نقش تشكيلات مردمي در ارتقاء جايگاه بخش قرآني كشور

مقاله حاضر با محوریت تشکلها و مؤسسات قرآنی که در اصطلاح به آنها 1 است. NGO سازمان مردم نهاد (سمن) نیز گفته می شود که نام وارداتی آن تشکلهاي مردمی موضوعی علمی است که بطور دقیق، رسمی، قانونی و حقوقی مورد بررسی قرار نگرفته است، لذا کنکاش بنیادي این مسئله نیاز به پژوهشی گسترده دارد. مباحث مطروحه بیشتر نظري و تاریخی و عقید ه نویسنده است و در واقع تألیف مشاهدات، مطالعات و تجربیات فردي است که در چند دهه فعالیت آموزشی، پژوهشی، اجرایی و مدیریتی در بخش دولتی و غیردولتی را طی نموده است، این حرکت نه از سر توانایی و دانایی است بلکه از ناگزیري و تعهدي که به جمهوري اسلامی و بخش غیردولتی به ویژه تشکلهاي قرآنی احساس می شد.
امید است صاحب نظران و محققین با ملاحظه این نوشته از راهنمائیها و ارشادات مضایقه نفرموده و با توجه به کاهش تصدي گري و واگذاري فعالیتهاي اجرایی به بخش غیردولتی در این راستا کشور را یاري فرمایند.

تعاریفی پیرامون تشکلهاي مردمی
اگر کلمات تشکلهاي مردمی، مؤسسات غیردولتی، سازمانهاي مردم نهاد ، مترادف فرض شود تعریف ذیل براي نگارش این NGO سازمانهاي غیردولتی مقاله مد نظر است.
تشکلها سازمانی هستند داوطلبانه، غیردولتی، غیرانتفاعی به منظور تحقق اهدافی جهت پاسخگویی به نیازهاي افراد یا گروههاي خاص در چارچوب قوانین و مقررات جمهوري اسلامی تشکیل می گردد
از آنجا که تعریف فوق کلاسیک بوده و در مؤسسات و تشکلهاي قرآنی و دینی برداشتها و تحلیلهاي مختلف و کاربردهاي متفاوتی دارد و بعضاً بهره گیري هاي فرهنگی، اجتماعی و حتی سیا سی نیز می شود، بجاست با توضیحاتی در چارچوب فعالیتهاي دینی و قرآنی موضوع تشکلها شفافتر گردد.
مرحوم علامه محمد تقی جعفري در
تفسیر نهج البلاغه آورده است (اجتماع) عبارت است از ترکّب و تشکل دو انسان و بیشتر که براي همزیستی (رسیدن به هدف مشترك) دست از نامحدود بودنن تمایلات و فعالیتهاي مشخص خود بردارند
اگر از مفهوم فوق در توصیف سازمان، تشکل تلقی شود در قرآن، روایات و احادیث بارها تکرار شده است ، تقریباً در همه جا به مفهوم گروهی انسان که داراي هدف، راه و رهبر واحد هستند، مورد استفاده قرار گرفته است همانگونه امروزه با استفاده از تجزیه و تحلیل سیستمها براي هر سازمانی ابتدا، اوح، افول و مرگ یا تجدید سازمان قائلیم با مراجعه به آیه شریفه 34 سوره اعراف در می یابیم خداوند علی اعلا امتها (جامعه ها یا سازمانها ) زمان سرآمد معینی و انهدام قایل شده است.
در این ارتباط استاد شه ید علامه مطهري در جلد 5 کتاب مقدمه اي بر قرآن کریم تصریح می کند امت ها و جامعه از آن » : جهان بینی آورده است جهت که امت و جامعه اند (نه صرفاً افراد جامعه ها) سنت ها و قانونها و اعتلاها و انحطاطها دارند. سرنوشت مشترك داشتن به معنی سنت داشتن جامعه «. است
پس سازمانها با هدفی به عنوان یک موجود پویا حیات، رشد، مرگ دارندکه در سازمانهاي مادي امروز بر اساس مدیریت تشکیل می گردد، ولی هدف سازمان اسلامی تزکیه و تعلیم، رشد و کمال انسانهاست که جریانی نامحدود را طی می کند و تعاریف زیر بر آن مرتب است.
سازمان: ترکیبی است از گروهی انسان که دو نفر یا بیشتر در جهت هدفی مشترکی که حضور انسان به عنوان عنصر اصلی و رکن سازمان به صورت فعال، در همه جاي سازمان ملموس است.
با این نظر مسجد در فرهنگ اسلامی یک سازمان تمام عیار است فعالیت هاي گوناگونی که هرکدام یک فعالیت سازمانی است که موجب برقراري ارتباط روحی و همسویی فکري و اجتماعی گروهی در انسانها می شود که با هم سرنوشت مشترك دارند و هدفهاي واحدي را دنبال می کنند . برخی از فعالیتهاي عبارتند از: نماز جماعت، جلسه قرآن، سخنرانی منبر و … می بینیم که هر کدام از فعالیتهاي مسجد شمرده می شوند که علاوه بر اینکه هدف تک تک افراد را تأمین می کند اهداف اجتماعی نیز حاصل می گردد . بنابراین فعالیتهاي قرآنی تشکلی است که جز گروه سازمانهاي دینی با اهداف اجتماعی محسوب می گردد.

پیشینه تشکلهاي مردمی قرآنی
الف: تشکلهاي سنتی مردمی قرآنی
حیات تشکلهاي سنتی به سابقه زندگی جمعی بر
می گیرد، که با شروع آن براي رفع نیازهاي مشترك گرد هم آمدند، تشکلهاي سنتی معمولاً بصورت غیررسمی، خودجوش، داوطلبانه در محلات شهري و روستایی شکل می گرفت از ویژگیهاي این گونه تشکلها داشتن برنامه نانوشته، قابل انعطاف بودن برنامه و فعالیتها، ورود آزاد اهل محل و دوستان، عدم نیاز به حضور منظم در زمینه هاي، فرهنگی، اجتماعی و دینی و قرآنی فعالیت داشته اند.
جلسات قرآن سنتی، مکتب خانه ها، هیئت ها و تشکلهاي دینی از جمله سازمانهاي سنتی است که بعضاً کماکان در شهرها و روستاها ادامه فعالیت می دهند. از ویژگیهاي این تشکل موارد ذیل قابل ذکر است:
1- عدم وابستگی به سازمان و دستگاه خاصی 2- بیشتر از زمینه هاي دینی قرآنی و اجتماعی برخوردارست.
3- بعد فعالیت آنها، محلی، ناحیه و منطقه اي است و حداکثر در سطح یک شهر با روستا را در برمی گیرد.
4- اطلاع رسانی معمولی و بیشتر توسط شرکت کنندگان به یکدیگر صورت می گیرد..
5- نامگذاري رسمی ندارند و بعضاً تابلو یا پرچم با نامی از اسماء مقدس و چهارده معصوم (ع) براي شناسایی استفاده می کنند.
6- استاد و مدرس بدون دریافت حق الزحمه و جلسات با هزینه اندك و با حداقل پذیرائی و تشریفات است.
7- از منازل و مکانهاي عمومی (مسجد، تکیه و…) براي برگزاري جلسات استفاده می شود.
8- مستمعین غیر هم سطح و با تواناییها و معلومات مختلف آزادانه حضور می یابند.
9- روشهاي یادگیري و یاددهی بدون رعایت اصول مدرن، غیرمدون و با تشخیص مدرس.
10- شرکت کنندگان آزادانه بدون ورودیه، شهریه، هزینه، مطالعه قبلی، آزمون حضور می یابند.
11- فراگیري دینی و قرآنی اغلب مردم بدین نحو بود با راندمان مناسب و با جوامع سنتی هماهنگی داشت.
متأسفانه در ارتباط با تشکلهاي سنتی مطالعه اي در دسترسی نبود تا تأثیر آن را با سنجش علمی نشان دهد ول ی بصورت معمول پاسخگویی نیازهاي مشترك مردم، سؤالات، شبهات بوده و در حال حاضر نیز در برخی شهرهاو روستاها استمرار دارد، ولی فعالیت هاي فعلی آنان با توجه به جذابیتهاي کاذب رسانه اي جاي تأمل دارد که در این مقاله نمی گنجد.

ب: تشکلهاي رسمی و مدرن
تشکلهاي رسمی و مدرن از مفاهیم فلسفه سیاست و مردم به قرن هجده برمی گردد که توسط روسو، هابز و جان راك مطرح شده و سپس از آن بتدر
یج تشکلهاي مردمی در کنار فعالیتهاي دولتی در نقاط مختلف جهان بویژه غرب آغاز گردید. رشد شهرنشینی و نیازهاي مشترك گسترش ها رواج داد، (NGO) تشکلها مردمی را در قالب ساز مانهاي غیردولتی بطوریکه رشد چشمگیر آن در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادي و سیاسی مورد پذیرش مردم قرار گرفت و بصورت سازمان یافته در خدمت توسعه جوامع قرار گرفت.
هرچند در بعد اقتصادي تعاون و تعاونیها و در شکل سیاسی احزاب و جمعیت ها و در شکل اجتماعی مجتمع ها و کلینی هایی و ….. بوجود آمد و در کنار دولتها بعضاً قویتر از آنها خود را یکی از قدیمترین عناصر سازماندهنده جوامع در زمینه هاي مختلف قلمداد می نمایند، ولی برخی ویژگیهایی مشترك فعالیتهاي آنها عبارتند از:
هرچند در بعد اقتصادي تعاون و تعاونیها و در شکل سیاسی احزاب و جمعیت ها و در شکل اجتماعی مجتمع ها و کلینی هایی و ….. بوجود آمد و در کنار دولتها بعضاً قویتر از آنها خود را یکی از قدیمترین عناصر سازماندهنده جوامع در زمینه هاي مختلف قلمداد می نمایند، ولی برخی ویژگیهایی مشترك فعالیتهاي آنها عبارتند از:
1- حمله به تشکلهاي سنتی و بی برنامه و بی هدف نمایاندن آنها 2- انتقاد شدیدلحن به باورهاي سنتی و ترویج مدرنیسم 3- انعطاف ناپذیر بودن در رفتار و کردارها 4- برخورد دکارتی با همه موضوعات فرهنگی، اجتماعی، دینی و ایجاد سؤال و شبهات 5- منتقد دولت دولت را در حد عنصر سازماندهنده مردم و س ازمانها معرفی می کنند. 6- بازار را عنصر بی ثبات و غیرقابل اتکا سازماندهی جامعه و اقتصاد می دانند. 7- ها) را مکمل سنت، دولت و بازار NGO خود (سازمانهاي مرد به نهاد معرفی می کنند.
8- حال را مرحله گذار می دانند و آنرا فرایندي اجتناب ناپذیر معرفی می کنند.
9- خود را مرشد جامعه می دانند لذا معتقدند دولتها باید بیاموزند که با این سازمانها چگونه رفتار نمایند و سازمانهاي مردم نهاد باید فرابگیرند که با دولت چگونه تعامل برقرار نمایند، البته در این مورد برنامه علمی مدون ارائه نمی دهند و اظهار می دارند با مطالعه و پژوهش می توان به این مهم و یافته ها و راهکارهاي مناسب دست یافت.
از دیگر موارد قابل ذکر بحث برنامه سوم و چهارم ، فرهنگی، اجتماعی و ها (NGO) اقتصادي کشور است که از 1375 برخی از سازمانهاي مردم نهاد با توصیه دستگاههاي دولتی تشکیل می شدند، که بیشتر به عنوان با
زوي غیردولتی در بخشهاي مختلف در جهت کاهش تصدي گري به دولت کمک می نمودند.
همچنین با عنایت به فعالیتهاي انسان دوستانه در کشور بویژه در بعد کمک به مردم و با قدرت گرفتن از ارزشهاي دینی، عقاید اسلامی مردمی، مالی و سنتهاي فرهنگی سازمانهاي رسمی مردم نهاد در غالب خیریه ها با سرعت افزایش یافته است

نگاهی گذرا به آمار و تشکیلالات تشکلهاي مردمی در جهان
شروع قرن آخر هزاره دوم میلادي آستانه حرکت شتابان شهرنشینی و بروز تحولات مدنی و شکل گیري نهادهاي متنوع مردمی می باشد. غرب نجات یافته از بربریت و جنگ هاي طولانی در این قرن به خود آمد که دیگر جنگ و ستم به خودي را پایان داده و استعمار نو را براي حفظ منافع ملی خود پیش گیرد، لذا متخصصین و مسئولین با هوشیاري فرصت مغتنم شمرده و تجربه هاي گذشته را به آموزه اي براي ملت و فرصت گرانبهایی براي دولت براي رشد توسعه فراهم آورد و کم کم با تدوین قوانین و مقررات جامعه مدنی شکل دادند و احترام متقابل شهروندي را سرلوحه تبلیغات و شعار هاي خود قرار دادند . دولت، مردم باتفاق بر مشکلات فائق آمدند و دموکراسی شکل غربی با محوریت اقتصاد با پوششهاي انسانی که هم اکنون نیز ادامه دارد.
آنها با فاصله گرفتن از دین متحجر و استفاده استادانه از نیازهاي افراد جامعه خود را بشکلی از نظم فعلی در آورند.
به طور مثال به تشکلها مردمی معیارها و منشورهاي اخلاقی خاص فرهنگ خودشان را پیشنهاد نمودند که برخی از ویژگیهاي آن عبارتند از:
1- اخلاق ابداعی به عنوان ابزاري درونی براي اعتلاي تشکل مورد استناد قرار بگیرد.
2- از منطق سیاه و سفید (خودي یا غیرخودي) در ارزیابی منشور اخلاقی
اجتناب شود.
3- اصل اعتقاد به مردم و پاي بندي به اهداف سازمان مدنظر قرار گیرد.
4- تعاریف معیارهاي اخلاقی وطنی شود و ابعاد جهانی آن بازگو گردد.
5- فرهنگ سازي و ایجاد بستر مؤثر براي تعمیم معیارهاي مورد نظر
6- برابر یک برآورد تقریبی در سال 2000 تعداد تشکلهاي غیردولتی، مردمی، ملی، محلی و بین المللی در سراسر جهان 330 میلیون تخمین زده شده است و در آن زمان حدوداً 20 درصد از کل اعتبارات همکاریهاي جهانی از طریق تشکلهاي غیردولتی هزینه گردید و کماکان ادامه دارد و بسیاري از فعالیتهاي بخش غیردولتی از همین کمکهاي بین المللی براي ا
یجاد چالش ها و تنش هاي در موارد دلخواه غرب بهره مند می گردند.
ها ي بزرگ با رایزنی با آژانس هاي سازمان ملل و NGO ایجاد و تأسیس سازمان هاي غیردولتی بین المللی و کمک دولتها تحت پوشش فعالیتهاي انسان دوستانه، تشویق خلاقیت ، گسترش همکاریها، برگزاري دوره هاي آموزشی از طریق اساتید صهیونیستی و سایر اساتید مسئله دار به توسعه فرهنگ سازي هماهنگ و ایجاد شبکه هاي غیردولتی متشکل از تشکلهاي ها)با معیارهاي خود می پردازند.NGO) مردمی

آشنایی مختصر با تشکیلالات تشکلهاي مردمی در ایران
در اغلب تشکلهاي سنتی دین مداري، رعایت ارزشهاي مذهبی، توجه معیارهاي اخلاق اسلامی از جمله محورهاي مورد قبول بود و حتی کمت ر به مباحث سیاسی و اجتماعی پرداخته می شد، اشاعه فرهنگ قرآن و اهل بیت (ع) را سرلوحه فعالیتهاي خود قرار می دادند.
تشکلهاي رسمی دهه 70 روند برنامه هاي نهادهاي مردم نهاد کماکان در ابعاد دینی و فرهنگ اسلامی را مورد توجه بود ، با گسترش مباحث تسامح و ها و آموزشهاي نوین و همراهی NGO تساهل و نشستهاي ملی و بین المللی برخی از تشکلهاي دانشجویی و سایر رخدادها منجر به جنبش سازمانهاي غیردولتی با نیروي محرکه دولتی شد و به نو عی امکانات دولتی در اختیار تقویت این جریان قرار گرفت.
1382 – همکاري مستمر دولت و سازمانهاي غیردولتی از سال 1370 بیش
از پیش گسترش یافت ،و چنان مکانیزمهایی ایجاد گردید ،که همکار سومی را نیز در پس پرده و دور از چشم مردم به میدان آمد وآن نبود جز آژانسهاي بین المللی که بصورت ماتریسی همکاري تنگاتنگی داشتند که در اواخر دولت هشتم حلقه هاي این همکاري کامل گردید، ولی وقتی نیروي محرکه دولتی از این مثلث جدا گردیده برنامه ها و فعالیتهاي تدوینی توسط آژانسهاي بین المللی هاي کشورمان ادامه یافت و به اندك بهانه یی به فتنه ها یی NGO و برخی از تبدیل گردید، هرچند اکثریت قریب باتفاق سازمانهاي مردم نهاد همراه مردم در کنار سایر ارکان نظام جمهوري اسلامی هستند ، ولی اعتمادها بنوعی تحت الشعاع برخی از فتنه هاي قبلی قرار گرفته است.
با این سابقه کشور داراي بیش از ده هزار سازمان مردم نهاد می باشد که با مجوز؛ وزارت کشور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کار و امور اجتماعی، وزارت علوم و فناوري، وزارت فن آوري و ارتباطات، استانداریها، فرمانداریها، نیروي انتظامی ج 11 ، سازم
ان بهزیستی کشور یا سازمان محیط زیست، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت بهداشت و درمان و سازمان ملی جوانان و….فعالیت می نمایند . ذیلاً به برخی از ویژگیهاي سازمانهاي مردم در کشور اشاره می شود:
– گروهی از آنها با موضوع صنفی با هدف حفظ و حمایت از حقوق و ایجاد هماهنگی و انسجام میان فعالیتهاي آنان را مطرح کرده اند.
– غالباً با مسائل مدیریتی و ساختار سازمانی روبرو هستند.
– مسائل فنی و تخصصی بطور موردي و سلیقه اي است.
– مشکلات ثبتی، قانونی، نظارتی، سخت افزاري
– مشکلات تجهیزات، تاریخی منابع مالی
– ناباوري به توانایی هاي تشکلهاي مردمی
تشکیل تشکلها با عضویت مؤسسات به منظور رفع یا حداقل کاهش مسائل براي ایجاد هماهنگی بیشتر بین آنها و انعکاس آن به دولت در جهت تحقق اهداف یک ضرورت است و اتحادیه تشکلهاي قرآنی کشور با ایفاي این نقش سعی در رفع نارسایی و مشکلات مؤسسات عضو دارد و برخی از خدمات اتحادیه عبارتند از:
1- کمک به رشد و بالندگی مؤسسات عضو از طریق آم وزش و ارتقاي نیروي انسانی فنی آنان
2- گسترش، تحکیم و تثبیت همکاري میان مؤسسات عضو و غیرعضو
3- ارائه پیشنهاد و افزایش پیگیري در برنامه ها پیشنهادي دولت به مجلس
4- تعامل و ارتباط بیشتر دولت و تشکلهاي قرآنی

آمار غیر رسمی سازمان هاي مردم نهاد (تشکل ها) و پراکندگی آن در استان ها
جدول شماره 1

لیست آمار تقریبی مؤسسات و تشکلهاي قرآنی داراي مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی.
مأخذ : آمار اتحادیه تشکلهاي کشور جدول شماره 2

توضیح اینکه مؤسسات قرآنی که از وزارت کشور، استانداریها، سازمان ملی جوانان، سازمان تبلیغات اسلامی در این جدول نیامده است

بطور کلی چهار رابطه بین دولت و تشکلهاي قرآنی ( غیر دولتی ) متصور است که عبارتند از رابطه ابزاري، رابطه ستیزي، رابطه تعاملی، چون در ارتباط با تشکل
هاي قرآنی به تصور ابزاري ستیزي، طبري قابل تصور نیست، لذا رابطه تعاملی بین دولت و سازمانهاي مردم نه اد در نظرمی باشد، اولین پیشنهاد این است این رابطه با موقعیت برابر طرفین (دستگاه ذیربط و تشکلهاي مردمی) محقق می گردد. و در این مبحث موارد ذیل به عنوان مسائل فی مابین ، این ارتباط قابل طرح است.
1- عدم قبول تغییر و تحول فعالیتهاي اجراي متناسب با توسعه یافتگی
2- عدم قبول ضرورت کاهش تصدي گري و ایفاي جدي نقشی نظارتی توسط دولت
3- اعمال قدرت بیش از دولت با توجه به در اختیار داشتن حدود 80 درصدي امکانات کشور به لحاظ عدم اجراي اصل 44
4- نقص قوانین لازم و مناسب و عدم استفاده از ظرفیت ها و نیروهاي کارآمد
5- عدم دسترسی تشکلهاي مردمی به منابع و امکانات و حتی آمار و اطلاعات
6- ترس از وابستگی سازمانهاي مردم نهاد به عوامل مخالف نظام و کمکهاي خارجی
7- کمبود سازماندهی، برنامه ریزي و تشکیلات مناسب براي بهره گیري از متخصصین در تشکلها
8- نگرانی مدیریت بخش غیردولتی از دخالت دولت ب ه جاي نظارت و خدشه به استقلال سازمانهاي مردم نهاد
9- عدم دسترسی از دانش ارتباطات و رایانه، سایت و تخصصهاي مختلف براي تشکلها
طبیعتاً برخی از موارد دوطرفه بوده، بدنه دولت پس از یک قرن تسلط بر مقدرات مردم تمایل ندارد فضاي مناسبی را براي بخش غیردولتی باز کند، اگر به سابقه امر مراجعه کنیم قسمت قابل توجهی از سخنرانیهاي امام راحل(ره) در جهت تقویت مجلس و نمایندگان بوده است زیرا امام با درك این حقیقت تا قبل از انقلاب اسلامی اکثریت نمایندگان فرمایشی بودند و اختیاري از خودد نداشتند و براي این تغییر نگرش تلاش فراوانی به عمل آمد.

راهکارهاي توسعه تشکل هاي قرآنی در کشور
فرصت لازم براي رفع تنگناها و نیازهاي فرهنگی پس از ارتقا آگاهیهاي مردمی در هر جامعه یی بوجود می آید مثلاً اتحادیه تشکلهاي قرآنی پس از احساس نیاز فرهنگی و بهره گیري از روشهاي نوین تشکیلاتی متولد گردید و حرکتهاي مثبت این تشکل معنوي، مردمی برکات فراوانی داشته، ولی بطور کلی چالش مدیریتی جدیدي براي تحقق نیات خیرخواهانه مصلحین بخش قرآنی کشور ضروریست.
رویکرد به عضو و کسب اطلاعات » براي این حرکت راهکار مناسب پیشنهاد می گردد. « صحیح
– گردآوري داده هاي از طریق
پژوهشها و فعالیت هاي علمی که در موضوع قرآن تاکنون انجام نشده است .
– کسب اطلاعات صحیح با روشهاي علمی از طریق توزیع فرمهاي هماهنگ و قابل تجمیع
– نیازسنجی با بهره گیري از مؤسسات عضو و غیرعضو تشکلهاي قرآنی
– تعیین اولویتهاي اجرایی، آموزشی، تحقیقاتی
– تهیه طرحها برنامه هاي اجرایی مورد نیاز
– اجراي برنامه ها
– ارزشیابی

پیشنهادي براي بهبود روابط اعضاء با اتحادیه و دولت
– سرکشی به مؤسسات و تهیه گزارش و جمع آوري اطلاعات مورد نیاز برنامه
– برگزاري دوره هاي آموزشی سراسري، منطقه اي و استانی
– تشکیل گروه کار با عضویت اعضاء علاقه مند و با انگیزه
– هدایت و حمایت مؤسسات براساس بهره گیري از نوآوریهاي علمی بویژه مدیریت مبتنی بر رفتار سازمانی و محوریت نیروي انسانی
– تعمیق فعالیتهاي قرآنی در مؤسسات و ارتقا کیفی برنامه ها و تخصصی کردن در یک تا 3 بعد مشخصی
– تقویت محوریت، محوریت شورایعالی انقلاب فرهنگی و فعال نمودن شوراي توسعه فرهنگ قرآنی با مصرف محوریت قرآن و عترت در مراکز سیاست گذاري و مهندسی فرهنگی کشور
– ارائه موضوعات پژوهش با هماهنگی مرکز هماهنگی، توسعه و ترویج فعالیتهاي قرآنی کشور
– و بالاخره رقابتی کردن فعالیتهاي قرآنی در کشور
در این ارتباط شروع به راه اندازي اتحادیه مردمی مؤسسات قرآنی در کنار اتحادیه تشکلهاي قرآنی کشور (اتحادیه فعلی ) زمینه رقابتی ش دن فعالیتها قرآنی و بسط و گسترش فرهنگ قرآنی بیش از گذشته فراهم آورده است. اینک این دو مجموعه به عنوان دو بال زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (مرکز هماهنگی، توسعه و ترویج فعالیتهاي قرآنی کشور و سازمان تبلیغات اسلامی ) با رقابت و رفاقت توانمندیهاي بالقو ه موسسات را بالفعل درآید .

چگونگی پیگیري و ایجاد هماهنگی بیشتر
1- ایجاد رابطه مطلوب با مرکز توسعه فعالیتهاي هماهنگی قرآنی، شوراي توسعه فرهنگ قرآنی و….. (دولت) از طریق :
– پیگیریهاي متعادل منطقی، حمایت دوجانبه
– تدوین روابط و تفاهم نامه و آیین نامه و قوانین متناسب.
– الزام به ر
عایت مفاد اساسنامه و احساس مسئولیت بیشترهیئت مدیره.
– قبول نظارت دولت، اصلاح نگرش مؤسسات قرآنی به دولت به عنوان تسهیل کننده.
– جمع بندي و اعلام خواسته هاي تشکلهاي قرآنی به دولت.
– هماهنگی بیشتر در تأثیرگذاري بر سه مرحله برنامه ریزي، اجرا و نظارت.
– جلسات هم اندیشی و گفتگوهاي چهره به چهره و تعاملات و آموزشهاي دوجانبه توأم با احترام متقابل و باور یکدیگر.
2- هماهنگی و همسویی با رقبا و اتحادیه ها و مؤسسات قرآنی غیردولتی که در ارتباط با دو اتحادیه موجود پیشنهاد می گردد: ایجاد وحدت و همکاري و تبدیل تقابل به رفاقت و رقابت سازنده بدون مداخله در امور یکدیگر و حفظ استقلال طرفین، که با تشکیل جلسات هیئت مدیره ها و ایجاد یک شوراي مرکزي متشکل از کلیه اعضاء هیئت مدیره راهبرد خوبی را جهت پیشبرد فعالیتهاي قرآنی بخش غیردولتی ایجاد نمود.
بدیهی است تشکیل گرو ه کاري و گروه اجرایی جهت تدوین ادبیات و مقررات و قوانین تدوین چگونگی ارتباط تشکلهاي دولتی در پیشبرد فعالیتها و تدابیر اجرایی به نفع کلیه اعضاء و اتحادیه ها خواهد بود.
3- شناسائی و جذب تشکلهاي سنتی قرآنی و دینی کشور به منظور هدایت کلیه مؤسسات در چارچوب اهداف قرآنی برنامه توسعه کشور زیرا در همه تشکلهاي قرآنی توکل به خدا، اخلاص، عشق و ایمان اصل است ولی نیاز به بهره گیري این اصل براي دستیابی و خلق تفکر تازه موجب فعالیت بیشتر بر اساس نیاز متناسب با شرایط زمان و مکان می گردد.

نتیجه گیري و جمع بندي
شاید یکی از نتایج این مقاله زمینه سازي بیشتر براي ایجاد تعامل و هماهنگی بین سازمانهاي مردم نهاد موجود با یکدیگر و دولت می باشد، که براي این کار راهکارهاي ارائه شده بویژه استمرار نشستهاي سراسري، منطقه اي، استانی ضروري باشد تا با تشکیل گروههاي کار وضعیت روابط شفافتر و حسن تفاهم ها بیشتر گردد، که از آثار تشکیلات منسجم و هدفدار محسوب می گردد.
از طرفی تلفیق کامل نظرات جبران کاستی هاي نسبی تشکلهاي قرآنی را بهمراه دارد، این نوشتار با همه کمی و کاستی ها، گامی براي بهره گیري از سازماندهی، برنامه ریزي، آموزشی موسسات و برنا مه یی کردن فعالیتها و نیز ارتقاء کمی و کیفی تشکلهاي قرآنی کشور موثر خواهد بود.
این مقاله بی شک داراي نواقصی ا ست که از دیده تیزبین عزیزان خواننده مخ
فی نخواهد ماند، از اینرو درخواست برخورد منتقدانه و چالشی مورد انتظار است که بذل لطف فرموده ارشادات خود برایم ارسال فرمایید.
من ا… التوفیق
سیدکمال الدین موسوي