ورود

ثبت نام

موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

صنعت های ادبی

فهرست مطالب

بررسي زيبايي هاي ادبي مربوط به فن يا علم بديع است . هر زيبايي ادبي را يك صنعت مي نامند . كه اگر به شكل ظاهري كلمات و يا آهنگ آن ها مربوط شود ، صنعت لفظي نام دارد و اگر به معني لغات يا جمله ها وابسته باشد ، صنعت معنوي است .


صنايع لفظي


 1 –  سجع يا تسجيع : همان طور كه از نامش بيداست تسجيع يعني ، به كار بردن سجع در كلام .
سجع مخصوص نثر است .


 سجع متوازي : در اين سجع  دو كلمه سجع ،‌ در تعداد حروف و آهنگ و حرف روي يكسان است .


 سجع مطرف : دو كلمه سجع در حرف روي  يكسان باشند . ولي آةنگ و تعدادشان دقيقا يكسان نيست .  كار  و شكار


 سجع متوازن : يعني دو كلمه سجع فقط در آهنگ يكسان باشند ؛ نه تعداد حروفشان يكسان باشد : كار و مال


 2 – تضمين : يعني ، ضمن اشعار خود بيت يا ابياتي از شعر ديگران را بگنجانند. 3 – جناس :  يعني به كار بردن دو كلمه در كلام كه از جهت شكل ظاهري يكسان و يا از جهاتي يكسان باشند . اما از نظر معني ، مختلف باشد ؛ مثلا اگر بگوييم : قصه ي شيرين ِ شيرين را خوانده ام .


 


انواع جناس:


 جناس تام يا كامل : دو كلمه در شكل املايي و تلفظ كاملا يكسان است و در  معني  مختلف اند .


بهرام كه گور مي گرفتي همه عمر     ديدي كه چگونه گور ، بهرام گرفت


 جناس ناقص : دو كلمه از لحاظ شكل املايي يكسان اما در تلفظ مختلف هستند .


ابلهي ديد اشتري به چًرا       گفت : نقشت همه كژ است ؛ چرا؟


 جناس خط :  يعني شكل دو كلمه مورد نظر در جمله يا بيت ، غير از نقطه هايش يكسان است .


اي زبر دست زير دست آزار   
          گرم تا كي بماند اين بازار


جناس لفظي : آن است كه دو كلمه در تلفظ يكسان اما از لحاظ شكل املايي  متفاوت است :


از اين انديشه ناصواب در گذر و همت بر اكتساب ثواب مقصورند .


جناس مركب : چنان است كه از دو كلمه مورد نظر يكي ساده باشد و ديگري مركب ؛ يعني يكي از آن ها يك كلمه باشد و  ديگري ، تركيبي از دو كلمه يا بيشتر باشد :


خواجه مي بندارد كه روزي ، ‌ده دهد    اين نميداند كه روزي ده دهد


 جناس مطرف : دو كلمه همجنس و مورد نظر ، فقط حرف آخرشان متفاوت باشد .  آيين و آيينه


 4 – ترصيع : ترصيع در لغت به معني جواهر نشاندن است . همان طور كه مثلا هنگام جواهر نشان كردن يك شي ، نوعي قرينه سازي در آن مورد توجه قرار گيرد ، در ادبيات هم ترصيع يعني  به كار بردن دو جمله يا دو مصراع كه كلمات آن كاملا قرينه يكديگر باشند مثلا كلمات يك مصراع نظير به نظير هماهنگ و داراي حرف روي  باشند .  &l t;SPAN lang=AR-SA style=”FONT-SIZE: 9pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: ‘Tahoma’,’sans-serif’; mso-fareast-font-family: ‘Times New Roman'”>


5 – ملمح : در لغت ، يعني رنگارنگ و در ادبيات ،‌ نام شعر يا ابياتي است كه به دو زبان سروده شده باشد .


http://adabiyatfarsi1.blogfa.com

به این مطلب امتیاز دهید:
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در email

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید