حکمت22 _ حسب، جایگزین عمل نمی شود!
و قال(ع): مَنْ أَبْطَأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ
واژگان مهم:
اَبْطَاَ: به تأخیر اندازد و کُند کند
لَمْ يُسْرِعْ: سرعت نمیبخشد، تند نمیگرداند.
حَسَبُه: مقام و منزلتش
ترجمه:
هر کسی که کردارش او را (از پیمودن مدارج کمال) کُند سازد، مقام و منزلتش به او سرعت نخواهد بخشید.
چکیده مفاهیم
این کلام درباره تشویق به عبادت و بندگی است. انسان در این جهان، همانند مسافری است که میتواند خود را به درجات عالی و کمالات روحانی برساند و مَرکَب این سیر فقط اعمال نیکو است،
اما کسی که اهل کسب فضایل و کمالات نباشد، به وسیله افتخارات خاندانش و مقام و منزلتش نمیتواند فضیلتی برای خود کسب نماید؛ چرا که خدای سبحان فرمود: «إِنَّ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ اَتْقاکُمْ».
نکتــــــهها
1- کُندی عمل، کنایه از کمکاریهای کمی و کیفی در اعمال است که او را از رسیدن به کمال باز میدارد.
2- کُندی و تنبلی در انجام دادن کار شایسته، هم مایه حسرت دنیا و هم موجب ندامت در آخرت است و انسان را از کسب درجات اخروی و نیل به مراتب و اهداف دنیوی باز میدارد، به همین سبب حتی اصحاب یمین و اهل بهشت نیز در روز قیامت که «یوم الحسرة» است پشیمان هستند که چرا بیشتر عمل صالح انجام ندادند.
پیـــــــامها
1- از این حکمت میآموزیم، برتری افراد نسبت به یکدیگر به علم و عمل است نه حاصل مال و منال یا حسب و نسب، در واقع سخن حکیمانه امام، تشویق به انجام اعمال نیکو و حضور جدّی در صحنه مسؤلیت است، در دنیا نیز افراد زیادی را میشناسیم که از نسبها و موقعیتهای برجستهای برخوردار بودند؛ اما بر اثر سستی و تنبلی عقب ماندند و در مقابل، افرادی را سراغ داریم که از یک خانواده به ظاهر پایین اجتماعی بودند، ولی لیاقت و کاردانی و تلاش و کوشش، آنها را به مقامات دنیوی و اخروی رسانده است.
2- سفر طولانی آخرت درپیش است؛ پس به موقعیتهای ظاهری دل نبندیم و در فکر آخرت خویش باشیم. امام علی(ع) در فرازی از خطبه 28 نهج البلاغه فرمود: «در دنیا بار سفر بربندید و وسایل مورد نیاز فردای خود را تدارک ببینید، تا در روز واپسین، از خطرات رهایی یابید». آن چنان که پیامبر خویشان خود را جمع کرد و خطاب به آنان فرمود: «فرزندان عبدالمطلب، فرزندان هاشم، فرزندان عبد مناف، ای دخترم فاطمه، عموجان عباس، این که من از شما هستم، مشکلی را حل نمیکند، من نمیتوانم شما را از خدا بی نیاز کنم. آن چیزی که خرسندی خداوند را فراهم میکند عمل است، رفتاری شایسته و کرداری پسندیده که بیتردید گرامیترین شما در نزد پروردگار با تقواترین شماست».
خودآزمایی
1. ملاک و معیار برتری انسان ها بر یکدیگر چه چیزی است؟
2. کُندی عمل کنایه از چیست؟
3. تنبلی نمودن در انجام اعمال شایسته چه نتیجه ای را به دنبال دارد؟
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor