ترشح بيش از حد شيره معده در اين ناحيه به علت حضور يك باكتري به نام «هليكوباكتري» است. اين باكتري كه 20 سال پيش توسط دو پزشك استراليايي كشف شد با تحريك اين ناحيه منجر به ترشح بيش از حد اسيد معده مي‌شود. هر كدام از افراد دست كم يكبار درد معده را تجربه كرده‌اند.
خالي ماندن طولاني مدت معده يا پر بودن بيش از حد آن هر دو مي‌توانند باعث ايجاد درد شوند. معده يكي از اعضاي دستگاه گوارش است و مانند كيسه كوچكي است كه دو سر دارد. اين كيسه بصورت عمودي در ناحيه شكمي و زير جناغ سينه قرار گرفته است. قسمت بالاي اين كيسه به مري متصل است. مري مواد غذايي بلعيده شده را از دهان به معده مي‌رساند. قسمت پاييني معده به روده كوچك متصل مي‌شود، مواد غذايي بعد از هضم در معده به روده كوچك مي‌روند.
بافت معده داراي عضلات نيرومندي است كه پس از ورود غذا به معده با انقباض و انبساط به محتويات درون معده فشار مي‌آورد و موجب له‌شدگي بيشتر مواد غذايي و آسانتر شدن عمل هضم مي‌شود. هضم بيشتر مواد غذايي در معده صورت مي‌گيرد. ديواره دروني بافت معده شيره‌اي ترشح مي‌كند كه از نظر شيميايي يك تركيب اسيدي است. اين تركيب اسيدي مواد غذايي را تجزيه و آماده جذب به خون مي‌كند. سلول‌هاي جدار دروني معده خود نسبت به اين اسيد مقاوم هستند. در محل ورود مواد غذايي به معده از مري و محل خروج اين مواد از معده به سمت روده كوچك دو عضله كوچك حلقوي قرار گرفته‌اند كه به دو كش كوچك دو سر كيسه مي‌مانند. قابليت انقباض اين عضلات فضاي درون معده را به محوطه بسته‌اي تبديل مي‌كند كه مواد غذايي و شيره اسيدي در آن خوب مخلوط و غذا هضم مي‌شود.
اگر عضله كوچك حلقوي سر معده كه در محل اتصال مري به معده قرار گرفته است خوب بسته نشود اسيد معده به مري پس‌زده مي‌شود. جدار دروني لوله مري نسبت به اين اسيد مقاوم نيست و دچار آسيب مي‌شود. عوامل متعددي مي‌توانند موجب شوند كه اين عضله كوچك خوب بسته نشود. عواملي مانند پر بودن بيش از حد معده، غذاهاي پر ادويه و چرب يا واكنش عصبي و حساسيت بافت معده نسبت به يك ماده غذايي. اين پس‌زدگي كه به ترش كردن معروف است اگر بصورت مداوم تكرار شود باعث سوختگي يا زخم در اين ناحيه مي‌شود.
اما آنچه شايع‌تر است و اغلب به عنوان التهاب يا زخم معده مطرح مي‌شود در ناحيه انتهايي معده و محل اتصال معده به روده اتفاق مي‌افتد. التهاب يا در موارد پيشرفته، زخم در اين ناحيه نيز از آسيب‌هاي شيره اسيدي معده است. ترشح بيش از حد اسيد بافت اين منطقه را از بين مي‌برد.
20 سال طول كشيد تا
اين تئوري به اثبات رسيد. اين كشف ارزشمند جايزه نوبل پزشكي سال 2005 ميلادي را براي كاشفان به ارمغان آورد و برگ جديدي به دانش پزشكي افزود. راه درمان اين بيماري استفاده از آنتي‌بيوتيك‌هاست. با از بين رفتن باكتري التهاب بافت معده بهبود مي‌يابد. تحقيقات پژوهشگران نشان مي‌دهد حضور اين باكتري در معده ساكنين مناطق خاصي از دنيا مثل جنوب و غرب آسيا شيوع بيشتري دارد. هليكوباكتري مي‌تواند تا مدتها در معده فرد بماند بدون آن كه موجب بيماري شود. هنوز مشخص نيست كه چگونه و در چه شرايطي اين باكتري فعال مي‌شود. اما مصرف غذاهاي چرب يا پر ادويه در اين منطقه جغرافيايي عاملي است كه مي‌تواند موجب تحريك شود.
مريم ميرزايي /کارشناس تغذيه ورژيم درماني
http://dietiran.com
