سوگند خداوند به حيات محمّد(صلی الله علیه وآله) و اثرات و برکات صلوات

حسن عرفان

سوگند خداوند به حيات محمّد(صلی الله علیه وآله)

((لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفي‏ سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ))؛[1]«(اي پيامبر) به حيات تو سوگند، بي ترديد آنان در مستي خويش، سرگردان اند.»

در سراسر قرآن مجيد، خداوند، تنها به حيات و جان پيامبر اكرم(صلی الله علیه وآله) سوگند ياد كرده است و به جان هيچ كس ديگر، سوگند نخورده است و اين، اوج عزّت و گرانقدري حضرت محمّد(صلی الله علیه وآله) را در نزد خداوند متعال، آشكار مي سازد.

خداوند متعال، براي نشان دادن عظمت رسول اعظم(صلی الله علیه وآله) اين سوگند را خورده است.[2]

سوگند، همان گونه كه دانشمندان ادبيّات گفته اند، بالاترين شكل تأكيد است.[3] من مي گويم: چرا خدا به جان او سوگند نخورد؟ مگر وي نخستين پديده هستي نيست؟[4] مگر خداوند، درباره او نگفت: اگر نبودي ستاره ها را و سيّاره ها را نمي آفريدم؟[5] مگر كسي يا چيزي بزرگ تر و گرانبهاتر از او وجود دارد؟

مكّه و شرف پذيري از رسول خدا(صلی الله علیه وآله)

(( لا أُقْسِمُ بِهذَا الْبَلَدِ * وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهذَا الْبَلَدِ))؛[6]«سوگند به اين شهر، در حالي كه تو در اين شهر مقيمي.»

مقصود، شهر مكّه است. حضرت علامه طباطبايي(رحمه الله) گفته اند: معناي آيه، چنين است: سوگند به اين شهر در حالي كه تو در آن، اقامت گزيده اي و در اين سخن،  هشداري است به اينكه شرافتمندي مكّه،  به اقامت رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در آن است و شرف دارد چون پيامبر(صلی الله علیه وآله) در آنجا به دنيا آمده و در آنجا زيسته است.[7]

صلوات بر محمّد(صلی الله علیه وآله)

((إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْليماً))؛[8]«محقّقاً  خداوند و فرشتگانش بر پيامبر، درود مي فرستند اي مؤمنان بر او درود بفرستيد و در برابرش كاملاً تسليم باشيد.»

اين آيه كريمه، عظمت پيامبر اكرم(صلی الله علیه وآله) را نشان مي دهد؛ زيرا با تأكيد مي گويد: خداوند و فرشتگانش، مستمراً بر او درود مي فرستند و از سوي ديگر به مؤمنان، فرمان مي دهد شما نيز چنين كنيد.»

در آيه ديگري ثمره صلوات خداوند و فرشتگان، بيان شده است:

((هُوَ الَّذي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَ مَلائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ كانَ بِالْمُؤْمِنينَ رَحيماً))؛[9]«او كسي است كه بر شما درو
د و رحمت مي فرستد و فرشتگان او براي شما تقاضاي رحمت مي كنند تا خداوند، شما را از تيرگي ها به سوي نور بكشاند و خداوند، پيوسته بر مؤمنان رحيم است.»

بركت هاي صلوات بر محمّد(صلی الله علیه وآله)

«وَقَالَ: إِذَا كَانَتْ لَكَ إِلَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ حَاجَةٌ فَابْدَأْ بِمَسْأَلَةِ الصَّلَاةِ عَلَى رَسُولِهِ ص ثُمَّ سَلْ حَاجَتَكَ فَإِنَّ اللَّهَ أَكْرَمُ مِنْ أَنْ يُسْأَلَ حَاجَتَيْنِ فَيَقْضِيَ إِحْدَاهُمَا وَ يَمْنَعَ الْأُخْرَى؛[10]هرگاه تو را به خداي سبحان، نياز است، در آغاز بر رسول خدا(صلی الله علیه وآله) درود فرست. سپس حاجت خود بخواه كه خدا بزرگوارتر از آن است كه از او دو حاجت خواهند، يكي را برآرد و ديگري را باز دارد.»[11]

در روايت ديگري آمده است: «عَنْ زِيْدِ بْنِ حَارِثَة قَالَ: سَألْتُ رَسُولُ اللهِ(صلی الله علیه وآله) عَنِ الصَّلاَةُ عَلَيْهِ فَقَالَ(صلی الله علیه وآله) صَلُّوا عَلَيَّ وَاجْتَهِدُوا فِي الدُّعَاءِ وَقُولُوا اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَعَلَي آلِ مُحَمَّدٍ.»[12]

زيد بن حارثه گفت: از رسول خدا(صلی الله علیه وآله) درباره صلوات پرسيدم، فرمود: بر من صلوات بفرستيد و مجدّانه دعا كنيد و بگوييد: «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَعَلَي آلِ مُحَمَّدٍ.»

اضافه مي كنم خداوند متعال، علاوه بر صلوات بر پيامبر اكرم(صلی الله علیه وآله) سلام هم گفته است و ((سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلينَ))[13]او را فرا مي گيرد. 

پی نوشت: 

[1]. حجر/ 72.

[2]. نگاه كنيد به الاتقان في علوم القرآن، سيوطي، ج‏4، ص‏55 و الميزان، ج‏12، ص‏185.

[3]. الميزان، ج‏1، ص‏225.

[4]. بحار الانوار، علامه مجلسی، دار الکتب الاسلامیه، تهران، بی‏تا، ج‏54، ص‏170، ح‏117.

[5]. همان، ج‏15، ص‏28.

[6]. بلد/ 1 و 2.

[7]. الميزان، ج‏20، ص‏289. (مرحوم علامه طباطبایی در جلد ششم المیزان از ص109 ـ 208 بحث بسیار آموزنده‏ای درباره سوگند در معارف اسلامی ارائه کرده‏ اند.)

[8]. احزاب / 56.

[9]. همان/ 43.

[10]. نهج البلاغه، حكمت 361.

[11]. اين ترجمه از آقاي دكتر سيّد جعفر شهيدي است.

[12]. المُسْتَطْرَف فِي كُلِّ فَنٍ مُسْتَظْرَفْ، ج‏2، ص‏614.

[13]. صافّات/ 181. 

منبع: ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره166.

http://zitova.ir