاتي از بين خواهد رفت. زيرا اگر در دنياي متمدن و صنعتي امروز كه اكثريت جمعيت جهان را انسان هاي گرسنه و برهنه تشكيل مي دهند علت آن كمبود امكانات اقتصادي و فقدان ابـزار و وسايل رفاهي نيست بلكه زاييده و معلول نظام ظالمانه اي است كه فعلا بر جهان حكومت مي كند. نظام ظالمانه استضعاف و استكباري كه در سـايه آن عده اي بر توسن مراد خويش نشسته اند، غرق و در تنعمات و افراط در لذائذ، آنان را به گونه اي مست و مغرور ساخته است كه دنيا را براي تاخت و تاز و جولان خويش ، كوچك و محدود مي بينند و هيچ گونه مانعي را دربرابر خواسته هاي خويش احساس نمي كنند.


در طـرف ديـگـر عــده كثيري از انسان هاي فقير و بـي بضاعت كــه حتي از تأمين مايحتاج اوليه خويش عاجز و ناتوان هستند ، صحنه هاي رقت انگيزي را ايجاد كرده اند كه تماشاي آن ، دل هر انسان منصفي را به درد مي آورد. به جرأت مي توان گفت يـكـي از عـمـده تــريـن علل و عوامل تراژدي تلخ دردناك انساني معاصر ، تبعيض و بي عدالتي است كه اگر روزي اين دوگانگي محو و نابود شود و عدالت و برابري ، جايش را بگيرد ، يقينا اوضاع و احوال انسان و جهان ، دگرگون خواهدشد.


ب : تأمين رفاه و آسايش درعصر ظهور ، بدين معني نيست كه انسان ، گل سرسبد هستي ، خل
يفه خــدا در زمين ، بسان حيوانات وحشي، بدون مانع و رادعي ، سرگرم لهو ولعب شده و به عيش و نوش بپردازد. منزلت و جايگاه رفيع انساني خويش را فراموش كند.


زيرا چنين تلقي و رويكردي ، نه تنها با هدف خلقت انسان سازگاري ندارد بلكه در زاويه كاملا مخالف آن قراردارد. و هــدف آن اسـت كــه انـسان در فضاي سالم به وجود آمده ، بدون داشتن مشكلات جانبي ، بتواند روح و روان خويش را در اقيانوس بي كران معارف الهي و انساني ، صيقل دهد. راه سعادت و رستگاري را با دقت و سرعت بيشتري طي كند. و در نهايت لياقت و شايستگي راه يابي درجوار حق را به دست آورد.


به اميد آن روز


منبع : روزنامه کیهان


پانوشت ها :


1- نهج البلاغه، حكمت 319
2- ميزان الحكمه، ماده فقر، حديث 15993
3- مشكيني، علي، المواعظه العدديه
4- ميزان الحكمه، ماده فقر، حديث 15985
5- همان
6- فرضاوي، دكتر يوسف، فقر و غنا، ترجمه نادر علي عادل، تهران، دفتر نشر فرهنگ قرآن، .1363
7- وسايل الشيعه، ج9، باب 1 از ابواب زكات، حديث 6
.8 نوح/ 12-10
.9 اعراف/ 96
.10 بحارالانوار، چاپ تهران، ج51، ص83
.11 همان
.12 عقدالدرر، باب7، چاپ مسجد جمكران، ص194
.13 بحارالانوار، ج10، ص104
.14 عقدالدرر، فصل 7، ص211
.15 نهج البلاغه، خطبه 138
.16 نهج البلاغه، خطبه 138
.17 كمال الدين، ص331؛ بحارالانوار، ج52، ص191
.18 معجم احاديث الامام المهدي، ج4، ص140؛ بحارالانوار، ج79، ص42
19- المهدي الموعود المنتظر، ج1ص.279
20- بحارالانوار، ج52، ص.309
21- غيبت نعماني، ص.237
22- بحارالانوار، ج52، ص.390
23- بحارالانوار، ج52،ص.362
24- صافي گلپايگاني، لطف الله، منتخب الاثر، چاپ دوم، انتشارات حضرت معصومه(ع) ص.197
25- بحارالانوار، ج51، ص.88
مركز فرهنگ و معارف قرآن& lt;/o:p>


http://essay.monajat.org

به این مطلب امتیاز دهید:
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در email

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید