روایت درباره زیارت کربلا: حجت‌الاسلام والمسلمین محمود کریمیان، محقق و پژوهشگر حدیث حوزه با تسلیت اربعین امام حسین(ع) و شهدای کربلا گفت:
یکی از مسایل مطرح شده پیرامون زیارت بارگاه مطهر امام حسین(ع) در روایات، استحباب زیارت و وجوب آن است
زیرا کسانی مانند شیخ مفید، شیخ حرعاملی و ابن قولویه در زمره افرادی هستند که ادعای وجوب زیارت امام حسین(ع) را کرده‌اند البته شیخ حرعاملی بیان کرده که این وجوب، کفایی است.
وی افزود:
اگر در روایات مرتبط تتبع دقیقی داشته باشیم خواهیم دید وجوب از آن مستفاد نمی‌شود
بلکه بحث همان استحباب اکید است و همان طور که شیخ حر گفته است
اگر همانند حج که خوف تعطیلی آن برود حکومت اسلامی وظیفه دارد افرادی را برای انجام حج بفرستد در مورد زیارت امام نیز اگر به چنین وضعی برسد وجوب کفایی دارد.
کریمیان در پاسخ به این سؤال که بحث وجوبی که برخی مطرح کرده‌اند چگونه است یعنی یکبار در طول عمر یا هر ساله و … است گفت:
البته با ثابت نشدن فرض وجوب، این گونه مسایل پیرامونی آن نیز حذف می‌شود
البته در برخی روایات داریم که اغنیاء سالی سه بار و فقرا سالی یکبار بروند و یا اغنیاء هر سال و فقرا سه سال یکبار به زیارت بروند.
وی اظهار کرد:
در روایتی داریم که هر کس قبر حضرت عبدالعظیم(ع) را در ری زیارت کند همانند کسی است که امام حسین(ع) را در کربلا زیارت کرده است؛
چنین روایاتی ناظر به این است که اگر مسیر فردی نسبت به کربلا طولانی و امکان هزینه کردن نداشته باشد ضرورت ندارد به زیارت امام برود و مثلا می‌تواند به زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) برود و همان ثواب را داشته باشد یعنی تاکید بر ولایت مطرح است.
این محقق و پژوهشگر حدیث حوزه تاکید کرد:
نکته بارز و مهم این نوع روایات این است که اگرچه استحباب بسیار زیادی برای زیارت امام حسین(ع) گفته شده است
اما عامل اصلی در قرابت معنوی و روحی با امام(ع)، تبعیت از دستورات ایشان و ولایت‌پذیری است
البته زیارت یکی از تجلیات شیعه بودن است و هیچ مستحبی نیز به این اندازه در روایات مورد تاکید نبوده بلکه در مورد واجبات نیز چنین چیزی نداریم.
۳۰۵ روایت در باب زیارت کربلا
این محقق بیان کرد: ۳۰۵ روایت در زمینه زیارت کربلا داریم
که هیچ امر مستحب دیگری به این اندازه روایت ندارد و همان طور که عرض کردم
حتی در مورد بسیاری از واحبات نیز این مقدار تاکید روایی وجود ندارد.
کریمیان ادامه داد:
در کامل الزیارات، ۶۰ باب و در وسایل الشیعه ۴۰ باب به زیارت امام حسین(ع) اختصاص یافته است؛ در وسایل الشیعه که در کمتر بابی بیش از ۱۵ روایت وجود دارد در ابواب مربوط به زیارت کربلا روایات زیادی نقل شده است.
این محقق با اشاره به مطلب شایعی که در مورد غسل زیارت امام حسین(ع) از روحانیون کاروان ها مطرح و گفته می‌شود که زیارت امام، غسل ندارد اظهار کرد:
دو دسته روایات در این زمینه داریم؛ روایاتی که هفت _ هشت مورد است و گویای این که زیارت، غسل دارد و روایاتی که دو سه مورد است و موید اینکه غسل، وجوب ندارد
البته دسته دوم روایات ناظر به روایتی است که گفته جابر و همراهان وی قبل از زیارت اربعین، در فرات غسل کردند؛ در این باره از امام معصوم(ع) سؤال شده
و در مجموع با بررسی روایات می توان به این نتیجه رسید که این غسل، واجب نیست بنابراین در مجموع بر خلاف این تصور عمومی، غسل برای زیارت امام حسین(ع) استحباب دارد.
کریمیان تاکید کرد: آنچه بر آن تاکید شده این است که ما به طور معمول در زیارت پیامبر(ص) و سایر ائمه(ع) با رعایت جوانب کامل در نظافت و با زدن عطر به زیارت می‌رویم و در زیارت امام حسین(ع) نیز ضمن اینکه باید این مقوله رعایت شود ولی طوری نباشد که خیلی شیک و با زینتی بیش از حد عرف زیارت برویم.
کریمیان افزود: در روایت است که چهار هزار فرشته در حالت پریشان و اندوهناک از هنگام شهادت امام بر بارگاه ایشان حاضر هستند و از این رو خوب است زوار نیز با زینت آن چنانی به زیارت نروند ولی این روایات نافی غسل نیست.
وی ادامه داد: در روایتی از علی بن مهزیار از امام جواد(ع) در مورد فضل زیارت امام حسین(ع) و امام رضا(ع) نقل شده است که امام نهم فرمودند زیارت پدرم(امام رضاع) افضل است؛ در اینجا این بحث وجود دارد که چگونه باید این تعارض را حل کرد زیرا یک روایت بر فضیلت زیارت امام هشتم تاکید دارد و ۳۰۵ روایت در مورد فضیلت زیارت کربلا از این رو بزرگان در این مورد توجیهاتی را بیان کرده‌اند.
کریمیان تصریح کرد: مجلسی اول چند نظر در این مورد فرموده است که این مسئله مربوط به آن دوره خاص است و مخصوص همه دوران‌ها نیست؛ زیرا بارگاه امام رضا(ع) دور از مناطق شیعه‌نشین بوده ولی بارگاه امام حسین(ع) در وسط مناطق شیعه‌نشین قرار دارد همچنین تنها شیعیان اثنی عشری به زیارت امام رضا می‌روند در حالی که همه شیعیان و بلکه اهل سنت و مسیحیان نیز به زیارت امام حسین(ع) می‌روند.
وی ادامه داد: لذا امام جواد ترغیب به زیارت امام رضا(ع) فرمودند تا شیعیان ۱۲ امامی بیشتر شوند؛ از طرفی با توجه به فعالیت گسترده گروه واقفیه در دوره امام رضا(ع)، امام جواد(ع) خواستند از این طریق، با این گروه مقابله کنند و شیعیان را به زیارت امام و معرفی بیشتر ایشان ترغیب کنند.
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه -آموزش مجازی قران ونهج البلاغه
