اگر پاسخ راست گفتن به سوالي باعث ايجاد مفسده و جدل بين چند نفر شود و نتوان هم به گونه اي جواب داد که نه راست باشد نه دروغ، آيا ميتوان براي دفع شر دروغ گفت؟ همچنين اگر کسي به طور ناگهاني و غيرمنتظره در چنين شرايطي قرار بگيرد و نتواند پاسخي با آن شرايط فورا پيدا کند. چکار بايد کرد؟
به طور کلي دروغ گفتن براي حفظ منافع و مصالح شخصي حرام است و جواز دروغ در مواردى كه مصلحت اقتضا مىكند شامل اين مورد نمىشود. ولي شما مىتوانيد اگر راهى براى جلوگيرى ضرر و شر نسبت به
خود نداريد توريه كنيد.
توريه عبارت است از اينکه انسان بدون اين كه دروغ بگويد، به گونهاى حرف بزند كه طرف مقابل؛ برداشت ديگرى كند. نقل است يكى از اهل سنت از شيعهاى پرسيد جانشين بعد از پيامبر(ص) كيست؟ شيعه جواب داد كسى كه دخترش در خانه او است. آن شخص تصور كرد كه ابوبكر را مىگويد؛ چون دخترش عايشه زن پيامبر بود. ازاينرو، آزارى به شخص شيعه نرساند؛ در حالى كه منظور او اميرالمؤمنين(ع) بود. استفاده از توريه در موردى كه گفتن سخن راست براى انسان يا مؤمنى ايجاد مزاحمت كند، مانعى
ندارد.
توريه يعنى، از لفظتان اراده ديگرى بنماييد به عنوان مثال از شخصى تقاضاى كمك كرده بودند او در جواب گفت دستم خالى است؛ زيرا واقعا در آن لحظه در دستهايش چيزى نبوده گرچه در جيب يا حساب بانكىاش پول داشته يا پرسيده بودند آيا فلان شخص را ديدهاى؟ و وى هنگام پاسخ يك قدم به جلو گذاشته بود و گفته بود از وقتى اينجا ايستادهام او را نديدهام.
اگر کسي از شما مثلا جاروبرقي مي خواهد و شما به هر دليل مايل نيستيد به او بدهيد مىتوانيد بگوييد. جاروبرقى ما كار نمىكند (يعنى الان خاموش است) البته اين گونه سخن گفتن كه عين صدق است در مقام اجرا و گفتار نياز به مهارت خاصى دارد و الاّ منجر به دروغ مىگردد
http://akhlagh.net
