از نظر شرع مقدس شیعه ( طبق فتوای تمامی مراجع عظام تقلید )نجاسات هفت مورد اند که یکی از آنها سگ است. بدون رفع نجاست از بدن، لباس و محل نماز، طهارت لازم برای ادای فریضه وجود ندارد.بسیاری از مراجع نگهداری از سگ را نیز جایز نمی دانند به استثنای سگ نگهبان. این صرف نظر از مضرات بهداشتی همزیستی با حیوانات است.
مساله نجاست سگ یکی از مسائل فقهی اسلام هست، که در جامعه امروزی اطلاع از چگونگی آن برای بسیاری حائز اهمیت است. عده ای از سر کنجکاوی می خواهند بدانند که: چرا اسلام سگ را نجس می داند؟ و در کدام آیه یا روایت از متون دینی ما، علت نجاست سگ بیان شده است؟
این افراد در این حکم، شک و
شبهه ای ندارند و تنها از فلسفه نجاست سگ سوال می کنند. می خواهند بدانند: آیا در اسلام فقط حکم نجاست سگ بیان شده یا علاوه بر این، به فلسفه این حکم نیز اشاره ای شده است
عده ای نیز دم از حقوق حیوانات می زنند و حکم نجاست را بر خلاف حقوق سگ می دانند! از نگاه آنان سگ یک حیوان با وفا است و همین را دلیلی برای طهارتش می دانند. علاوه بر این از کوچک ترین دستاویزها برای اثبات سلیقه شان استفاده می کنند:
– مگر می شود سگ با این وفاداریش نجس باشد؟
– در قرآن و روایات از نجاست سگ سخنی به میان نیامده است!؟
– قرآن با نام بردن از سگ اصحاب کهف، از این حیوان تمجید کرده است!
– حضرت علی(علیه السلام) مردم را به یادگیری ده خصلت ارزنده ی سگ و بکار بستن این خصائص در زندگی توصیه فرموده‌اند!
– و …
حال آنکه معلوم نیست نام بردن از سگ اصحاب کهف در قرآن چه ربطی به نجاست یا طهارت سگ دارد؟ وفاداری سگ و مفید بودنش، چه ربطی به عدم نجاست او دارد؟ و چگونه می توان از سخن امیرالمومنین(علیه السلام) پی به طهارت سگ برد؟
برخورد سلیقه ای با مسائل و ربط دادن همه چیز برای اثبات سلیقه شخصی، بخصوص برای کسانی که صلاحیت اظهار نظر در مسائل شرعی را ندارند تا جایی پیش می رود که در اصل و اساس مساله ای تشکیک می کنند.
برای به دست آوردن حکم شرعی، قرآن یکی از منابع استنباط احکام الهی می باشد، علاوه بر کتاب آسمانی ما، روایات معصومین(علیه السلام) یکی دیگر از منابع است که اگر حکمی در قرآن ذکر نشده بود باید به این روایات رجوع شود
اگر مفید بودن و وفادار بودن سگ برای حکم به طهارتش کافی باشد، پس خون که حیات انسان با کمبود آن در خطر می افتد، نباید نجس باشد؟ آیا کسی در فواید و نیاز انسان به خون و همچنین در نجس بودن آن شک دارد؟ آیا به بهانه ی اینکه انسان اشرف مخلوقات هست، می توان نجاست خون او را انکار کرد؟
یکی از سوالات مطرح در مساله نجاست سگ، اینست که:
آیا در قرآن که کاملترین کتاب آسمانی است به نجاست سگ اشاره ای شده است یا نه؟
در قرآن کریم در سه مورد از سگ سخن گفته شده که عبارتند از:
۱- ماجرای سگ اصحاب کهف: خداوند در سوره کهف در مورد سگ اصحاب کهف چنین می فرماید:
«…سگشان بر آستانه ی غار دو دستخود را دراز کرده بود.«… وَکَلْبُهُم بَاسِطٌ ذِرَاعَیْهِ بِالْوَصِیدِ …»
در این آیه هیچ گونه اشاره ای به طهارت و نجاست سگ نشده است، نهایت استفاده ای که از این آیه می شود، اینست که:
– اصحاب کهف سگ نگهبانی را همراه داشتند.
– سگ در دهانه غار، یعنی محلی غیر از محلّ استراحت اصحاب کهف آرمیده بود(بِالْوَصِیدِ).
تنها نکته قابل توجه در اینجا، مساله همراه داشتن سگ است که در ذیل عنوان «نگهداری سگ در خانه» به آن خواهیم پرداخت. (که نگهداری سگ نگهبان اشکالی ندارد.)
۲- ماجرای بلعم باعورا: خداوند در سوره اعراف، بلعم باعورا را به سگ تشبیه کرده است و چنین می فرماید: «فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ اَلْکَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَثْ»
سخن از یک عالم دانشمند است که ابتدا در مسیر حق بود، به گونهاى که کسى انتظار انحراف او را نداشت. سرانجام دنیاپرستى و پیروى از هواى نفس او را به سقوط کشاند. به نحوى که تشبیه به سگ شده است.</SPAN&g t;
اما چرا به سگ تشبیه شده؟
زیرا او بر اثر شدت هواپرستى و چسبیدن به لذات جهان ماده، یک حال عطشِ نامحدود به خود گرفته که همواره دنبال دنیاپرستى مى رود نه به خاطر نیاز و احتیاج بلکه به شکل بیمارگونهاى همچون یک «سگ هار» که بر اثر بیمارى هارى، حالت عطش کاذب به او دست مىدهد و در هیچ حال سیراب نمى شود.
در این آیه نیز نه سخن از طهارت سگ است و نه سخن از نجاست آن آمده است.
۳- حکم صید سگ شکارچی: خداوند در ابتدای سوره مائده می فرماید:
«یَسْأَلُونَکَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّبَاتُ وَمَا عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوَارِحِ مُکَلِّبِینَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَکُمُ اللَّهُ فَکُلُوا مِمَّا أَمْسَکْنَ عَلَیْکُمْ وَاذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهِ …»< ;o:p>
از تو سۆال مىکنند چه چیزهایى براى آنها حلال شده است؟ بگو: آنچه پاکیزه است، براى شما حلال گردیده؛ و (نیز) صید حیوانات شکارى و سگهاى تربیت یافته ….
قرآن کریم در احکام فقهی معمولا به کلیات بسنده کرده است. به عبارتی دیگر قرآن همچون قانون اساسی است که فروع قوانین مدنی، حقوقی، جزائی و … را در آن نمی توان یافت
در این آیه سخن از حلال بودن گوشت حیوانی است که توسط سگ شکاری صید شده است نه نجاست یا طهارت سگ. هر
چند دلالت بر قابل استفاده بودن صیدی که توسط سگ شکاری انجام شده دارد و در روایات نیز آمده است که این صید را می توان پس از شستن محل تماس سگ استفاده کرد.
این سه آیه تنها مواردی بودند که در آن سخن از سگ به میان آمده، امّا در آن نه اشاره به طهارت سگ شده نه نجاست آن. حال که ثابت شد قرآن دلالتی بر نجاست و طهارت سگ ندارد، آیا می توان نتیجه گرفت که پس سگ نجس نیست؟
آیا همه احکام باید در قرآن ذکر شده باشند؟
آیا می توان حکمی را فقط بخاطر عدم ذکر آن در قرآن انکار کرد؟
پاسخ اینست که:
اولاً: قرآن کریم در احکام فقهی معمولا به کلیات بسنده کرده است. به عبارتی دیگر قرآن همچون قانون اساسی است که فروع قوانین مدنی، حقوقی، جزائی و … را در آن نمی توان یافت.مثل حدیث ثقلین
ثانیاً: تبیین و تفسیر آن را به پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) و به دنبال آن، امامان معصوم(علیهم السلام) سپرده است، «وَ أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ» یعنی ای پیامبر ما ذکر بر تو نازل کردیم تا برای مردم آنچه را بر ایشان نازل شد (قرآن) تبیین و تفسیر نمایی و خود قرآن دستور داده که علاوه بر آنچه خداوند در قرآن بیان فرموده، از سخنان پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امامان(علیه السلام) اطاعت کنیم: «وَ مَا آَتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا» یعنی ای مردم هر چه را رسول الله(صلی الله علیه وآله) به شما دستور داد، اجرا کنید و هر چه را نهی کرد باز ایستید.
اگر پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) مى فرمایند: «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی»، من دو چیز گرانبها را در میان شما به امانت مى گذارم که این دو از هم جدا نمى شوند «إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا أَبَداً»، اگر به هر دوى آنها تمسک کردید هلاک نمى شوید.
سرّ این فرمایش پیامبر اکرم (صلّى الله علیه وآله وسلّم) این است که تمام آنچه ما به آن احتیاج داریم در نصّ و ظاهر قرآن نیامده است و ما باید در کنار قرآن روایات پیامبر(صلی الله علیه وآله) و ائمه(علیهم السلام) را در نظر بگیریم. اما اگر گفتیم یکى را قبول داریم، اگر گفتیم «حَسبُنا کِتابُ الله»، و عترت را رها کردیم، ضمانتى براى هدایت ما نخواهد بود. این دو چیز را باید با هم داشته باشیم تا بتوانیم به هدایت برسیم.< ;/SPAN>
خلاصه اینکه برای به دست آوردن حکم شرعی، قرآن یکی از منابع استنباط احکام الهی می باشد، علاوه بر کتاب آسمانی ما، روایات معصومین(علیهم السلام) یکی دیگر از منابع است که اگر حکمی در قرآن ذکر نشده بود باید به این روایات رجوع شود.
اگر مفید بودن و وفادار بودن سگ برای حکم به طهارتش کافی باشد، پس خون که حیات انسان با کمبود آن در خطر می افتد، نباید نجس باشد؟ آیا کسی در فواید و نیاز انسان به خون و همچنین در نجس بودن آن شک دارد؟ آیا به بهانه ی اینکه انسان اشرف مخلوقات هست، می توان نجاست خون او را انکار کرد؟
نجاست سگ در روایات
از امیرالمومنین علیه السلام روایت است که آن حضرت فرمودند: از پیامبر اکرم صلَّى الله علیه و آله سۆال شد: خداوند سگ را از چه آفرید؟ حضرت فرمودند: حق تعالى آن را از آب دهان ابلیس آفرید. محضر مبارکش عرض شد: یا رسول الله چگونه؟ حضرت فرمودند: هنگامى که خداوند متعال آدم و حوّا را به زمین هبوط داد، آن دو همچون دو جوجه لرزان مى لرزیدند، ابلیس نزد درندگانى که پیش از آدم در زمین بودند رفت و به آنها گفت:
دو پرنده از آسمان به زمین آمده‌اند که تا به حال بزرگتر از آنها دیده نشده، برویم و آنها را بخورید. درندگان به طرف ایشان حرکت کردند و ابلیس پیوسته ایشان را تحریص و ترغیب مى کرد و فریاد مى زد و درندگان را به مسافتى نزدیک آدم و حوّا آورده بود، از سرعت و شتاب در کلامش آب دهان او بیرون ریخت و خداوند متعال از آن ب دو سگ آفرید، یکى نر و دیگرى ماده، این دو سگ در اطراف آدم و حوّا ایستادند سگ ماده در جدّه و سگ نر در هند و نگذاردند که درندگان نزدیک آن دو شوند و از همان روز سگ دشمن درندگان و درندگان نیز دشمن سگ گردیدند. (علل الشرائع ج۱ ص ۱۵۲)
نکوهش از نگهداری سگ در خانه
امیر مومنان فرمود: در نگهداری سگ خیری نیست، مگر در سگ شکاری برای نگهبانی و سگ همراه گله گوسفندان.
پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: خانه ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن در نمی آیند.
امیرمومنان علی(علیه السلام) فرمود: از نگهداری سگ در خانه بپرهیزید.
بی شک نهی از نگهداری این حیوان در محیط زندگی و نهی از نزدیک ش
دن به آن، برای آلوده بودن آن و زمینه انتقال برخی از میکروب ها و نجس بودن آن از نظر حکم فقهی است و روشن است که حفظ و نظافت و بهداشت خود و محیط زندگی و پاکی بدن و لباس و ظروف و ابزار و وسایل خورد و خوراک از نظر تعالیم دینی اهمیت بسیاری دارد؛ ولی با این حال داشتن سگ آموزش دیده که از آن برای اهدافی مانند نگهبانی مزرعه، کارخانه و گله یا در شکار و جست و جوی اجناس قاچاق استفاده می شود، در صورتی که سه نکته یاد شده (نظافت، طهارت و بهداشت) درباره آن مراعات شود از نظر احکام اسلامی اشکال ندارد.
سگ عامل بیماری
جای هیچ حیوانی در منزل مسکونی نیست
با توجه به اهمیت بیماری های ذکر شده، اطلاع رسانی و ارتقای سطح آموزش جامعه در این زمینه اهمیت ویژه‌ای دارد. اغلب کارشناسان و متخصصان دامپزشکی با بیان این مطلب که هر روز بر تعداد افرادی که به نگهداری حیوانات خانگی رو می آورند اضافه می شود، تاکید می کنند در تمام جوامع مهم ترین مشکلی که در این زمینه مطرح می شود مساله ی بیماری های مشترک بین حیوان و انسان است.
از لحاظ بهداشتی، جای هیچ حیوانی در منزل مسکونی نیست، چون همه ی حیوانات می توانند تعدادی از بیماری ها را به انسان منتقل کنند. نگهداری
هر نوع حیوانی در منزل عوارضی دارد که تشخیص برخی از این عوارض و بیماری ها در افراد مبتلا بسیار دشوار است و تشخیص آن در برخی دیگر امکان پذیر نیست. صاحبان سگ و گربه و به خصوص بچه های کوچک بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند. بچه های کوچک به دلیل این که چهار دست و پا راه می روند و مرتب دست شان را در دهان می کنند بیشتر در معرض خطر هستند
سگ یکی از حیواناتی است که همواره در زندگی انسان ها حضور داشته است. هر کس تصمیم به نگهداری سگ در منزل داشته باشد، باید بداند که پس از چنین تصمیمی مسوولیت هایی متوجه او می شود که باید به خوبی آن ها را بشناسد، بپذیرد و سپس اقدام به خرید و نگهداری سگ کند.گرچه ورود یک سگ به خانه، برای برخی، اتفاقی هیجان انگیز است، اما آماده کردن خانه برای آوردن سگ، کار بسیار حساس و دشواری است.پژوهشگران آمریکایی اعلام کردند:
افرادی که از سگ های خانگی نگهداری می کنند به دلیل این که اغلب پس از تماس با حیوان دست های خود را نمی شویند یا ممکن است این حیوان به رختخواب صاحب خود نیز راه پیدا کند، در بیشتر موارد میکروب های سگ به افراد منزل منتقل شده و احتمال انتشار میکروب بین اعضای خانواده نیز بیشتر می شود.دکتر کیت استنسکی(keith stanski) محقق دانشگاه ایالتی کنزاس در این باره اظهار داشت: تحقیقات نشان می دهد که تقریبا تمام کسانی که سگ دارند با سگ شان غذا می خورند و بیش از نیمی از آن ها به این حیوان اجازه می دهند که روی تختخواب شان کنار آن ها بخوابد.وی در ادامه تاکید کرد: آزمایشات نشان می دهد بسیاری از میکروب های مدفوع سگ، در اثر انگشتِ صاحبان آن ها، وجود دارد.
دکتر استنسکی همچنین دریافته است ۱۰ درصد از افرادی که در خانه سگ دارند دارای زنجیره های باکتریایی ” E coli ” هستند که هم در حیوان و هم در صاحب آن مشاهده می شود.
هاری
هاری یک بیماری ویروسی فوق العاده کشنده است که موجب عفونت مرکز دستگاه عصبی می گردد. تمامی حیوانات خونگرم ممکن است به آن دچار شوند و به وسیله ی گاز گرفتن توسط حیوانات هار بیماری انتقال می یابد.سگ هار به طرز خطرناکی حالت تهاجمی به خود گرفته، تمایل شدیدی به گاز گرفتگی اشیاء، حیوانات و انسان، از جمله صاحب خود نشان می دهد و اغلب خود را نیز گاز گرفته و زخم های شدیدی در بدن ایجاد می نماید. سگ هار تمایل به ترک محل سکونت داشته و به سگ ها و حیوانات دیگر حمله می نماید..
لیشمانیوز جلدی
لیشمانیوز جلدی یا سالک یک بیماری پوستی طولانی مدت و بدون درد و تب، قابل انتقال بین انسان و تعدادی از حیوانات از جمله جوندگان و سگ است. هنگام خونخواری پشه ی خاکی از زخم های سالک در جوندگان و سگ، انگل بیماری وارد بدن پشه ی خاکی می شود و با نیش پشه ی آلوده، بیماری به انسان منتقل می شود. این بیماری در آغاز به صورت یک برجستگی کوچک است که به تدریج بزرگ شده و به صورت زخم در می آید و احتمال دارد که زخم ها خود به خود ظرف چند ه
فته تا چند ماه و گاهی یک سال و یا بیشتر بهبود یابند.
کیست هیداتیک
کیست هیداتیک یک بیماری انگلی است که انسان و دام در اثر خوردن تخم نوعی انگل به نام کرم تنیااکینوکوک که در مدفوع سگ بیمار وجود دارد، به آن مبتلا می شوند. کیست هیداتیک کیسه ای آبکی حاوی مرحله ی نوزادی انگل است که امکان ایجاد آن در اعضای مختلف بدن وجود دارد. این کیست ها بسته به این که در ریه، کبد، مغز یا هر بافت دیگری ایجاد شده باشند قادر به بروز عوارض مختلفی هستند و برای برداشتن آن ها نیاز به عمل جراحی است. راه انتقال این بیماری از طریق دست آلوده به مدفوع سگ و خوردن آب و مواد غذایی است که به وسیله ی مدفوع حیوان بیمار، آلوده شده باشد..
بیماری های انگلی سگ
این بیماری ها را می توان به دو دسته انگل های خارجی و داخلی تقسیم کرد.نوع خارجی شامل گری، کک و شپش است.
کک: کک ها روی کف لانه
یا بستر تخم می گذارند و تخم ها در عرض ۲ تا ۳ هفته به کک های بالغ تبدیل می شوند. کک سگ(Ctenocephalides canis) به عنوان میزبان واسط برای لارو، یک کرم نواری شایع به نام دیپلیدیوم کانینوم عمل می کند. این نکته ضرورت کنترل آلودگی به کک را بیشتر می کند البته با تذکر این که کک سگ می تواند باعث گزش شدید صاحب حیوان نیز بشود. جالب است که بدانید کک انسان یا همان پولکس ایریتانس(pulex irritans) روی بدن سگ نیز زندگی می کند.
شپش: سگ به دو گونه از شپش ها مبتلا می شود: یک شپش مکنده به نام لینوگناتوس پیلیفروس(linognathus piliferus) و یک شپش گزنده به نام تریکودکتس کانیس((Trichodectes canis. شپش باعث خارش شدید و پوسته پوسته شدن پوست می گردد. این موجودات با تماس مستقیم منتقل می شوند. تخم های شپش به موهای بدن می چسبد و لاروهای آن نیز در همان جا از تخم خارج می گردند. برخی از شپش ها خونخوار ب
وده و باعث کم خونی می شوند.
نوع داخلی شامل کرم ها است که دو نوع از آن ها وجود دارد: کرم های گرد و کرم های نواری.کرم نواری: کرم نواری متداول در سگ کانینوم((caninum نامیده می شود ولی انواع دیگری نیز وجود دارد. نشانه های شاخص آلودگی حیوان به کرم نواری شامل اشتهای حریصانه همراه با تحلیل رفتن حیوان است. همچنین می توان کرم را در مدفوع یا چسبیده به موهای اطراف مقعد سگ نیز مشاهده کرد.
کرم‌های گرد: گاه در تابستان، سگ ها در بین پنجه های خود دچار بیماری جرب مزمن می شوند که البته جرب های واقعی نیستند بلکه لاروهای انگلی هستند که در زیر پوست نقب می زنند.
توکسوکاریازیس
توکسوکاریازیس(Toxocariasis ) یک بیماری انگلی از خانواده ی کرم های گرد است. این انگل در بسیاری از حیوانات و انسان قادر به ایجاد بیماری است. در سگ و گربه دو گونه ی توکسوکارا کتی و توکسوکارا کنیس می تواند سبب بیماری شود. توله سگ ها از طریق بند ناف در دوران جنینی و نیز خوردن شیر مادر پس از تولد آلوده می شوند، اما گربه ها فقط از راه خوردن شیر مادر آلوده می شوند. این انگل نه تنها در سگ و گربه باعث بیماری می شود، بلکه مهاجرت لارو انگل در بدن انسان خصوصاً بچه ها ایجاد بیماری می کند. در ایالات متحده تخمین زده می شود که سالانه هزار مورد از آلودگی در انسان مشاهده می شود.
جامعه امروز
بعضی از مردمان امروز ما در یک سردرگمی اعتقادی به همزیستی با سگ پناه برده اند و در تقلیدی کورکورانه از غرب ، همراه داشتن سگ را نشان مدرنیته و پیشرفت می دانند …
بعضی نیز در لجاجتی احمقانه هر دستور شرع را به صورتی واژگون اجرا می کنند که دشمنی خود را با اسلام علنی کنند …
و بعضی واقعاً نمی دانند که سگ نجس است. فردی که به داشتن سگ
به شدت علاقه داشت می گفت: “مرجعی فتوا داده که اگر آیه ای را بر سگ بخوانیم پاک می شود “…؟؟؟؟
همه اینها در حالی است که امروزه در غرب نیز نگهداری حیوانات در خانه اکیدا توصیه نمی شود و حتی ورود آنها به اماکن عمومی نیز ممنوع است.
جالب اینکه در کشور ما که طبق دستور شرع سگ موجوی نجس است در تمام اماکن عمومی مثل پارکها، پاساژها و حتی بانکها دیده می شود.
باید دقت کنیم که اگر نسبت به چیزی که حرام، معصیت، نجس و اعلام شده و به دوری یا پرهیز آن توصیه شده‌ایم علاقه‌ای در خود احساس کردیم، نباید به دنبال راه‌کاری باشیم که به نوعی آن را حلال نماییم و یا چون راه‌کاری پیدا نکردیم، آیات، احادیث، روایات و احکام را مردود یا مشتبه بخوانیم. ریشه‌ی همه‌ی انحرافات از همین محبت‌های ساده و بی‌ارزش و راه‌کارهای اشتباه آغاز می‌گردد.
همه‌ی امتحان خدا، نسبت به چیزهایی است که ما به آن علاقه پیدا می‌کنیم، نه آن چه ذاتاً بدمان می‌آید و یا از آن متنفریم. لذا اگر حکم خدا را ترجیح دادیم، یک درجه رشد می‌کنیم و به کمال و انسانیت تمام نزدیک‌تر می‌شویم.
مهم این است که می‌توانیم امر خدا را ترجیح د
هیم و در ارتباط با آن چه به آن علاقه داریم، چارچوب‌های را رعایت کنیم، یا خیر، بلکه نفس بر ما غلبه دارد.
اللهم اجعل عاقبت امورنا خیرا
http://www.saelin18.com
