ورود

ثبت نام

موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

امام سجاد عليه السلام و روضه خوانى بر شهداى كربلا

فهرست مطالب

اين پرسش همواره براى برخى مطرح است كه پيشينه روضه‏خوانى به چه زمانى باز مى‏گردد؟


گروهى معتقدند: روضه‏خوانى يادگارى است از دوران صفويه. بايد گفت آنان‏كه چنين مى‏انديشند، از تاريخ، به‏ويژه تاريخ عاشورا بى خبرند.
امام هشتم عليه السلام مى‏فرمود:


«كانَ ابي إذا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لايُرى‏ ضاحكاً»؛[1] سيره و روش پدرم اين بود كه هرگاه ماه محرم فرا مى‏رسيد، كسى او را خندان نمى‏ديد.


بديهى است عزادارىِ سنتىِ متعارف در قرن چهارم، كه توسط آل بويه پايه‏گذارى شد، تبلورى است از عزادارى‏هاى دوران ائمه معصوم عليهم السلام، البته دشمنان و مخالفین اهل البیت علیهم السلام ، همواره از عزادارى براى شهيدان كربلا در هراس بوده‏اند و جهت تضعيف آن، سخن سرايى‏ها و قلم‏فرسايى‏ها داشته و دارند. آنان پيوسته مى‏كوشند سنت عزادارى براى سيدالشهدا و يارانش را كمرنگ و بى‏اهميت جلوه دهند و اين واقعه جانسوز را به فراموشى بسپارند.


روضه‏خوانى و عزادارى سيره و سنتى است از حضرت زينب و امام سجّاد عليهما السلام.


زينب در كنار پيكر پاك برادر چنان گريست كه دشمنان به گريه درآمدند. در جلسه زنان شام، در دربار يزيد، روضه خواند و همگان اشك ريختند.


و امام سجاد عليه السلام [2]در اربعين روضه خواند. و نيز نخستين ساعات ورود به مدينه، هنگام بازگشت از كربلا روضه‏خوانى كرد.


سيد بن طاووس در لهوف مى‏نويسد: زينب در قتلگاه چنان گريست كه براثر اشك جانسوز او، دوست و دشمن گريستند (فَأبْكَتْ وَاللَّهِ كُلَّ عَدوٍّ وَ صِديقٍ) و همچنين مى‏نويسد: زينب در مجلس يزيد، يقه پيراهن رويى خود را دريد و آنچنان ناله دردناكى سرداد كه به خدا سوگند همه كسانى كه در مجلس حضور داشتند گريستند.[3]


زينب عليها السلام در كوفه و امام سجاد عليه السلام در جامع دمشق، آنچنان از مصائب اهل‏بيت عليهم السلام بازگو كردند كه از هر سوى، صداى شيون برخاست.[4]


على‏بن الحسين عليهما السلام همواره ياد و خاطره حيات‏بخش و رسواگر بيدادگران عاشورا را زنده نگه‏مى‏داشت و در اين‏باره از روش‏هاى گوناگون استفاده مى‏كرد؛ از جمله:


1. جانمازى داشت كه در آن، مقدارى از تربت قبر پدرش، سيدالشهدا عليه السلام را نهاده بود و هنگام سجده، پيشانى مباركش را بر آن مى‏نهاد؛«كانَ لَهُ خَرِيطَةٌ فِيها تُرْبَةُ الْحُسَين عليه السلام».[5]


2. پس از دفن شهدا كه با يارى بنى‏اسد انجام داد، بعد از دفن جسد مطهّر پدر، در حالى كه به‏شدت مى‏گريست، اين‏چنين روضه خواند:


«طوبى‏ لِأَرْضٍ تَضَمَّنَتْ جَسَدَكَ الطّاهِر، فَانَّ الدُّنْيا بَعْدكَ مَظْلَمَةٌ وَ الآخِرَةُ بِنُورِكَ مُشْرِقَةٌ أمَّا اللَّيْلُ فَمُسَهَّدُ، وَالْحُزْنُ فَسَرْمَدٌ أو يَخْتاراللَّهُ لِأهْلِ بَيْتكَ دارَكَ الَّتي أنْتَ بِها مُقيمٌ، عَلَيْكَ مِنّي السَّلامُ يَابْنَ رَسولِ اللَّهِ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكاتُهُ».[6]


«خوشا به آن زمينى كه بدن پاك تو را در آغوش گرفت. دنيا پس از تو تاريك گشت و آخرت با نور تو نورانى شد. پس از تو (در فراق تو) شبهايم سخت و حزنم طولانى است، تا آنگاه كه خداوند سرايى كه تو در آن استقرار يافتى، براى اهل بيتت مقرر بدارد. از من به تو
درود و رحمت و بركات خدا نثار باد!»


و سپس با انگشت مبارك خود روى قبر آن حضرت نوشت:


«هذا قَبْرُ الْحُسينُ‏بْنُ عَلِيِّ بْنِ أبي طالبِ الَّذي قَتَلوهُ عَطْشاناً غَريباً».[7]


«اين قبر حسين‏بن على‏بن ابى‏طالب است كه او را با لب تشنه و در غربت كشتند.»


3. بدن مطهّر عموى بزرگوارش عباس را دفن كرد و سپس براى وى روضه خواند.


4. در جامع دمشق، در حضور همگان، پيش از خطبه نماز جمعه، در ضمن سخنان خود فرمود:


«أَنَا ابْنُ الْمَذْبُوحِ بِشَطِّ الْفُراتِ مِنْ غَيْرِ ذَحْلٍ وَ لاتُراتٍ، انَا ابْنُ مَنْ قُتِلَ صَبْراً، وَ كَفى‏ بِذلِكَ فَخْراً».[8] «من فرزند كسى هستم كه در كنار شط فرات با لب تشنه به قتل رسيد. من فرزند كسى هستم كه با قتل صبر (سخت‏ترين نوع قتل) كشته شد و من از اين بابت پشيمان نيستم؛ بلكه افتخار مى‏كنم كه در راه ايمان به خدا شكنجه شده‏ايم».&lt ;/SPAN>


راوى گويد: آن روز با روضه خوانى امام سجاد عليه السلام جامع دمشق گريست.


5. آن حضرت هميشه با ديدن طعام، به‏ويژه آب، مى‏گريست و از اين راه دل‏ها را به‏طرف‏كربلا مى‏خواند وبه خونخواهى وزنده‏نگه داشتن فرهنگ عاشورا دعوت مى‏كرد.


ائمه معصوم عليهم السلام در باب روضه خوانى براى سالار شهيدان و زنده نگهداشتن پيام عاشورا، هر كدام تأكيد داشته‏اند. پيامبرخدا صلى الله عليه و آله در باب روضه‏خوانى براى حضرت سيدالشهدا به‏طور مستقيم و غير مستقيم عنايت خاص نشان مى‏داد و راز جاودانگى روضه‏خوانى عاشورا همين است.[9]


پی نوشت:


[1]. معالى السبطين، ج 2، ص 4.


[2]. روز اربعين، دركربلا براى جابر روضه خواند.


[3]. اللهوف، بخش زينب كبرى عليها السلام، ص 79.


[4]. اعيان الشيعه، ج 1، ص 614.


[5]. نك: ابن شهرآشوب، مناقب، ج 4، ص 162.


[6].موسوعة شهادة المعصومین،ج2،ص298.


[7]. نك: علامه شبّر، جلاءالعيون، ج 2، ص 216؛ حياة الامام الحسين، ج 3، ص 325، اعلمى؛ دائرة المعارف، ج 3، ص 340.


[8]. اعيان الشيعه، ج 1، ص 614.


[9].عاشورا حماسۀ جاویدان، ص284، سید محمد شفیعی مازندرانی.


www.mazaheb.com

به این مطلب امتیاز دهید:
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در email

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید