حکمت23_کفاره گناهان بزرگ
و قال(ع): مِنْ كَفَّارَاتِ الذُّنُوبِ الْعِظَامِ إِغَاثَةُ الْمَلْهُوفِ وَ التَّنْفِيسُ عَنِ الْمَكْرُوبِ
واژگان مهم:
كَفَّارَاتِ: پوشاننده ها
الْعِظَامِ: بزرگها
إِغَاثَةُ: دادرسی
الْمَلْهُوفِ: اندوهناک، محزون
التَّنْفِيسُ: گشودن، گشایش دادن
الْمَكْرُوبِ: بسیار اندوهناک
ترجمه:
از کفاراتِ گناهان بزرگ، دادرسی ستمدیده و شاد نمودن غمگین است.
چکیده مفاهیم:
بسیاری از ناملایمات و ناکامیها، در نتیجه گناهان است. در دعای کمیل میخوانیم: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ النِّقَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُغَيِّرُ النِّعَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَحْبِسُ الدُّعَاءَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ الْبَلاَءَ». امام علی(ع)
در این بخش از مناجات خویش، نزول رنج و سختی، تغییر نعمت، اجابت نشدن دعا و نزول بلا را از آثار گناهان برشمرده است. امام(ع) در این حکمت نورانی به دو عامل پوشاننده گناهان بزرگ اشاره میکند:
1. به فریاد بیچارگان رسیدن؛ 2. تسلّی دادن به غمگینان. این بیان نورانی حضرت(ع) از سویی امید به بخشش خدا را در دل زنده میکند و از سوی دیگر مخاطبان را به انجام این دو کار خیر تشویق میکند.
نکتــــــهها:
1- «ملهوف» معنای وسیعی دارد که هر فرد بیچاره و مظلومی را که دادخواهی میکند دربرمیگیرد.
2- «مکروب» به هر شخص غمگین گفته میشود؛ خواه غم او در مصیبت عزیزش باشد یا غم دیگری چون غم فقر، غم شکست در امر تجارت، غم تنهایی و ….
3- «اِغاثة» (دادرسی و یاری دادن گرفتاران) و «تنفیس» (گره گشایی و زدودن غم از دل غمگینان) به خودی خود یک وظیفه بزرگ انسانی و اسلامی به شمار میآید. پیامبر اسلام؟ص؟ فرمود:
«مَنْ سَمِعَ رَجُلاً یُنادِی یا لَلْمُسْلِمِینَ فَلَمْ یُجِبْهُ فَلَیْسَ بِمُسْلِم» کسی که صدای مظلوم و درمانده ای را بشنود که از مسلمانان استمداد میکند و فریادرس میطلبد و با وجود توان و قدرت به چنین عمل خداپسندانهای اقدام نکند، از جرگه مسلمانان بیرون است.
4- گناهان دو دستهاند یا از حقوق مردماند که تا ادا نشوند و یا آنها رضایت ندهند، گناه از بین نمیرود، یا از حقوق الهیاند که برخی از این گناهان، با کفارات جبران میشوند و برخی مانند ترک عبادات باید عیناً جبران و ادا شوند و با انجام کارهای نیک دیگر جبران نمیشود.
5- کارهایی مانند دادرسی از مظلوم و گشودن گره از کار فرد غمگین، فضیلتی است که مستلزم داشتن صفاتی چون: رحمت، رأفت، سخاوت، مرّوت و جوانمردی است. پس کسی که این ملکات نفسانی، حالات روحی و صفات معنوی را برای رفع گرفتاری از دیگران در خود بپروراند،
رذایل اخلاقی مقابل آنها را که عامل انجام معاصی میشوند، از خود دور ساخته است. این گونه ملکات حسنه و سجایای اخلاقی با ملکات سوء و رذایل اخلاقی منافات دارند و آنها را میپوشانند.
خلوت دل نیست جای صحبت اضداد دیو چو بیرون رود فرشته درآید
پیـــــــامها:
1- از این حکمت میآموزیم که کمکهای مردمی به هر شکل و به هر صورت، موجب برکت در زندگی و سبب برطرف شدن بلاها و هم کفاره گناهان بزرگ است. پس باید از خودخواهیها و تنگنظریها رها شویم و تنها به فکر گرفتاریها و مشکلات خود نباشیم.
اگر به فکر حل شدن گرههای خود هستیم، باید به دنبال گرهگشایی دیگران باشیم و از هر کاری که در توان داریم، دریغ نورزیم. این سخن را با کلامی از امام علی ابن موسی الرضا(ع) خاتمه میدهیم که فرمود:
کسی که توانایی ندارد کفارهای برای گناهان خود فراهم سازد فراوان بر محمد و آل محمد؟عهم؟ صلوات بفرستند که گناهان را نابود میکند.
2- بعضی کارها شاید در نظر ما کوچک بوده و اثر خاصی را برای آنها در نظر نگیریم اما خداوند متعال برای آن ها ارزش و اثر والایی را قرار داده باشد. لذا نباید به دید کوتاه و ظاهری خود بسنده کنیم.
لطـــــــــــــــائف:
صفوان در محضر امام صادق(ع) نشسته بود. ناگهان مردی از اهل مکه وارد مجلس شد و گرفتاری خود را به آن حضرت گفت. امام به صفوان دستور داد که زود حرکت کن و برادرت را مدد نما. صفوان رفت و پس از رفع گرفتاری آن مرد، دوباره به محضر امام(ع) رسید.
امام پرسید: «چه شد؟» صفوان پاسخ داد: «خداوند اصلاح کرد.» امام(ع) فرمود: «بدان همین کار به ظاهر کوچک که حاجتی از کسی برآوردی، از هفت طواف دور کعبه محبوبتر و برتر است.»
کفاره گناه بزرگ تو میشود گر درد مستمند و حزین را دوا کنی
خودآزمایی:
1. طبق این حکمت شریف چه کارهایی کفاره گناهان کبیره شمرده شده اند؟
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor