زرتشت یکی از افرادی است که در تاریخ ایران و داستان های کهن این سرزمین نقش ویژه ای دارد و کتابش اوستا قدیمی ترین منبع مکتوب افسانه ها و اسطوره های باستانی ایران است
متاسفانه قسمت هایی از این کتاب در حمله اسکندر گجستک به ایران زمین از بین رفت و قسمت های دیگری از این کتاب نیز در حمله اعراب سوزانیده شد
***
در کنار رودی در شمال دریاچه چیچست (ارومیه) خاندان اسپنتمان زندگی می کرد ، پوروشسب یکی از پسران این خانواده بود.
پوروشسب با زنی به نام دوغدو ازدواج کرد ، حاصل این ازدواج کودکی بود به نام زرتشت
بدینسان زرتشت
در ششمین روز از فروردین ماه 1768 پیش از میلاد متولد شد.
طبق اعتقاد زرتشتیان ، زرتشت در سالروز سی سالگی اش خداوند را شناخت و به پیامبری برگزیده شد
براساس نوشته ی دکتر اردشیر خورشیدیان (ریس انجمن موبدان تهران) :
” 1738 سال پیش از میلاد اشوزرتشت پس از دانش اندوزی بسیار
در کوه اشیدرنه از سوی اهورا مزدا به پیامبری برگزیده شد
… او دریافت که اهورا مزدا جهان را بر اساس قانون دقیق اشه آفرید “
سپس زرتشت به سرزمین هامون (سیستان) به نزد کی گشتاسب رفت و کی گشتاسب به کیش او درآمد و این چنین آیین زرتشت در ایران منتشر شد
در مورد نحوه مرگ زرتشت در سنت زرتشتیان آمده است که در پنچم دی ماه 1691 پیش از میلاد اشوزرتشت هنگام نماز در آتشکده ای در بلخ به دست شخصی تورانی به نام توربراتور کشته شد
زرتشت از نظر مورخان پس از اسلام
برخی از مورخان کوشیده اند تا میان حضرت ابراهیم و زرتشت ارتباطی بیابند و بواسطه ی آن زرتشت را دارای ریشه ای غیر ایرانی جلوه دهند ، برای مثال :
در مجمل التواریخ و القصص نوشته است :
” اندر عهد گشتاسب زرتشت بیرون آمد و گشتاسب دین وی را بپذیرفت و گویند او نهمین پسر بود از آن ابراهیم خلیل”
در برهان قاطع آمده است:
“زرتشت به زبان پهلوی و نیز به روایتی سریانی نام ابراهیم پیغمبر است”
طبری در کتاب تاریخ خود نقل می کند:
“بنابر برخی از روایت ها زرتشت در آغاز در بیت المقدس ساکن بود و سپس به نفرین استادش ارمیا از آنجا به عراق رفت”
این در حالی است که براحتی می توان نظریات بالا را رد کرد
در رد نظریه مجمل التواریخ می توان گفت که نام پدر زرتشت در اکثر روایات پوروشسب است و همچنین بر اساس تورات حضرت ابراهیم در 1822 پیش از میلاد وفات یافت پس زرتشت 54 سال پس از فوت حضرت ابراهیم به دنیا آمد پس نمی تواند پسر نهم حضرت ابراهیم باشد
در مورد سخنی که در برهان قاطع آمده نیز می توان گفت:
کلمه زرتشت در ایران باستان به معنی ستاره درخشان بوده پس نمی تواند به زبان پهلوی به معنای ابراهیم پیغمبر باشد
در باب سخن طبری نیز می توان گفت که زرتشت بر اساس روایات بسیاری در ارومیه به دنیا آمده و سپس به سیستان رفته و نه این که در بیت المقدس به دنیا آمده و سپس به عراق رفته است.
و سخن آخر :
زرتشت چه پیامبر باشد و چه نباشد در شکل گیری تاریخ و فرهنگ ایران باستان نقش بسزایی داشته و خاطر اندیشه اش نزد ما دارای احترام است.
و اوستا چه آسمانی باشد و چه نباشد قدیمی ترین منبع مکتوب ما در مورد فرهنگ و داستان های کهن ایران است پس مطالعه ی آن می تواند به ما در درک افسانه های باستانی و تاریخ ایران باستان کمک
زیادی بکند
منابع :
زرتشت ؛ محمود نامنی ، بوذرجمهر پرخیده
قصه های قرآنی ؛ محمد احمد جادالمولی ترجمه استاد مصطفی زمانی
تولدی دیگر ؛ دکتر شجاع الدین شفا
http://lashkhor-sing.mihanblog.com
