مبارزه امام هادی با حاکمان بنی عباس
امام علی النقی(ع) مانند پدر و ائمه پیش از خود در مدینه استقرار داشت و از سنگر حرمین شریفین و محل نزول وحی و شهر پیامبر «مدینهًْ الرسول» به تشریح و تفسیر اصول و احکام شریعت و توسعه اسلام و دفاع از فرهنگ الهی و ارشاد خلق و ادای وظایف امامت می پرداخت. در زمان امام هادی(ع) دنیای اسلام گسترش فزون تری گرفت و حدود جغرافیایی آن روز به روز توسعه می یافت و به همین نسبت، مراجعات دینی و سوالات و رفع شبهات و اخذ دین و عرض عقاید به محضر ائمه دین- با وجود همه سختگیری های خلفای جور و خفقان ها- فزونی یافت. اسئله و استفتائات از بلاد مختلف و رحله ها و کاروان های پرسش فراوانی از معالم و احکام دین- بویژه از نواحی و مناطق عراق و ایران- به محضر
امام هادی(ع) می رسید که بخشی از روایات منقوله از امام را همان پاسخ ها، مکتوب ها و تشریح ها تشکیل می دهد. ایام امامت امام علی النقی(ع) مقارن است با حکومت جبارانه، جاهلانه و امپراتورمآبانه یا شاهانه این چند تن از خلفا و حاکمان بنی عباس: معتصم، واثق، متوکل، منتصر و المعتز. پس از مامون- که تاحدودی درباره ائمه عترت و شیعیان علویین مراعات می کرد و از اعمال خشونت ها و استبدادهای صریح و کشت و کشتار در حد خلفای قبل از خود اجتناب می ورزید- حکومت های جانشین وی بار دیگر همان روش های ظالمانه را نسبت به همه در پیش گرفتند. الواثق نیز بیش از هر چیز به نواختن عود، آلات موسیقی، عیش، طرب و پرخوری توجه داشت. . . و بیشتر با نوازندگان و خنیاگران و اهل عیش و نوش در رابطه بود. تشریفات دربار الواثق به گونه ای بود که مجمعه زرین بسیار بزرگ که از چندین قطعه تشکیل می شد به صورت سفره برای وی و درباریانش ترتیب داده بودند، این مجمعه که از طلای خالص بود، 4 قطعه بود که هر قطعه آن را 20 نفر حمل می کردند و کنار هم به صورت یک سفره می گذاردند و همه ظروف و لوازم سفره نیز از طلا بود. و متوکل در سال 336 دستور می دهد قبر و بارگاه سیدالشهدا امام حسین (ع) را خراب کنند و سراسر مزار آن حضرت و خانه های اطراف را به صورت مزرعه درآوردند و مردم را از تشرف به زیارت مرقد امام حسین(ع) ممانعت می کردند (در جهت ضدیت با امیرالمومنین(ع) و اولاد او بسیار متعصب بود). مردم نیز از این جهت او را دشنام می گفتند و اهل بغداد بر دیوارها و مساجد بر او فحش و لعن می نوشتند و شعرا هجویاتی برای او سرودند بدین مضمون که بنی امیه اگر امام حسین(ع) را کشتند، بنی عباس که عموزاده های وی هستند قبرش را خراب کردند، چون نتوانستند در واقعه کربلا حضور پیدا کنند، اینک به پیکر مطهر او حمله می برند. . . ! المعتز نیز ضعیف النفس و بی اراده و اسیر دست مشاوران خود بود. المعتز نخستین کسی بود که زیورآلات مرکوب را از نقره به طلا تغییر داد و تاج های طلایی و البسه جواهرنشان را از بیت المال مسلمین به این و آن حاتم بخشی می کرد. . . برادرش موید را از ولایتعهدی خلع کرد و کشت، سپس به قضات دربارش دستور پرونده سازی مرگ طبیعی برای او داد و آنها چنین کردند. . . ! اما چشم تاریخ تیزبین تر از آن است که پرونده ها و پرونده سازها را افشا نکند. بخشی از رنج ها و سختی های زندگی امام مربوط به زمان متوکل است که ب
رای از بین بردن و پاشیدن قدرت و عظمت معنوی امام آن حضرت را از مدینه به عراق احضار می کند. ابن جوزی در تذکرهًْ الخواص می نویسد: وقتی مردم مدینه از خبر احضار امام از جانب متوکل به عراق آگاه شدند، غرق در ماتم و اضطراب شدند زیرا از متوکل و جنایت او خبرها داشتند. ماموران متوکل، امام را وارد عراق کردند و متوکل به صورت های مختلف در هتک حرمت و تضعیف شأن موضع امام اصرار می ورزید. حتی برای آنکه به امام بفهماند از عظمت معنوی و حرمت او در جامعه اسلامی هراسی ندارد، شبی در حالی که سفره بزم گسترده بود به وسیله مامورانش امام را به مجلس شرایط خود احضار می کند و در حال سرمستی از آن حضرت انشای شعر می طلبد ولی امام با تذکرات و انذارهای سخت خود و انشای اشعار عبرت آموز و مناسب، توفانی به پا کرد چندانکه متوکل و مجلسیان او همگی گریستند و سفره عیش برچیدند اما اصل واقعه گستاخی و طغیان بی حد و مرز متوکل را نشان می دهد. درباره کل چنین جو و شرایط و جبرهای سیاسی، اجتماعی و سیاست جبارانه متوکل های زمان است که بخشی عظیم از تعالیم امام در زدودن جبراندیشی و مساله جبر به اقسام مختلف آن و اثبات اراده و اختیار انسانی و تاکید بر عدل الهی و. . . است (که جبر در حیات انسان با عدل الهی سازگار نیست) با مراجعه به کتب حدیث دانسته می شود آن مقدار که از امام هادی(ع) در رد جبر توجیه و تشریح به عمل آمد، این موضوع از هیچ یک از ائمه طاهرین تا این حد بیان نشده است.
از سوی دیگر متوکل و متوکل های جبار زمان و عوامل تبلیغاتی آنها نیز برای آنکه بر ظلم ها و جنایات هیات حاکمه سرپوش بگذارند همگی ظلم ها، کشتارها، فقرها، نابسامانی ها و. . . را به عنوان سرنوشت محتوم و مشیت خدا و جبر و تقدیر الهی و به نام اسلام به خورد جامعه می دادند. . . و بر امام بود که این بازی ها را خنثی کند و پرده های فریب و نیرنگ را بالا زند و حقیقت را روشن کند. و امام برحسب وظایف امامت، چنین می کرد.
امام هادی(ع) را همچنان در عراق در منطقه سامرا تحت نظر داشتند. . . . از کلمات قصار امام علی النقی هادی(ع): «من رضی عن نفسه کثر الساخطون علیه؛ کسی که به حالت خودپسندی گرفتار شود، عیب جویان و خرده گیران بر او بسیارند».
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor
