ارتودنسی چیست ؟
ارتودنسی شاخه ای از علم دندانپزشکی است که هدف آن تشخیص، پیشگیری و درمان بی نظمی های موجود در دندانها وصورت می باشد. اصطلاح علمی که جهت این مشکلات به کار می رود مال اکلوژن می باشد که به معنی بد جفت شدن است. درمان ارتودنسی شامل طراحی، کاربرد و کنترل ماهرانه وسایل تصحیح کننده از قبیل براکت، هد گیر،پلاک های متحرک و غیره جهت ردیف کردن دندانها و فکیــن و ایجاد یک صورت متناسـب می باشد.
&
nbsp;
در چه سنی امکان درمان ارتودنسی وجود دارد؟
کودکان و بزرگسالان هر دو می توانند از مزایای درمان ارتودنسی بهره مند شوند زیرا دندانهای سالم را در هر سنی می توان حرکت داده و منظم نمود. اما از آنجایی که کنترل رشد و تکامل در درمان بعضی از مشکلات ارتودنسی امری ضروری می باشد، AAO)انجمن ارتودنتیستهای آمریکا) تو
صیه نموده است که از تمام کودکان زیر سن ۷ سال، یک معاینه ارتودنسی بعمل آید، زیرا در بعضی از موارد، هرچه درمان زودتر شروع شود، مراحل درمان آسانتر می گردد و در صورتی که تا پایان رویش دندانهای دائمی که رشد صورت در حال اتمام است صبر شود، تصحیح روابط دندانی فکی مشکل تر می شود.
چه عواملی باعث مشکلات ارتودنسی می گردد؟
بسیاری از مال اکلوژن ها ارثی هستند. مال اکلوژن های ارثی شامل شلوغی دندانها، فاصله‌های اضافی بین دندانها، دندانهای اضافی یا فقدان بعضی از دندانها و روابط نادرست فکی، دندانی و صورتی می با شد. اما بعضی از مال اکلوژن ها اکتسابی هستند که ممکن است در نتیجه ضربه، مکیدن انگشت یا پستانک، انسداد راه هوایی ناشی از بزرگی لوزه ها یا
آدنوئید، پوسیدگی دندان ها یا از دست دادن زودرس دندانهای شیری یا دائمی باشد. در هر صورت این مشکلات نه تنها موجب نامرتبی دندانها میگردد، بلکه باعث ظاهر نامناسب و تکامل ناقص صورت نیز می شود.
مضرات ارتودنسی
32 دندان موجود در فک در یک موقعیت طبیعی به صورت دو نیم قوس فک بالا و پایین به صورتی قرار می‌گیرند که عمل جویدن یا آسیاب کردن غذا به نحو مطلوب ممکن شود. هر نوع انحراف از این موقعیت طبیعی دندانها باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود که ضرورت ردیف کردن یا برگرداندن موقعیت مناسب دندانها را ایجاب می‌کند، هر چند این عمل با درمان‌های ارتودنسی میسر می‌شود. اما ممکن است ارتودنسی دارای عوارضی نیز ب
اشد. به گفته دکتر محسن نوری ساری به طور کلی عوارض احتمالی ناشی از درمان‌های ارتودنسی را به سه دسته می‌توان تقسیم نمود.
ایجاد پوسیدگی روی سطوح دندانی اولین و شایع‌ترین این عوارض است اما عارضه‌ای که شیوع کمتری نسبت به گروه اول دارد ایجاد ناراحتی‌های لثهای تثبیت شده است و عارضه‌ای که کمترین شیوع را داشته و بندرت ایجاد می‌شود به وجود آمدن تحلیل در ریشه دندان‌هاست.
ایجاد پوسیدگی روی سطوح دندانی: قرار دادن دستگاه‌های ارتودنسی در داخل دهان و روی دندانها باعث می‌شود که تمیز کردن و مسواک زدن دندانها نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشد زیرا سطوح برجسته براکت‌های ارتودنسی می‌تواند محل مناسبی برای تجمع مواد غذایی باشد و قند موجود در این مواد غذایی توسط باکتری‌های دهانی به خصوص لاکتو باسیل‌ها به اسیدلاکتیک تبدیل شده و اسید لاکتیک ترشح شده از این باکتری‌ها با تاثیر بر مینای دندان سبب خروج کلسیم از مینا گردیده و شرایط لازم را برای ایجاد پوسیدگی روی دندان فراهم نماید.
خوشبختانه امروزه با استفاده از کامپوزیت‌هایی که از خود فلوراید آزاد می‌کند در نصب دستگاه‌های ارتودنسی از ایجاد پوسیدگی در زیر براکت‌ها جلوگیری می‌شود ولی سطوح دندانی مجاور دستگاه همچنان در معرض خطر می‌باشد، خطری که تنها راه‌پیشگیری از آن رعایت دقیق دستورات بهداشتی و مسواک زدن به موقع و به اندازه کافی می‌باشد. در صورت رعایت کامل این دستورات که توسط متخصص ارتودنسی به بیماران داده می‌شود و شامل مواظبت در تعداد دفعات مسواک زدن، روش و مدت زمانی که هر بار بایستی مسواک زدن طول بکشد می‌باشد، قطعا پوسیدگی به وجود نخواهد آمد.
استفاده از مسواک‌های مخصوص ارتودنسی نیز به هر چه بهتر شدن کار و تمیزی بیشتر دندانها کمک زیادی می‌کند و مسواک زدن را هم آسانتر می‌کند.
به هر حال ایجاد پوسیدگی که بزرگ‌ترین خطر در درمان‌های ارتودنسی می‌باشد با رعایت دستورات بهداشتی کاملا قابل پیشگیری است و به راحتی می‌توان از بروز آن جلوگیری نمود.
ناراحتی‌های لثهای: دومین عارضه‌ای که ممکن است متعاقب انجام درمان‌های ارتودنسی ایجاد شود ناراحتی‌های لثهای است. تجمع مواد غذایی در اطراف دستگاه‌های ارتودنسی و روی سطوح دندانی نه‌تنها می‌تواند باعث ایجاد پوسیدگی شود بلکه می‌تواند با
ایجاد شرایط لازم منجر به تشکیل پلاک‌های دندانی روی سطح دندان شده و ترشحات باکتری‌های موجود در پلاک‌های دندانی با تاثیر بر بافت‌های لثهای منجر به شکل‌گیری بیماری‌های لثهای شود که در صورت ایجاد جرم‌های فوق لثهای و زیر لثهای مشکلات لثهای به صورت گسترده‌تری پیشرفت خواهد نمود. ابتدایی‌ترین این مشکلات لثهای، ایجاد التهاب و تغییر رنگ لثه و بروز خونریزی‌های لثهای به هنگام مسواک زدن یا جویدن غذاهای سفت است. خوشبختانه پیشگیری از این عارضه نیز بسیار ساده بوده و کافی است بهداشت دهانی به خوبی رعایت شود و دستورات متخصص ارتودنسی در رابطه با مدت زمان، روش و تعداد دفعات مسواک زدن یا استفاده از دهان‌شویه‌های مناسب در مواقع ضروری رعایت شود تا از بروز یا پیشرفت این مشکلات لثهای جلوگیری شود.
تحلیل در ریشه دندان: عارضه احتمالی دیگر، متعاقب درمان‌های ارتودنسی ایجاد تحلیل در ریشه دندانها است که گاهی در بعضی بیماران مشاهده می‌شود. خوشبختانه این مشکل از نظر شیوع، کمترین شیوع را داشته و به ندرت موارد شدید آن دیده می‌شود. تحلیل ریشه نیز می‌تواند در شدت‌های مختلفی حادث شود که معمولا اگر شدت تحلیل کم باشد مشکل بزرگی ایجاد نمی‌کند، ولی گاهی شدت مشکل در حدی است که منجر به از دست دادن یک یا چند دندان می‌شود.
در این میان دو گروه از افراد هستند که احتمال تحلیل ریشه در دندانهای آنها وجود دارد. یکی آن گروه از افراد که سابقه تروما و ضربه شدید به دندان‌هایشان را دارند که معمولا دندانهای قدامی فک بالا در افرادی که دندانهای بیرون زده‌ای دارند زیاد در معرض ضربه می‌باشد و بسته به میزان شدت ضربه ممکن است استعداد به تحلیل ریشه داشته باشند. گاهی اوقات دندانهای ضربه خورده حتی بدون انجام درمان‌های ارتودنسی کم‌کم دچار تحلیل ریشه می‌شوند تا حدی که از دست می‌روند.
برای این افراد یکی از مواردی که باعث تسریع در تحلیل ریشه می‌شود انجام درمان ارتودنسی است که باعث می‌شود عمر کوتاه این دندانها کوتاه‌تر شود لذا وقتی متخصصان ارتودنسی با دندانهای ضربه خورده مواجه می‌شوند معاینات بیشتری انجام داده و سعی می‌کنند درمان ارتودنسی را با احتیاط بیشتری انجام دهند. گاهی اوقات نیز بهتر است برای این افراد انجام درمان ارتودنسی به تاخیر بیفتد یا اصلا انجام نشود تا تکلیف دندان ضربه خورده پس از چن
د سال معلوم شود.
اما گروهی دیگر از بیماران ارتودنسی وجود دارند که به صورت ژنتیکی دندان‌هایشان مستعد به تحلیل ریشه هستند و سابقه ضربه وجود ندارد. در این افراد نیز شدت مشکل می‌تواند متفاوت باشد و گاهی اوقات این مشکل به یک یا چند دندان محدود باشد و شدت تحلیل‌ها هم متفاوت باشند.
در این افراد نیز اعمال نیروهای ارتودنسی می‌تواند نقش کمک‌کننده به تحلیل داشته باشد لذا متخصصان ارتودنسی ضمن معاینه و ملاحظه رادیوگرافی‌های بیمار و با توجه به شکل و فرم دندانها و بخصوص شکل ریشه‌های دندان و طول و اندازه ریشه دندان می‌تواند تا حد زیادی شرایط آینده را پیش‌بینی نموده و بیمارانی را که مستعد به ایجاد تحلیل ریشه هستند را شناسایی نماید. در این گروه بیماران نیز گاهی اوقات حتی بدون انجام ارتودنسی دندان دچار تحلیل شدید شده و از دست می‌رود. بنابراین در زمانی که احتمال تحلیل ریشه دندان وجود داشته باشد متخصصان ارتودنسی از دو مکانیسم استفاده می‌کنند. اول این که طوری طرح درمان را برنامه‌ریزی می‌نمایند که مدت زمان انجام درمان کاهش پیدا کند ضمن این که در طول انجام درمان از نیروهای ارتودنسی ملایم‌تر استفاده می‌نمایند. خوشبختانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی و به بازار آمدن دستگاه‌های مناسب ارتودنسی امکان استفاده از مکانیک‌های لازم جهت کاهش مدت زمان درمان ارتودنسی و اعمال نیروهای ملایم‌تر ارتودنسی فراهم شده است.
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه -آموزش مجازی قران ونهج البلاغه
