راهکارهای پرورش و افزايش حجاب در جامعه

چکيده:

کلمه حجاب هم به معني پوشيدن است و هم به معني پرده و حاجب. بيشتر استعما لش به معني پرده است. اين کلمه از آن جهت مفهوم پوشش مي دهد که پرده وسيله پوشش است و شايد بتوان گفت که بر حسب اصل لغت هر پوششي حجاب نيست آن پوشش حجاب ناميده مي شود که از طريق پشت پرده واقع شدن صورت گيرد. استعمال کلمه حجاب در مورد پوشش زن يک اصطلاح نسبتا جديد است در قديم و مخصوصا در اصطلاح فقها کلمه (ستر) که به معني پوششي است به کار رفته است فقها معترض اين مطلب شده اند کلمه (ستر) را به کار برده اند نه کلمه حجاب را. بهتر اين بود که اين کلمه عوض نمي شد و ما هميشه همان کلمه (پوشش) را به کار مي برديم. زيرا چنانکه گفتيم معني شايع لغت حجاب، پرده است و اگر در مورد پوشش به کار برده مي شود به اعتبار پشت پرده واقع شدن زن است و همين امر موجب شده که عده زيادي گمان کنند که اسلام خواسته است زن هميشه پشت پرده باشدو بيرون نرود وظيفه پوشش که اسلام براي زنان مقرر کرده است بدين معني نيست که از خانه بيرون نروند،، زنداني کردن و حبس زن در اسلام مطرح نيست.پوشش زن در اسلام اينست که زن در معاشرت خود با مردان بدن خود را بپوشاند و به جلوه گري و خود نمايي نپردازد. (مطهري، 1353،124).

با توجه به مطالب فوق در مقاله حاضر در پي آنيم با استفاده از روش کتابخانه ايي و اسنادي به بررسي موضوع حجاب پرداخته و تا حد امکان به سوالات زير
پاسخ دهيم:

1- فلسفه پوشش

 2- علت ودليل پيدا شدن حجاب

3- بررسي و دليل بي حجابي و بد حجابي در جامعه

4- روش هاي پرورش و افزايش حجاب در جامعه

مقدمه

حجاب نه تنها مانع آرامش و کمال و آزادی نیست بلکه باعث حفظ زن از بسیاری از مزاحمتها و اتلاف استعداد شده ، به ترقی او کمک شایان کرده وی را از احساس پوچی و افسردگی می رهاند و در نتیجه مسرت خاطر فراهم می سازد. تا سه قرن قبل اوضاع پوشش زنان در جهان مناسب بوده است و شکلهای مبتذل امروزی وجود نداشت عواملی از قبیل صنعت و تکنولوژی، پیدایش نظریات فلسفی و مکاتب جدید باعث گسترش فرهنگ برهنگی بوده اند و موجب از بین رفتن شخصیت زن و ایجاد ناامنی برای او شده و آرامش روانی او را بر هم زده است.کسی که همه کمالات انسان را به زینت و زیبایی ظاهری، خود نمایی، دلفریبی، شهوت جنسی و مانند اینها را می داند چگونه می تواند به سمت سعادت و مراحل بالاتر عملی حرکت کند و دچار اسارت و کج اندیشی نشود. (شجاعی 1376،150). </P&g t;

اهمیت و ضرورت موضوع

همانطور که گفتیم آثار سوء رفع حجاب و بی بند و باری زن بسیار است که همه اینها حاکی از نقش موثر زن در جامعه است. در ضرورت لزوم حجاب می توان موارد زیر را بیان کرد:

الف) جلوگیری از اذیت دیگران: قرآن کریم وقتی مساله لزوم حجاب را باز گو می کند، علت و فلسفه ضرورت حجاب را چنین بیان
می فرماید: ذلک ادنی یعرفن فلا یوذین”آیه 59 سوره احزاب “برای اینکه شناخته
نشوند و مورد اذیت واقع نگردند.)

ب: امانت الهی: از نظر قرآن زن به عنوان امین حق الله مطرح است یعنی این مقام و این حرمت و حیثیت را خدای سبحان که حق خوداوست به زن داده و از او خواسته که از این حقش به عنوان امانت الهی محافظت نماید. یعنی زن باید کاملا در ک کند که حجاب او تنها مربوط به خود او نیست و حجاب زن حق الهی است.

در اسلام عصمت وعفت زن حق الله است. یعنی حتی اگر خود زن یا شوهررضایت به بی عفتی و بی حجابی زن بدهد کار تمام نیست زیرا زن ناموس خداست.وبارضایت مشروع نمی شود. فرق کشورهای غربی با اسلام این است که در غرب اگر زنی بی عفتی کرد او یا پدر و مادر و شوهر او رضایت دادند مشکل حل است.اما در اسلام با رضایت کار تمام نمی شود بلکه حکم خدا باید جاری شود. این نشانگرآن است که عفت زن از آن خداست وباید محفوظ بماند.همه این حرف ها حاکی از عظمت زن است که خداوند می خواهد حرمت او حفظ شود.و مردها صرف جذاب بودن و با دید فساد نگاه نکنند(جوادی آملی،462) 

ج: انگیزه فطری: فطرت به عنوان یک نعمت درونی و همگانی در وجود انسانها قرار دارد و افراد بدون استثنا از این نعمت الهی بر خوردار می باشند. قرآن کریم در ترسیم چهره زندگی آدم و حوا پس از تناول از شجره منهیه می فرماید: چون از آن در خت تناول کردند، زشتیهایشان (مانند عورت ودیگر زشتیهای پنهان) آشکار گردید وبر آن شدند که از برگ درختان بهشت خود را بپوشانند.

د: عقل: عقل سلیم ما را به پوشش و حجاب دستور می دهد و آن را مایه کرامت و حفظ انحرافات و بیهودگی ها و پوچیها و موجب استواری انسان می داند و آنچه را که باعث بی عفتی و پیامدهای شوم بر هنگی می شود مذموم و ناپسند
می داند. (همان،452) 

ه: آرامش روانی: بنابر فرمایش استاد مطهری، اولین خاصیت حجاب و پوشش، خاصیت روانی یعنی آرامش روانی است. (مطهری،1353، 120).

فلسفه پوشش

1- حرمت بخشیدن به زن: زن مسلمان، تجسم حرمت و عفت در جامعه است. حفظ پوشش به نوعی احترام گذاردن به زن و محفوظ نگه داشتن وی از نگاههای شهوانی و حیوانی است . چنانچه زن حدود را رعایت ننماید هر بیمار دلی به او طمع نموده و با نگاه آلوده اش حریم زن را می شکند. آن شخصیتی که باید سالم بماند و نسل سالم تربیت کند تحت تاثیر دیده های آلوده به گناه به طرف شهوات سوق داده شده و در نتیجه هویت واقعی اش را فراموش کرده و در چنگال بیمار دلان و هوسبازان گرفتار می آید و از منش انسانیش سقوط کرده و به غرقاب حیوانیت می رود. کلام گوهر بار فاطمه زهرا (س) نشانگر جایگاه والای زن است که فرمود: (خیرالنسا ء ان لایرین الرجال و لا یراهن الرجال) بهترین زنان، زنی است که مردی را نبیند ومردی هم او را نبیند.

2- مبارزه با نفس: میل به خود نمایی و جلوه گری به مصالحی در سرشت زن، نهفته است که باید در مسیر و هدفی والا به کار گرفته شده شود. بیگمان این گرایش در وجود زن اگر همچون سایر میل ها به درستی به کارگرفته شود، ثمرات مطلوبی خواهد داشت و درجهت کمال او کارآمد خواهد بود و در مسیر فراهم آوردن محیطی مناسب همراه با زندگیش سودمند خواهد شد چرا که هیچ گرایش درونی بدون جهت د
ر جان انسان به ودیعت نهاده نشده است. اما اگر این گرایش، مرزی نداشته باشد و خود نمایی و جلوه گری همراه و در همه جا نمود داشته باشد، قطعا فساد آفرین خواهد بود.

3- جواز حضور در اجتماع: اسلام با طرح پوشش زن در حقیقت جواز حضور در اجتماع را رقم زده است و با دستورات حکیمانه و راهگشایی که در چگونگی منش و روش داده از یک سو این نیروی عظیم تباه شدن در گوشه ای بی هدف و اثر ماندن نجات داده و از سوی دیگر جلو فساد گستری و ناهنجاری های ناشی از اختلاط مرد و زن را گرفته است همه آحاد جامعه در قبال سلامت نفسانی جامعه مسئولند و مسئولیت مهمتر در این باره بر دوش خانم ها است.

4- ایجاد امنیت: جامعه موظف است امنیت را در ابعاد مختلف ، برای افراد فراهم سازد، بخش عمده ای از این مهم بر عهده زن است که با حفظ پوشش به این امر جامه عمل بپوشاند. اگر این حریم دریده شود ضمانتی برای سلامتی شخص وجود ندارد، زن چون از این حصار منیع در آمد،
درمعرض ضربات دیده های آلوده و قلوب منحرف قرار می گیرد و آرامش خود را از دست داده نهایتا نجات از تلاطم امواج بلا را نامعلوم می سازد. (غررالحكم و درر الحكم، ج/4، ص 105.)

– علت پیدا شدن حجاب:

در باب علت پیدا شدن حجاب نظریات گوناگونی ابراز شده است و غالبا این علتها برای ظالمانه یا جاهلانه جلوه دادن حجاب ذکر شده است. ما مجموع آنها را ذکر می کنیم. نظریاتی که به دست آورده ایم بعضی اجتماعی و بعضی اخلاقی و بعضی اقتصادی و بعضی روانی است که ذیلا ذکر می شود.

1- میل به رهبانیت و ریاضت (ریشه فلسفی)

2- عدم امنیت و عدالت اجتماعی (ریشه اجتماعی)

3- پدر شاهی و تسلط مرد بر زن و استثمار نیروی در جهت منافع اقتصادی مرد (ریشه اقتصادی)

4- حسادت و خود خواهی مرد (ریشه اخلاقی)

5- عادت زنانگی زن و احساس او به اینکه در خلقت از مرد چیزی کم ندارد به علاوه مقررات خنثی که در زمینه پلیدی او وترک معاشرت با او در ایام عادت وضع شده است (ریشه روانی)

علت نامبرده یا به هیچ وجه تاثیری در پیدا شدن حجاب در هیچ نقطه از جهان نداشته است و بی جهت آنها را به نام علت حجاب ذکر کرده اند و یا فرضا درپدید آمدن بعضی از سیستم های غیر اسلامی تاثیر داشته است در حجاب اسلامی تاثیر نداشته است یعنی حکمت و فلسفه ای که در اسلام سبب تشریع حجاب نبوده است

مخالفان حجاب گاهی آن را زائیده یک طرز تفکر فلسفی خاص درباره جهان و لذات جهان معرفی می کنند و گاهی ریشه سیاسی و اجتماعی بر آن ذکر می کنند گاهی آن را معلول علل اقتصادی می دانند و گاهی جنبه های خاص اخلاقی یا روانی را در پدید آمدن آن دخالت می دهند (استاد مطهری،1381،69).

– عوامل بد حجابی و بی حجابی و راههای مبارزه با آن

بی حجابی پدیده ای است اجتماعی برای رسیدن به عوامل و علل آن باید با نگاهی اجتماعی، مسائل و زمینه های آن را کاوید.

الف) عوامل بد حجابی

1) تلاش استعمار در زدودن پوشش: به این اظهار نظر که نشانگر گوشه ای از طرح استعمار پیر یعنی انگلستان است، دقت کنید: در مسئله بی حجابی زنان باید کوشش فوق العاده ای به عمل آوریم تا زنان مسلمان به بی حجابی و رها کردن چادرها مشتاق شوند. باید به استناد شواهد ودلائل تاریخی ثابت کنیم که پوشیدگی زن از دوران بنی عباس متدوال شده و مطلقا سنت اسلام نیست..زنان صدر اسلام در تمام شئون زندگی، دوش به دوش مردان فعالیت داشته اند. پس از آنکه حجاب زن با تبلیغات وسیعی از میان رفت، وظیفه ماموران ما آن است که جوانان را به عشقبازی و روابط جنسی نا
مشروع با زنان تشویق کنند.(فتاحی زاده؛1379؛112)

2- دگرگونی ارزشها: فرهنگ ستیزان در جوامع اسلامی برای زدودن ارزشها تلاشی شگرف به کار گرفته اند بی گمان روشها ومنشهای انسانی از بینشهای او سرچشمه می گیرد. شیوه نگرش او به ارزشها در چگونگی موضع گیری اش نقش مهمی ایفا ء می کند. اسلام زن را در متن اجتماع به تلاش و کوشش خوانده اما با حجب، حیاء، وقار، متانت، سنگینی رفتار، شکوه گفتار و سلامت کردار و این همه را برای او ارزش دانسته است اسلام حجاب را نشانی از شخصیتش تلقی کرده است، وقتی این ارزشها دگرگون شود و تلقی از زن از شخصیت و ارزش، عرصه وجود، نمایاندن آرایه ها و زیباییهایش می شود و در بینش او دیگر سانی به وجود آمده خودنمایی را ارزش می پندارد در عمل نیز در این وادی گام می نهد و گرایش درونی و تمایل فطریش راهی دگر می گیرد و به فساد آفرینی دست می یازد.(همان،120)

1.        الگوهای نا هنجار: انسان فطرتا الگو گزین و الگو پذیر است. پیوسته در این اندیشه ها است ارزش هایی را که بدان باور دارد در چهره ای مجسم بنگرد و خود را همانند آن الگو بسازد. مسئله الگو در اخلاق اسلامی و روان شناسی امروز جایگاه مهمی دارد. توجه دادن قرآن، انسان را به پیامبر به عنوان (اسوه حسنه) وبر نمودن چهره های نیک و بد همه و همه در جهت توجه به جایگاه الگو در ساختار روحی و انسانی است از این رو هویت ستیزان در پی اقدام های گسترده، در جایگزینی الگوها نیز تلاشی شگرف به کار گرفته اند. قهرمان سازی، الگو آفرینی آنچنانی برای زن در جهت زدایش هویت او برنامه وسیع استعمار بوده است. (همان129)