ورود

ثبت نام

موسسه قرآن و نهج البلاغه
home-icone
Institute of Quran & Nahjul Balaghah

تاریخ آفریقا از سال 500 میلادی تا 1900 (بخش چهارم)

فهرست مطالب

پایان تجارت برده <o:p&gt ;


در آغاز قرن نوزدهم در  بریتانیا و ایالات متحده جنبش هایی برای پایان دادن به تجارت برده شکل گرفت. برده ها اغلب شورش می کردند اما برده داران نیرومند و مجهز بودند و اکثر قیامها به آسانی سرکوب می شد شدیدترین اعتراضات و مخالفتها از ناحیه برخی از فرقه های مسیحی،
نظیر
کویکر ها، صورت پذیرفت. سرانجام بریتانیا در سال 1807، میلادی، تحت فشار ویلبر فورس برده داری را ممنوع اعلام نمود. کشورهای دیگر نیز یکی پس از دیگری به این اقدام دست زدند.



1671م
یک گروه پروتستان به نام کویکرها برده داری را عنوان علمی ضد بشری و ضد مسیحیت محکوم می نمایند.

1772
گرانویل شارپ، یک مبارز ضد برده داری در آزاد نمودن یک برده که به بریتانیا آورده شده بود، کمک می کند. دادگاه ملی اعلام نمود که هر سیاهپوست به محض قدم گذاشتن در قلمروی  انگلستان آزاد است.

1804-1777
رهبران انقلابی ایالات متحده نظیر توماس جفرسون و بنیامین فرانکلین، برده داری را محکوم می کنند. تا سال 1802 در اکثر ایالتهای شمالی مریلند برده داری از بین می رود.

1785
سیاستمدار انگلیسی، ویلیام ویلبر فورس، جان نیوتن ناخدای یک کشتی حامل بردگان را که به ضد بشری بودن خرید و فروش دیگر انسانها پی برده بود ملاقات نمود ویلبر فورس که از شنیدن داستانهای وی به خشم آمده بود مبارزات خود را علیه تجارت برده آغاز می نماید.

1788
انجمن دوستان سیاهپوستان در فرانسه تاسیس می گردد.

1791
یک برده آزاد شده به نام تووسن لووتور شورش موفقیت آمیز بردگان در هاتی تی در کارائیب را رهبری می نماید، در سال 1802 پادشاه فرانسه، ناپلئون بناپارت مجدداً برده داری را در آنجا رواج داد.

1807
پارلمان بریتانیا قانونی را مبنی بر ممنوعیت تجارت برده در مستعمره های این کشور به تصویب می رساند، ایالات متحده واردات برده از آفریقا را ممنوع اعلام می کند.

38-1808
کشورهای آمریکای جنوبی و مرکزی از  اسپانیا استقلال یافته و اکثر آنها بلافاصله برده داری را لغو می کند.

1833
برده داری در تمام مستعمرات بریتانیا از بین می رود در طی 7 سال آینده 750000 برده آزاد می گردد ویلیام لاید گریسن در ایالات متحده، انجمن ضد برده داری&l t;SPAN dir=ltr> آمریکا را تاسیس می نماید.

1848
فرانسه برده ها را در مستعمرات باقیمانده خود در جزایر غربی آزاد می سازد.

1865
در آمریکا شمالیها در جنگ داخلی که بر سر برده داری بود پیروز می گردند. سیزدهمین اصلاحیه قانون اساسی بردگان سر تا سر ایالات متحده را آزاد اعلام می کند.

1873
اسپانیا برده داری در پورتوریکو را پایان می دهد<SPAN dir=ltr& gt;.

1886
اسپانیا برده داری در کوبا را پایان می دهد.

1888
برزیل برده داری را از بین می برد.

1926
جامعه ملل کنوانسیون، بین المللی برده داری را تصویب می نماید.

1948
مجتمع سازمان ملل، بیانیه جهانی حقوق بشر را مبنی بر اینکه هیچ کس نیاید به بردگی یا گرفته شود و تجارت برده و برده داری با تمام اشکال خود باید از بین برود. را تصویب می کند.


حقایق ثبت شده


در قرن هفدهم بسیاری از بردگان جامائیکایی به دهکده های دور افتاده در ارتفاعات کوهستانها پناه می برند. آنها با سربازانی که آنها را دنبال می کردند جنگیدند. بسیاری از برده های آزاد شده به آنها پیوستند در اواخر قرن هفدهم و اوایل قرن هیجدهم نسلهای بعدی آنها موسوم، به مارونها نبردهای چریکی دراز مدتی را علیه بریتانیا انجام دادند.


 


زولو ها


تا اوایل قرن نوزدهم میلادی،زولوها افراد قبیله کوچکی را تشکیل می دادند. و در جنوب آفریقا زندگی می کردند سپس پادشاهی مقتدر به نام شاکا، آنان را به قومی جنگجو و قدرتمند مبدل ساخت زولوها که در قالب گروههایی موسوم به ایمپی سازمان یافته بودند، طی توسعه طلبی خشونت باری که مفکانه نام گرفت بسیاری از فبایل همسایه را قلع و قمع کردند. در اواخر قرن نوزدهم زولو ها با مهاجرین بوئر و ارتش بریتانیا جنگیدند و سرانجام در سال 1879، شکست را در مقابل بریتانیایی ها پذیرا شدند.


لباس رزم
جنگجویان زولو با آسگای (نیزه های کوتاه) و نوبکری ( چماق چوبی) می جنگیدند



1816م
شاکا (1828-1787) پس از یک سال حکومت شراکتی با برادر ناتنی اش کنترل قبیله
زولو را بدست می گیرد و دوره فتوحاتش آغاز می شود.

1819
شاکا رقبای اصلی اش، ندواندی را شکست می دهد وی سپس قسمت اعظم ناتال امروزی را فتح می کند.

1824
بازدید کنندگان اروپایی از دربار شاکا از دیدن قساوت
شاه زولو تکان می خورد او بدون هیچ دلیلی تعدادی از درباریان خود را به قتل می رساند و به نظر می رسد از تماشای اعدام آنها لذت می برد.

1827
ناندی، مادر شاکا می میرد. شاکا بر اثر اندوه زیاد دچار جنون آنی شده و فرمان به قتل عام می دهد تا دیگران نیز در اندوه او سهیم شوند تعداد کشته شده گان بین 500 تا 700 نفر است.

1828&lt ;/B>
شاه شاکا، که روز به روز دیوانه تر می شد بدست دینگانه و مهلا نگنا، برادران ناتنی اش به قتل می رسد اندکی بعد دینگانه مهلانگاه را کشته و تاج پادشاهی زولو را به سر می گذارد.

40-1838
بوئر ها مهاجرین هلندی از
کیپ کلنی در آفریقای جنوبی به سمت
شمال و بداخل زمینهای مورد ادعای زولو ها پیشروی می کنند آنها در نبرد رود خون شکست سختی به زولو ها وارد می کنند دینگانه به قتل رسیده و منصب پادشاهی اش به مپانده یکی از رقبای اصلی اش می رسد.

1872
شاه مپانده از دنیا می رود و ستوایا که قدرت زولو ها را بهبود می بخشد جایش را می گیرد.

1878
انگلیسی ها که حالا کنترل آفریقای جنوبی را در دست دارند، درگیر مخاصمات مرزی با زولوها می شوند.

1879
زولو ها قسمتی از نیروهای انگلیسی را در نبرد ایساندهلوانا نابود می کنند هرچند که گروه کوچکی از سربازان انگلیسی ارتش زولو را در راکرز دریفت متوقف می نمایند انگلیسی ها با استفاده از نیروی کمکی زولو ها را در نبرد اولوندی قاطعانه شکست می دهند قدرت زولو ها در هم شکسته می شوند و قلمروی زولو ها به آفریقای جنوبی ملحق می گردد.



حقایق ثبت شده


راز پیروزی زولوها در نبرد در سازماندهی و تاکتیک برترشان نهفته است. جنگجویان زولو که از سنین کودکی به نحوی تربیت می شوند که بتوانند در برابر سختیهای میدان جنگ مقاومت کنند قادرند 80 کیلومتر (50 مایل) در روز راهپیمایی کنند. ارتش زولو به سه قسمت تقسیم شده بود. قسمت سینه که نیروی دشمن را به عقب می راند و دو شاخ در دو طرف جبهه که کناره های بدون دفاع ارتش دشمن را مورد حمله قرار می داد.


 


آفریقا در قرن نوزدهم میلادی


در اوایل قرن نوزدهم، آفریقا در حال دگرگونی بود. محمد علی در مصر ارتشی را تشکیل داد و<SPAN style="LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'; COLOR: black; FONT-SIZE: 9pt" dir=ltr lang=AR-SA& gt; آنرا به سودان فرستاد. در غرب آفریقا، دولت لیبریا توسط بردگان آزاد شده آمریکایی بنا نهاده شده بود و عثمان دان فودیو سلطنت عظیم فولانی را تشکیل داده بود. قیام قبیله زولو موجب بروز تغییرات ناگهانی در جنوب شد. تجار عرب، در جستجوی برده و عاج، موجبات آزار و اذیت مردمان نواحی مرکزی و شرقی آفریقا را فراهم کرده بودند.



1776
م

شروع دولت مسلمانان فولانی در غرب آفریقا

1800
ظهور پادشاهی بوگاندا در شرق آفریقا

1804
قبیله فولانی به رهبری عثمان دان فودیو، رهبر مسلمانان قبیله، به حکومتهای هائوسا در شمال نیجریه حمله می کنند.

14-1806
جنگ بین آشانتی در غرب آفریقا و مردم سرزمین همسایه، فانتی ها شکست می خورند و امپراتوری آشانتی به اوج وسعت خود می رسد.

1811
محمد علی، حاکم مصر اقدام به نوسازی کشور می نماید. برنامه های وی منجر به شکست سودان و بسط سلطه مصر، تا سرزمینهای بین دریاچه های ویکتوریا و تانگانیکا، می گردد.

1816
شاکا رهبر زولوهای جنوب آفریقا شده و در مدت ده سال زولو را از یک قبیله بی اهمیت تبدیل به قبیله ای قوی و جنگجو می کند.

1822
دولت لیبریا در غرب آفریقا به عنوان پناهگاهی برای بردگان آزاد شده آمریکایی، ایجاد می شود.

1840
امام سید سعید، حاکم عمان، پایتخت کشور خود را به زنگبار منتقل می کند.

1854
امپراتوری توکولور بوسیله عمربن سعید تال در غرب آفریقا ا
یجاد می شود.


68-1855
امپراتوری تئودور، تحت فرمانروایی خود موفق به اتحاد دوباره پادشاهی اتیوپی می گردد. اصلاحات وی مردم اتیوپی را قادر می سازد که بعدها در برابر تلاش اروپاییان برای اشغال سرزمین انها و تبدیل انجا به یک مستعمره، بتوانند از خود مقاومت نشان دهند.


حقایق ثبت شده


در اوایل قرن نوزدهم میلادی، گرایشی جدید به دین اسلام در آفریقا هویدا شد. جنبش مردم در غرب آفریقا و سواحل شرق آفریقا قوی تر<SPAN dir=ltr&gt ; بود و بوسیله رهبران مسلمان آفریقایییی اداره می شد نه مسلمانان عرب، در سال 1914،حدود هفتاد میلیون نفر از مردم آفریقا مسلمان شدند، در حالیکه تنها هفت میلیون نفر از مردم این سرزمین مسیحی بودند. این جنبش به احیاء اسلام معروف گشت.


 


کشمکش برای آفریقا


در اواخر سالهای 1800م کشورهای اروپایی آفریقا را به تصرف خود دراورده و آنرا بین خود تقسیم نمودند بعنوان مثال،بریتانیا کنترل مصر و نیجریه، فرانسه کنترل سنگال و</SPAN& gt; مالی و بلژیک کنترل کنگو را در اختیار خود گرفتند برخی از کشورهای آفریقایی از خود مقاومت نشان دادند ولی اسلحه های اروپایی قویتر از آنان بودند در سال 1913م تقسیم آفریقا کامل و تمام شده بود فقط اتیوپی و لیبریا به عنوان کشورهای مستقل باقی مانده بودند.


تقسیم کنگو


فرانسویها و آلمانیها در مورد سرزمین کنگو بخث می کنند این تصویر در سال 1913م کشیده شده است.


 


1830
فرانسه دست به اشغال الجزایر در شمال آفریقا می زند.

1874
بریتانیا پادشاهی آشانتی را شکست داده و پایتخت این کشور کوماسی را اشغال می کند.

1879
بریتانیا موفق به شکست دادن قبیله زولو می شود و سلطنت پنجاه ساله آنرا از بین می برد.

1881
فرانسه کشور تونس را تسخیر می کند این کشور در شمال غربی آفریقا واقع است.

1882
نیروهای بریتانیایی به منظور حقاظت از کانال سوئز مصر را اشغال می کنند این کانال مدیترانه را به اقیانوس هند متصل کرده و باعث تسریع کشتیرانی از اروپا به سوی مشرق زمین می گردد.

85-1884
کنفرانس برلین: قدرتهای اروپایی در زمینه تقسیم اکثر نواحی آفریقا در بین خود به توافق می رسد کنگو (زئیر) تحت سلطه پادشاه بلژیک، لئوپولد دوم قرار می گیرد.

1885
ژنرال گردن حاکم بریتانیایی سودان توسط حامیان رهبر مذهبی این کشور مهدی به قتل می رسد این قتل در خارطوم اتقاق افتاد.

1896
نیروهای اتیوپی در جنگ آدوا موفق به شکست ایتالیائیها می شوند در نتیجه این کشور مستقل باقی می ماند.

1897
در یک روز در دو کشور زیمباوه و زامبیا مردم قبایل شونا و اندلبه (ندبله) بوسیله مزدوران کمپانی بریتانیایی آفریقای جنوبی متعلق به سسیل رودز قتل عام می شوند این ناحیه اکنون به رودزیا معروف است.

1898
یک ارتش بریتانیایی به رهبری ژنرال هربرت کیچر نیروهای مهدی را در نبرد امدوران در سودان شکست می دهد.

1904
کشور کنگو از سلطه شخصی پادشاه بلژیک خارج و به دولت این کشور منتقل می شود این امر بعد از اعتراض مردم در خصوص بد رفتاری عمال شاه در این کشور آفریقایی صورت می گیرد.

1912
ایتالیا، کشور لیبی را اشغال نظامی می کند این کشور در شمال آفریقا قرار دارد.

تلاش برای رفتن به آفریقا که در دهه 1880م به اوج رسیده بود دلایل متعددی داشت.کاشفانی چون دیوید لی
وینگستون
(73-1813) که مبلغ مذهبی اهل اسکاتلند & lt;SPAN style=”LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: ‘Tahoma’,’sans-serif’; COLOR: black; FONT-SIZE: 9pt” lang=AR-SA>بود اروپا را متوجه ذخائر و منابع غنی آفریقا نمودند دولتهایی نظیر فرانسه و آلمان درصدد گسترش قلمرو حکومت خود بودند صنایع جدید ناشی از  انقلاب صنعتی (که در نیمه قرن هجدهم شروع شد) به مواد خام ارزان قیمت احتیاج داشتند که در آفریقا به راحتی در دسترس بود کشتیهای بخار جدید نیز سفر به بنادر آفریقا را بسیار آسان نمودند.


تاثیر اروپایی ها


سیطره اروپایی ها تاثیر شدیدی بر زندگی آفریقایی ها گذارد. عده زیادی از آنها مجبور بودند در مزارع اروپاییان که به کشت محصولاتی چون پنبه و صباره (گیاه گوش خر) اختصاص داشت و یا در معادن که از آنها مواد معدنی نظیر طلا، قلع و مس استخراج می شد مشغول به کار شدند آنان باید کار می کردند تا بتوانند مالیاتهایی را که اروپاییها بر آنان تحمیل می کردند بپردازند اغلب اوقات آنها را به کارهای بدون دستمزد وا می داشتند این کارگران اجباری بیشتر در ساختن راه آهن و جاده به کار گرفته می شدند.زمینهای برخی از آفریقاییان توسط اروپایی ها غصب می شد.


حکومت اقلیت


تعداد اروپایی ها در اکثر نقاط آفریقا بسیار ناچیز بود.مثلاً در سال 1900 در نیجریه شمالی 120 افسر و6 غیر نظامی بریتانیایی برده میلیون نفر آفریقایی حکومت می کردند. اروپاییها از افراد بومی به عنوان سرباز و پلیس محلی استفاده می کردند بطور مثال گاهی اوقات رئیس قبیله مجبور بود که تعداد معینی کارگر از میان افرادش جهت کار اجباری فراهم کند. در مناطق زیادی از آفریقا شورشهایی به وقوع پیوست اما از آنجا که اروپاییها اسلحه های بهتری داشتند هیچ یک از این شورشها به ثمر نرسید.


بهداشت و آموزش


حکومت اروپایی ها مطلقاً هم بد نبود سرانجام اکثر مردم آفریقا از مراقبتهای پیشترفته پزشکی برخوردار شدند و خیلی ها حداقل از آموزش مقدماتی به شیوه اروپایی بهرهمند گشتند نزاعهای قومی بین آفریقایی ها متوقف شد و تجارت برده در داخل آفریقا ممنوع گردید اما مردم آفریقا از حقوق سیاسی ناچیزی برخوردار بودند و در کشورهای خودشان شهروندان طبقه دوم اجتماعی محسوب می شدند.


 


م
بلغان و کاشفان


قبل از سال 1800م، اروپائیان به جز سواحل آفریقا که از لحاظ تجارت برده حائز اهمیت بودند، چیز زیادی در مورد این قاره نمی دانستند. اولین اروپائیانی که دست به جستجو در اعماق سرزمین آفریقا زدند، کاشفان و مبلغان مذهبی بودند که از این میان، معروف ترین آنها دیوید لیوینگستون می باشد. این کاشفان و مبلغان بر این گمان بودند که آفریقایی ها از دانش و نیز از تجارت اروپائیان، سود خواهند برد.


 


1788م
سر جوزف بنکس، گیاه شناس بریتانیایی، انجمن آفریقا را تاسیس می کند تا اطلاعات بیشتری را در مورد این قاره کسب کند. اعضای این انجمن، بی خبری مردم اروپا را از وضعیت آفریقا، مایه شرمساری عصر خود می دانند.

97-1795
مانگو پارک اسکاتلندی برای کشف رود نیجر به نخستین سفر اکتشافی خود دست می</SPAN&g t; زند، ولی بزودی ناگزیر از بازگشت می گردد.

6-1805
مانگو پارک طی دومین سفر اکتشافی خود مسیر رود نیجر را مشخص می کند، ولی تقریباَ در انتهای سفر خود بر اثر حمله بومیان آفریقایی در این رود غرق می شود.

27-1822
یک اسکاتلندی به نام هیوکلاپرتون، طی دو سفر <SPAN style="LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Tahoma','sans-serif'; COLOR: black; FONT-SIZE: 9pt" lang=AR-SA&g t;اکتشافی از صحرای آفریقا می گذرد
.

1828
مکتشف فرانسوی، رنه کلیه، از صحرای آفریقا عبور می کند و طی سفرش از مراکش به بندری به نام فری تاون واقع در غرب آفریقا، می رسد.

56-1840
در این سالها، دیوید لیوینگستون، کشیش و مبلغ اسکاتلندی، به اکتشاف و تبلیغ مسیحیت در آفریقا می پردازد. وی در 1852 سفر حماسی خود از بندر کیپ تاون آغاز می کند و پس از گذشتن از آفریقایی مرکزی، د
ر 1856 به مصب
رود زامبزی می رسد.

59-1857
دو کاشف بریتانیایی به نامهای ریچارد برتون و جان هانینگ اسپک، دریاچه تانگانیکا را به هنگام جستجوی سرچشمه رود نیل،&lt ;/SPAN> کشف می کنند.

74-1869
گوستاو ناختیگال، کاشف المانی، از شمال صحرای آفریقا به جنوب آن سفر می کند و به دریاچه چاد می رسد. سپس در جهت شرق به سفر خود ادامه می دهد و در نزدیکی خارطوم به رود نیل می رسد
.

1871
هنری مورتون استنلی، روزنامه نگار بریتانیایی تبار، توسط یک روزنامه آمریکایی ماموریت می یابد به دنبال دیوید لیوینگستون، که دو سال پیش مفقود شده است، برود استنلی، دیوید لیوینگستون را در اوجی جی، نزدیک دریاچه تانگانیکا می یابد و ان دو به کمک یکدیگر مکانی را کشف می کنند که بعدها استنلی از آن بعنوان حوضه رود کنگو یاد می کند.

کاشفان و مبلغان مذهبی
اولین کسانی بودند که موجبات نفوذ
اروپائیان از آفریقا به عنوان قاره سیاه یاد می کردند و تنها از وضع سواحل آن باخبر بودند. در سال 1795م، مکتشف اسکاتلندی مانگو پارک (1806-1771) اولین سفر اکتشافی خود را در مسیر رودخانه نیجر در غرب آفریقا آغاز کرد. از آن زمان به بعد، اروپائیان گروههای منظمی را به این قاره فرستادند. در حولی سالهای 1820، یک اسکاتلندی دیگر بنام هاگ کلاپرتون (1827-1788) از شمال به سمت جنوب آفریقا و از ناحیه دشت صحرا عبور کرد و به مناطقی بنام هاسا رسید که امروزه شمال کشور نیجریه را تشکیل می دهد.


در جستجوی نیل


کشف و جستجوی مناطق مرکزی آفریقا آسان نبود، زیرا که قسمت اعظم این مناطق شامل بیابان، جنگل و نواحی با تلاقی بود. اروپائیان تاب مقاومت در برابر بیماریهای مخصوص این مناطق نظیر مالاریا را نداشتند و نرخ مرگ و میر در میان مبلغان مذهبی و کاشفان، بسیار بالا بود. مکتشفان اولیه در صدد بودند جستجویشان را در امتداد رودهای بزرگ این قاره ادامه دهند. فکر یافتن سرچشمه رود نیل، این کاشفان و اروپئیان را شیفته و مجذوب خود کرده بود. در سال 1857م، دو انگلیسی بنامهای ریچارد بارتون و جان هانینگ اسپیک، در جهت یافتن سرچشمه رود نیل دست به جستجو زدند و د
ر یاچه تانگانیکا که یکی از دریاچه های بزرگ
دره ریفت در آفریقا بود را کشف کردند. در سال 1858م، اسپیک دریاچه بزرگتری را کشف کرد که نامش دریاچه آکریو بود و وی آنرا ویکتوریا نیانزا نامید. وی بر این اعتقاد بود که این دریاچه سرچشمه رود نیل است و در سال1860م و در یک ماموریت دیگر این امر را تایید کرد.


عبور از صحرای آفریقا


در خلال سالهای 1860 و 1870 و در طی ماموریت های گروههای اعزامی در صحرا آفریقا، نقشه بسیاری از مناطق دوردست بر روی کاغذ پیاده شد و سفرهای اکتشافی پر خطری در ا
ین بیابان انجام گرفت. دو کاشف شجاع و دلیر آلمانی
به نامهای گرهارد رولفس و گوستاوناختیگال دست به سفرهای وسیعی در بیابان صحرا زدند.


تصاحب کامل


تا پایان دهه هفتاد قرن نوزدهم، مکتشفین بسیاری، اکثر نواحی آفریقا را بر روی نقشه آورد
ند و این کار آنان در سالهایی موجب سلطه نظامی و
اقتصادی اروپائیان بر قاره آفریقا گشت تا سال 1914، تقریباَ تمامی سرزمین آفریقا تحت نفوذ و کنترل خارجیان بود.


مسیر حرکت لیوینگستون


در&l t;SPAN style=”LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: ‘Tahoma’,’sans-serif’; COLOR: black; FONT-SIZE: 9pt” dir=ltr lang=AR-SA> فاصله بین 1841-1873م، دیوید لیوینگستن چهار سفر اکتشافی به آفریقا انجام داد. او اغلب با یک گاری که یک گاو نر آنرا می کشید سفر می کرد و با قایق کوچکی از رودخانه ها می گذشت اما سرزمینهای وحشی و مناظر رودخانه آن او را مجبور می کرد که برای شناسایی بیشتر پیاده روی نماید.


حقایق ثبت شده


نواحی ناهموار و صعب العبور، تنها مشکلی نبود که کاشفان اروپایی در آفریقا با آن روبرو بودند، بیماریهای حاره ای، بسیاری از آنها را از پای در آورد. در سال1854م، یکی از معجزه های پزشکی کشف داروی کوینین بود که این ماده از پوست درخت سینکونا در جنوب آمریکا استخراج می گردید. این دارو از مالاریا ـ یکی از بیماریهایی که بسیاری از کاشفان اولیه اولیه اروپایی را کشت جلوگیری می کرد.


http://daneshnameh.roshd.ir

به این مطلب امتیاز دهید:
اشتراک گذاری در telegram
اشتراک گذاری در whatsapp
اشتراک گذاری در facebook
اشتراک گذاری در email

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید