* عارف ربّاني فيض كاشاني (رض) از جمله سفارشهاي 25 گانهي ايشان:كم خوردن و كم خفتن و كم گفتن را شعار خود ساختن كه دخل تمام در تنوير قلب دارد.(1)
* عارف و فقيه متبحّر شيخ محمّدحسين اصفهاني معروف به كمپاني(رحمه الله عليه): هر كس خداخواه است بايد هميشه حاضر مع الله باشد و لسان او از ذكر او و قلب او از ياد او خالي نباشد و لو در بيتالخلاء، كما اين كه از دستور شارع و اذكاري كه در بيتالخلاء وارد شده انسان ميفهمد اهمّيّت ياد حق و ذكر او را.(2)
* حكيم متألّه و فقيه متبحّر محمّد بن آقا ملاّ محمّد رفيع گيلاني معروف به بيدآبادي(قدس سره): هرگز انفاقهايتان پذيرفته نميشود مادامي كه فاسق باشيد. آن كه حرام خورد، خداوند هرگز بخشش و انفاق او را نپذيرد. چشمپوشي از يك درهم پول حرام برابر با هفتاد حجّ مقبول است.(3) بحارالانوار/100/12
* عارف صمداني ملاّ حسينقلي همداني(طاب ثراه): اي آقاي من! اين دنيا چگونه مردم را به خاك سياه نشانده و قلوب ايشان را كه براي محبّت و معرفت خلق شده طويلهي اسب و استر نموده، جوارحشان از قاذورات، گنديده و دلهايشان، آني خضوع و خشوع نديده و ذرّهاي ذوق حلاوت طاعت را نچشيده؛ نه در نهادشان از توبه اثري و نه در اوهامِ تفكّر نحسِ ايشان از خداوند جلّ جلاله خبري!(4)
* عارف و عالم بزرگوار آيت الله حاج ميرزا جوادآقا ملكي تبريزي(رحمة الله عليه):
ـ بايد انسان يك مقدار زياده بر معمول تقليل غذا و استراحت بكند تا جنبهي حيوانيّت او كمتر و روحانيّت او قوّت بگيرد.
ـ شبانهروزي شش ساعت بخوابد و البتّه در حفظ زبان و دوري از اهل غفلت اهتمام زياد نمايد.
ـ مد
اومت بر ذكر يونسيّه لا اِله اِلاّ اَنتَ سُبحانَكَ اِنّي كُنتُ مِنَ الظّالِمين در سجده داشته باشد.
ذكر مزبور هر چه بيشتر،اثرش زيادتر خواهد بود و اقلّ اقلّ آن چهارصد مرتبه است كه بنده خيلي اثرها ديدم.
ـ و قرآن خوانده شود و ثواب آن به حضرت ختمي مرتبت صلي الله عليه و آله وسلم هديه گردد.(5)
* علاّمه حلّي(رحمه الله عليه) در وصيّت به فرزند خود فرمود:چون خدا وصيّت را بر من واجب كرده، بهويژه به هنگام احساس مرگ امر بدان كرده است؛ تو را سفارش ميكنم: تقوا را از دست مده، زيرا تقوا راه و روشي است كه از پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم باقيمانده و فريضهاي الهي است كه مواظبت بر آن بر همه واجب است. تقوا زرهي است نگهدار انسان از بديها و توشهاي است جاويدان، “آن” سودمندترين “زاد” است براي روزي كه انسان بيكس و چشمها نگران است.
ـ با پست همّتان رفاقت مكن و از معاشرت نادانان دوري كن؛چه رفاقت آنان اخلاق تو را پست كرده و سبب جايگزيني خصايص ناپسند در وجود تو ميگردد.
ـ سعي كن امروز تو از ديروزت بهتر باشد و در هر لحظهاي از كمالي نو برخوردار گردي.
ـ در هر شب و روز از خود حسابرسي كن. بسيار از پروردگارت آمرزش بخواه(زيرا در هيچ لحظهاي سپاس او را چنانچه بايسته است نتواني).از نفرين مظلوم بهويژ
ه يتيمان و بيوه زنان بترس،چه خداوند نسبت به شكستن دلهاي شكسته گذشت نميكند.
ـ بر تو باد به نماز شب كه رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم بر آن اصرار داشته و خواستهي او بوده است و فرموده است: كسي كه عمرش به شبزندهداري به پايان رسد، بهشت از آن اوست.وسائل الشيعه/5/274
ـ بر تو باد به صلهي رحم كه اين عمل عمر را افزون ميسازد.
ـ بر تو باد به حُسن خُلق و برخورد نيك كه رسول الله صلي الله عليه و آله وسلم فرموده است: شما توان آن نداريد كه مردم را با اموال خود ياري كنيد،پس با برخورد خوبتان آنان را خشنود سازيد.وسائل الشّيعه/8/513
ـ بر تو باد به بزرگ داشتن فقها و احترام علما كه در اينباره رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: آن كه فقيهان و دينشناسان ژرفنگر را گرامي دارد، خدا را در روز قيامت ملاقات كند در حالي كه از او راضي و خرسند است و آن كه فقيه مسلماني را توهين كند و قدرش را سبك بشمارد، خدا را در حالي كه از او خشمگين است ملاقات كند.
ـ نگاه به چهرهي عالم و درِ خانهي آن و نشست و برخاست با او عبادت شمرده شده است.(6)
* حضرت امام خميني(رضوان الله تعالی عليه): هان اي عزيز! از خواب بيدار شو، از غفلت تنبّه پيدا كن،دامن همّت بر كمر زن و تا وقت است فرصت را غنيمت بشمار و تا عمر باقي است و قواي تو در تحت تصرّف تو است و جواني برقرار است و اخلاق فاسده بر تو غالب نشده و ملكات رذيله بر تو چيره نگرديده چاره
اي كن و دوايي براي رفع اخلاق فاسده و قبيحه پيدا كن و راهي براي اطفاء نائره(فرونشاندن شعلهي)شهوت و غضب پيدا نما. بهترين علاجها كه علماي اخلاق و اهل سلوك از براي اين مفاسد اخلاقي فرمودهاند اين است كه هر يك از اين ملكات زشت را كه در خود ميبيني، در نظر بگيري، و بر خلاف آن تا چندي، مردانه قيام و اقدام كني و همّت بگماري بر خلاف نَفس تا مدّتي و بر ضدّ خواهش آن رذيله رفتار كني و از خداي تعالي در هر حال توفيق طلب كني كه با تو اعانت كند در اين مجاهده.مسلّماً بعد از مدّت قليلي آن خُلق زشت رفع شده و شيطان و جُندش(لشكريانش) از اين سنگر فرار كرده؛ جنود رحماني به جاي آنها برقرار ميشود.
مثلاً يكي از ذمائم اخلاق كه اسباب هلاكت انسان است و موجب فشار قبر است و انسان را در دو دنيا معذّب دارد، بدخُلقي با اهل خانه يا همسايگان يا هم شغل يا اهل بازار و محلّه است كه اين زاييدهي غضب و شهوت است. اگر انسانِ مجاهد مدّتي در صدد برآيد كه هر وقت ناملايمي پيشآمد ميكند از براي او و آتش غضب شعلهور ميگردد و بناي سوزاندن باطن را ميگذارد و دعوت ميكند او را به ناسزا گفتن و بدگويي كردن؛ برخلاف نفس اقدام كرده، عاقبت بد و نتيجهي زشتي اين خُلق را به ياد بياورد، در عوض، ملايمت به خرج دهد و در باطن، شيطان را لعن كند و از او به خدا پناه ببرد، من به شما قول ميدهم كه اگر چنين رفتار كني بعد از چند مرتبه تكرار آن، به كلّي خُلق عوض شده و خُلق نيكو در مملكت باطن شما منزل ميكند.(7)
* ملاّ محمّدتقي مجلسي(قدس سره): از هر كلامي كه سود ندارد و بلكه از غير ياد حق تعالي زبان به كام كشيدن. از لذّتها و خوشيهاي(غير ضروري و بازدارنده)، خوردنيها، پوشيدنيها، زناشوييها، مسكنها و… دست كشيدن. از مراوده با غير اولياءالله دوري جستن. خواب فراوان را ترك نمودن و ياد خداوند متعال را همراه با مراقبت پيشهي خود ساختن…..پايداري به مدّت چهل روز بر آنچه كه(از قانون تمرين و رياضت) برشمرديم؛ باعث ميشود كه درهايي از انوار حكمت، معرفت و محبّت الهي گشوده گردد و سپس آدمي به مقام فناء في الله و بقاء بالله ترقّي كند و راه يابد.(8)
* آخوند شيخ محمّد بهاري همداني(رحمه الله عليه) طيّ دستورالعملي مرقوم فرمودند: [هر كس]اوّلاً هر كاري دارد بايد اوقات خود را ضايع نكند. نگذارد بعضي از وقت او مُهمَل در برود. بايد براي هر چيزي وقتي قرار دهد، اوقات او منقسم گردد. وقتي را بايد، وقتِ عبادت قرار دهد، هيچ كاري در آن وقت غير از عبادت نكند. وقتي را وقت كسب و تحصيل معاشِ خود قرار دهد و وق
تي را رسيدگي به امور اهل و عيال خود. و وقتي را براي خور و خواب خود قرار دهد. ترتيب اينها را به هم نزند تا همهي اوقات او ضايع نگردد. اوّل شب را وقت خواب قرار دهد و بيخود ننشيند آخر شب از او فوت شود و متذكّراً او را خواب ببرد. با طهارت بخوابد. ادعيهي مأثوره را بخواند. خصوص تسبيح حضرت صدّيقهي طاهره سلام الله عليها را و در سيري شكم هيچ وقت خود را جنب نكند و پيش از صبح بيدار شود و تا بيدار شد سجدهي شكر به جا آورد، اگر خودش هم بيدار نميشود اسباب بيداري فراهم آورد.(9)
موارد 1 تا 9 برگرفته از دستورالعملهاي اخلاقي مجلّهي حوزه طيّ سالهاي 1362تا 1365 مي باشد.
http://safirehedayat.com