پنهان بودن نقش فاطمه سلام الله علیها در هستی

نقش حضرت زهرا (سلام الله علیها) نقش مرموزی است. کسی نمی‌داند، ولی این نقش یک ویژگی دارد و آن اینکه پنهان است. این پنهان با آن نمی‌دانیم چه فرقی می‌کند؟ یک فرق‌هایی دارد.

از وصف پنهان بودن نقش فاطمه در هستی در نزد اولیای خدا در دین و حیات بشر، می‌خواهم به وصف این رمزآلود بودن حیات حضرت زهرا و شخصیت او بپردازم.

اینکه بزرگان ما مانند حضرت امام می‌فرمودند سخت است یا به تعبیر دیگر محال است که بتوانیم مقام و منزلت حضرت زهرا (سلام ‌الله علیها) را توصیف کنیم؛ برای اثبات این سخن علائمی وجود دارد که در ادامه سعی می­شود قدری مسئله تبیین گردد.

نسبت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) خیلی روشن است. پیامبر گرامی اسلام «ما ینطق عن‌الهوی ان هو الا وحی یوحی» است. هر آنچه می‌گوید وحی است و هوای نفس در او راه ندارد. با چنین مقامی شاهدیم که به طور مکرر نسبت به حضرت زهرا (سلام الله علیها) صریحاً می‌فرمایند فداه ابوها (من فدای فاطمه شوم). رابطه‌‌ی پیامبر با دخترشان رابطه‌ی پرسرّی است. آخرین کسی که در هنگام سفر با او خداحافظی می‌کنند و اولین کسی که پس از سفر به ملاقات او می‌روند حضرت صدیقه‌ی زهراست. هر گاه ایشان به محضر پیامبر شرف‌یاب می‌شدند، پیامبر برمی‌خاستند، جای خود را به حضرت می‌دادند و سپس مقابل ایشان می‌نشستند.

<P style="TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 200%; MARGIN: 12pt 0cm 8.4pt; unicode-bidi: embed; DIRECTION: rtl" dir=rtl class=MsoNormal align=justify& gt;این رفتارها را نباید به سادگی تحلیل کرد، نباید گفت می‌خواستند به مردم مدینه بگویند باید به ایشان احترام کنید. آیا تمام مسئله این بود؟ این مشی پیامبر سرّی نداشت؟ با توجه به این مقام معنوی و خاص و ویژه‌ی حضرت زهرا (سلام الله علیها)، آیا حضرت زهرا (سلام الله علیها) به صرف اینکه دختر ایشان است و به صرف اینکه نقش تاریخی در دفاع از امیرالمؤمنین می‌خواهد ایفا کند که البته او هم مقام بلندی است، این همه مهر و محبت و عاطفه از پیامبر دریافت می‌کرد؟ واقعاً این طور نیست. از ظاهر قصه نمی‌توان چیزی فهمید، جز اینکه بگوییم یک سرّ است. چنانچه بخواهیم رابطه‌ی فاطمه زهرا (سلام الله علیها) را با خدا هم توضیح دهیم، همین یک کلمه کافی است.

جبرئیل امین مکرر بر فاطمه (سلام الله علیها) نازل می‌شد و از جانب خداوند متعال پیام می‌آورد و امیرالمؤمنین کاتب وحی‌ای بود که بر ایشان نازل می‌شد. حضرت امام (رحمت الله علیه) وقتی این مسئله را در مورد حضرت زهرا (سلام الله علیها) بیان می­کنند، در ادامه تعبیری دارند با این مضمون که فاطمه (سلام الله علیها) اگر مرد بود، پیامبر بود. یعنی برخی از شئون پیامبری دقیقاً در مورد حضرت زهرا (سلام الله علیها) صدق می‌کند. این یعنی چه؟ البته حضرت امام دو احتمال عرفانی را در مورد آمدن جبرئیل امین و نازل شدن‌شان بر فاطمه زهرا (سلام الله علیها) مطرح می‌کنند که باید به طور مفصل به آن‌ها پرداخت.

رابطه‌ی حضرت زهرا (سلام الله علیها) را با امامان‌، با پیامبر، با خدا و در نهایت رابطه‌ی ایشان را با هستی باید دید. اما در مورد رابطه‌ با عالم هستی باید گفت که شب قدر شب تعیین مقدرات عالم است، شبی است که در ارض همه چیز رقم می‌خورد، شبی است که بهتر از هزار شب است: «و ما ادراک ما لیله‌القدر، لیله‌القدر خیر من الف شهر» در روایت می‌فرماید سرّ شب قدر فاطمه زهرا (سلام الله علیها) است. به خودمان کاملاً حق می‌دهیم که سرّ و عظمت حضرت زهرا (سلام الله علیها) را متوجه نشویم. در قیامت ان‌شاءالله کمی از این اسرار باز می‌شود. شاید برای اهل معرفت کامل باز شود؛ آنجایی که همه در محضر خداوند متعال ساکت هستند و سیده­ی زنان عالم لب به سخن می‌گشاید و با خدا شروع به سخن گفتن می­کند، تازه آنجا وقتی همه به محضر فاطمه می‌رسند، در آن تشریفات بسیار باعظمتی که عالم خلقت مانند آن به خودش ندیده است، صحرای باعظمت محشر، فاطمه‌ زهرا (سلام الله علیها) نقش و جایگاه ویژه‌شان شاید معلوم شود.

حضرت زهرا (سلام الله علیها) جز اینکه یک دختر، یک همسر و یک مادر است، هیچ نقش دیگری ندارد؛ اما نقشش در هستی چقدر است؟ این قدر است که جبرئیل امین باید تمام حوادث عالم را با جزئیات برای حضرت زهرا توضیح دهد. در اینجا یک سؤال مطرح است و آن اینکه مگر ایشان چه سمتی دارند؟ مدیر اداره هستند؟ مسئول حسابرسی اداره‌ی خلقت هستند؟ ایشان مسئول چه چیزی در اداره‌ی خلقت هستند؟ مگر ایشان در عالم هستی چه‌کاره هستند که باید اسرار عالم هستی در کتابی باشد که کاتب آن امیرالمؤمنین است و آورنده‌ی محتوای آن کتاب جبرئیل امین است؟ نقش حضرت زهرا (سلام الله علیها) در هستی چیست؟ کسی نمی‌داند، ولی این نقش خیلی بالاست. نقش حضرت زهرا (سلام الله علیها) در دی
ن چیست؟ کسی نمی‌داند. ولی این نقش خیلی بالاست. نقش حضرت زهرا (سلام الله علیها) در ارتباط با اولیای خدا چیست؟ کسی نمی‌داند، ولی این نقش خیلی بالاست. روایت است که حضرت زهرا (سلام الله علیها) نور مقدس‌شان روزی سه‌مرتبه بر اهل خانه طلوع می‌کرد. این یعنی چه؟ این را هم نمی‌فهمیم.

حضرت زهرا (سلام الله علیها) وقتی که در زمان پیامبر می‌خواهد بیان شود، به قدر فهم مردمی که در اطراف پیامبر بودند، همان‌هایی که امیرالمؤمنین را تنها گذاشتند، با عنوان سیده النساء العالمین معرفی می‌شود. این کلامی است که وقتی یک معنایش در نظر گرفته می‌شود، باید گفت برای حضرت زهرا (سلام الله علیها) کم است، ولی باید این نکته را در نظر داشت که این مسئله برای فهم آن مردم است. اینکه گفته شود حضرت زهرا (سلام الله علیها) رئیس و سیده النساء العالمین است، نباید موجب شود که به زن‌های عالم نگاه کنیم و بعد بگوییم حضرت زهرا بهتر از همه‌ی این‌ها هستند، نه این طور نیست. مقام ایشان از مردها هم بالاتر است، منتها نه سطح بالاتری که به این سادگی قابل درک باشد.

البته مقام امامان نیز برای ما قابل درک نیست. در زیارت جامعه می‌گوییم ما مقام شما (امامان) را درک نمی‌کنیم، نمی‌توانیم حقیقت شما را بیان کنیم، نمی‌توانیم آن‌چنانی که شایسته هستید، شما را مداحی کنیم؛ ولی با این حال، مسئولیت اجتماعی امامان را می‌دانیم، می‌توانیم توضیح بدهیم که امام چرا لازم است. این را همه می‌توانند توضیح بدهند. پیغمبر چرا
لازم است؟ این را همه می‌توانند توضیح بدهند، اما آن زمانی که همه‌ی زبان‌ها قاصر می‌شود و حتی عرفا نیز درمی‌مانند در مواجهه با این سؤال است که مقام معنوی حضرت زهرا (سلام الله علیها) چرا لازم است؟ مگر حضرت زهرا چه نقشی دارد که پیغمبر اکرم فدایش می‌شود، جبرئیل امین بر دست‌وپاهایش می‌افتد، خداوند با او رابطه‌ی خصوصی دارد، از عالم خبر دارد، باید آینده را بداند و… ما نمی‌دانیم.

اینکه گفته شود حضرت زهرا سلام الله علیها رئیس و سیده النساء العالمین است، نباید موجب شود که به زن‌های عالم نگاه کنیم و بعد بگوییم حضرت زهرا بهتر از همه‌ی این‌ها هستند، نه این طور نیست. مقام ایشان از مردها هم بالاتر است، منتها نه سطح بالاتری که به این سادگی قابل درک باشد.

امام زمان علیه السلام عالم را پر از عدل و داد می‌کنند، مقام ولایت به عهده‌شان است، علم عالم امکان در اختیارشان است و… نقش‌شان در تاریخ حیات بشری کاملاً واضح و روشن است. نقش حضرت زهرا سلام الله علیها چیست؟ البته ما امیرالمؤمنین را هم نمی‌توانیم بشناسیم، ولی نقش اجتماعی‌ ایشان، نقش ایشان در دین، نقش تاریخی و موقعیت ایشان نسبت به پیامبر، به عنوان جانشین، این‌ها کاملاً روشن است، این‌ها را می‌توانیم
توضیح بدهیم و در علم کلام هم در موردش بحث می‌کنیم، ولی در علم کلام، در تاریخ و در معنویات، مگر به این سادگی می‌شود در مورد حضرت زهرا سلام الله علیها حرف زد؟

نقش حضرت زهرا سلام الله علیها نقش مرموزی است. کسی نمی‌داند، ولی این نقش یک ویژگی دارد و آن اینکه پنهان است. این پنهان با آن نمی‌دانیم چه فرقی می‌کند؟ یک فرق‌هایی دارد. از وصف پنهان بودن نقش فاطمه در هستی در نزد اولیای خدا در دین و حیات بشر، می‌خواهم به وصف این رمزآلود بودن حیات حضرت زهرا و شخصیت او بپردازم.

نقش‌های پنهان در این عالم خیلی زیاد هستند. نقش پنهان خیلی زیباست. پیامبر گرامی اسلام هم دوست داشتند نقش پنهان داشته باشند. خودشان فرمودند خوشا به حال کسانی که کسی او را نمی‌شناسد. البته مسئولیت و رسالت اجتماعی، جایگاه خاص خودش را دارد، ولی کسانی که ارتباط با حضرت حق پیدا می‌کنند، هر چه بیشتر دوست می‌دارند، نقش پنهان‌تری پیدا می‌کنند. همه‌ی خانم‌ها باید از حضرت زهرا الگو بگیرند. دوازده امام خودشان را مرهون ایشان می‌دانند، ولی ایشان خودش را آشکار نکرده‌اند. دو خطبه یا سه حدیث را نباید در نظر گرفت. حضرت این نیست که شما در تاریخ می‌خوانید.

دوازده امام خودشان را مرهون ایشان می‌دانند، ولی ایشان خودش را آشکار نکرده‌اند. دو خطبه یا سه حدیث را نباید در نظر گرفت. حضرت این نیست که شما در تاریخ می‌خوانید.

«و ما ادراک ما لیله القدر». حضرت زهرا سلام الله علیها می‌تواند برای ما و برای زنان ما الگو باشد؛ از این جهت که فاطمه‌ی زهرا نقش ویژه‌ی بالاترین موقعیت معنوی را عهده‌دار هستند. هیچ نمود بیرونی هم ندارند، هیچ مسئولیت اجتماعی هم به ظاهر روی دوش‌شان نیست، ولی عالمی با دستان نحیف فاطمه می‌چرخند. آسیاب عالم و هستی و قوام و دین و اولیای دین به فاطمه‌ی زهراست. اگر زنان می‌خواهند از حضرت زهرا سلام الله علیها الگو بگیرند، باید به سراغ نقش‌های پنهان بروند.

حضرت زهرا (سلام الله علیها) می‌تواند برای ما و برای زنان ما الگو باشد؛ از این جهت که فاطمه‌ی زهرا نقش ویژه‌ی بالاترین موقعیت معنوی را عهده‌دار هستند. هیچ نمود بیرونی هم ندارند، هیچ مسئولیت اجتماعی هم به ظاهر روی دوش‌شان نیست، ولی عالمی با دستان نحیف فاطمه می‌چرخند. آسیاب عالم و هستی و قوام و
دین و اولیای دین به فاطمه‌ی زهراست. اگر زنان می‌خواهند از حضرت زهرا (سلام الله علیها) الگو بگیرند، باید به سراغ نقش‌های پنهان بروند.

صورت ظاهری که برای حجاب خانم‌ها در نظر گرفته شده این است که مثلاً نگاه هرزه و آلوده پدید نیاید، هوس‌ها شعله‌ور نشوند، این ظاهر قصه است. مثل این است که بگویید وضو برای این است که دست انسان خیس شود. حجاب برای خانم‌ها برای چیست؟ حضرت امام در مقدمه‌ی کتاب «جنود عقل و جهل» می‌فرمودند: که احکام اسلام را هر کس بدون اشارات عرفانی‌اش برای مردم بیان کند خیانت به اسلام کرده است.

خانم‌ها چرا باید چادر را دوست داشته باشند؟ چرا باید در خانه ماندن را دوست داشته باشند؟ سرّ عرفانی‌اش چیست؟ آن است که نقش پنهان داشته باشند. خانم‌ها چادر سرشان می‌کنند، چون نمی‌خواهند کسی آن‌ها را بشناسد، نمی‌خواهند کسی آن‌ها را ببیند، نمی‌خواهند کسی امتیازات آن‌ها را بفهمد، نمی‌خواهند کسی فضایل آن‌ها را بفهمد. بنده حزب‌الله لبنان و ثمرات زحماتشان را حجاب خانم‌هایشان می‌دانم. شما فکر می‌کنید جوان‌های حزب‌الله لبنان از خودشان هنری دارند؟ آن‌ها انرژی‌شان را از نیروگاه اتمی تقوای زنانشان بهره‌برداری می‌کنند. مستقیم نمی‌خواهد تحلیل کنید که آن‌ها حجاب د
ارند و جوان‌ها فاسد نمی‌شوند و به جبهه می‌روند. این طور تحلیل نکنید. برای شما توضیح دادم، نقش حضرت زهرا (سلام الله علیها) چه بود؟ کسی توانست بفهمد؟ تقوا و معنویت زنان و آثار اجتماعی‌اش را مگر به این سادگی می‌شود تحلیل کرد؟

این تنها مهم نیست که خانم در خانه بنشیند و شروع به غذا پختن کند. نه، ما به نیروی معنوی این خانه‌نشینی احتیاج داریم. باید گوشه‌ی دلش هم هوس تبرج نباشد، هوس بیرون زدن از خانه نباشد، عشق بورزد به اینکه الحمدالله خدا نقش پنهان را به من داده است. اگر ته دلش بگوید ای‌کاش همه من را می‌شناختند، دیگر نور معنویت ندارد. فکر می‌کنید زن‌ها را می‌خواهیم اسیر کنیم و به زور ببریم بگذاریم در خانه؟ اگر کسی دلش بیرون است، برود بیرون. آن سلامت معنوی یک زن است که از خدا تمنا می‌کند و تشکر که خدایا ممنون تو هستم که نقش پنهان را به من دادی. وقتی کارهای خانه را رسول خدا به فاطمه‌ی زهرا داد و کارهای بیرون را به امیرالمؤمنین سپرد، حضرت فاطمه گفتند خوشحال شدم که کارهای خانه به گردن من افتاد. این خوشحالی پیروی حضرت زهراست.

در ادامه باید به ابعاد عرفانی حجاب و ستر و در خانه بودن نگاه کنیم. البته ما نمی‌گوییم زنان در موقعیت مقتضی در جامعه نقش ایفا نکنند، پزشکی نخوانند و… اصلاً چه کسی این حرف‌ها را زده است؟ در صدر اسلام هم از خانم‌ها در پزشکی استفاده می‌شد و حضرت زهرا نیز بنا بر ضرورت، چنین کاری را می­کردند. </SPAN&gt ;

بُعد عرفانی نقش پنهان را باید در نظر گرفت. پذیرش نقش پنهان از نظر عرفانی، مقام بسیار بالایی است. عرفا و بزرگان نیز خواهان نقش پنهان هستند، طبق وظیفه به میدان می­آیند، نه اینکه دوست داشته باشند مطرح شوند و کسی آن‌ها را بشناسد.

بحث این است که اصلاً زن و مرد ندارد. همه باید دنبال این باشند که تا می‌شود نقش پنهان بگیرند. همان نقش پنهانی که بی‌سروصدا آن را انجام دهند. نباید تصور کنیم خانم خانه‌دار هیچ اهمیتی ندارد. در روز قیامت، تمام عالم را خانم‌های خانه‌دار می‌چرخانند. مهم این است که خانم‌ها در خانه‌داری‌شان چه کاری کرده‌اند. هر کار اضافه‌ای که انجام می‌دهند، آن دیگر کار اضافه است و در مقابل خانه‌داری‌شان، بی‌ارزش است. زن‌ها رئیس‌جمهور عالم هم بشوند، کارشان بی‌ارزش‌تر است از آن لحظاتی که نقش پنهان ایفا می‌کنند. امیدوارم درباره‌ی نقش پنهان و حجاب و در مورد نقشی که کسی برایش ارج و قربی قائل باشد توانسته باشم منظورم را بیان کنم؛ اگر این غوغای زمانه‌ی ما اجازه‌ بدهد. یک رشته‌های دانشگاهی باید در کشور ما راه بیفتد برای اینکه خانم‌‌ها بیاموزند برای خانه‌داری و ایفای نقش همسری و مادری چه علومی را باید یاد بگیرند؛ از تغذیه و بهداشت گرفته تا تربیت فرزند و اخلاق خانواده. می‌دانید چقدر علم نیاز دارد که یک خانم خانه‌داری کند و بتواند آن نقش پنهان را درست اجرا کنند و مادر نمونه بشود؟ در اثر این تحصیلات، هزینه‌های خانواده‌ها چقدر پایین می‌آید و چقدر صرفه‌ی اقتصادی به همراه دارد. &lt ;o:p>

پرده‌نشینان ما اگر معنویت را درک کنند، که امکاناتش را هم خدا بیشتر به آنان داده است، آن وقت می‌توانیم ادعا کنیم مردهای ما نیز می‌توانند معنویت را درک کنند. (*)

*گروه فرهنگی-اجتماعی برهان

www.fatehnet.net