جستجو
این کادر جستجو را ببندید.
از این طرف اومدی: 
چرا باید شب قدر وجود داشته باشد و اصولا عظمت و قداست این شب به چیست؟

چرا باید شب قدر وجود داشته باشد و اصولا عظمت و قداست این شب به چیست؟

فهرست مطالب

محمدرضا کاشفی


پاسخ: هر موجود طبیعی در مخزن غیب الاهی وجود عقلی دارد و از آن جهان مجرد معقول به مرحله تجسم محسوس تنزل می یابد.
(1)
در واقع، موجود مادی آینه آن موجود عقلی و بازتاب آن حقیقت در عالم جسمانی است. بر این اساس، شب قدر حکایتگر حقیقتی فرا مادی است و می تواند به خودی خود، دارای ارزش باشد. (2)


اما به دلیل آنکه شرافت هر مکانی به چیزی است که آن مکان را اشغال کرده و قداست هر زمانی به چیزی است که آن زمان را ظرف ظهور خویش ساخته است، ارج ظاهری شب قدر به حرمت حقیقتی است که در این زمان خاص تجلی کرد و ارج آن را بیش از هزار ماه ساخت. این رخداد مبارک چنان اهمیت دارد که برای برخورداری تمام روزها و شب های سال از فیض ظرفیت آن، تقدیر امور و تنزل معانی قرآن و مفاهیم عالی آن برابر ماه های قمری توزیع شد. این نوع توزیع سبب می شود، موقعیت خاص قدر با تنوع و تحول همراه باشد و تمام شب های سال از حکایتگری و تابش این جام الاهی بهره مند گردند. بی تردید اگر این زمان بر اساس سال شمسی تنظیم می شد، تمام شب های سال چنان بهره وری به دست نمی آوردند. (3)


بنابراین، باید ضرورت و چرایی شب قدر را که تنها ظرف درخشش نزول قرآن است، در ضرورت «وحی » جست و جو کرد; سخن را در نیاز اساسی و جدی آدمی به این پدیده بی نظیر معطوف ساخت و پرسید: وحی و نزول آن چه ضرورت دارد؟


در تاریخ ادیان توحیدی، پس از نام مقدس «خداوند» هیچ واژه ای چون «وحی » مهم و شگرف نیست. اگر وحی نبود:


1- بشر با اسلحه شکسته ای چون «عقل عدد اندیش» تنها می ماند.


2- میان غیب و شهود، طبیعت و ماورای طبیعت فاصله ای پر نکردنی می افتاد.


3- خداوند، با غنا و استغنای کامل ذات و ذاتی اش از کل آفرینش، در پرده غیب الغیوب باقی می ماند و راه درک چیستی اش تنها در حدس منحصر می شد.


4- داستان حقیقت روح و جاودانگی وی مبهم و لاینحل می گشت. (4)


اگر قرآن که مصداق اتم و اکمل وحی شمرده می شود و شب قدر به پاس نزول آن جایگاه جاودان یافته است، نبود:


1- آدمی از نخستین، مهم ترین و پربارترین نعمت الاهی محروم می ماند; زیرا انسان تنها در سایه دریافت و تلقی قرآن به کمال نهایی اش دست می یابد. (5)


2- بشر عاقل نمی گشت; زیرا عاقل کسی است که معارف را خوب بفهمد، به آن ها خوب معتقد شود و در مقام عمل خوب عمل کند. تلاش قرآن ساختن انسان عاقلی با این ویژگی ها است. (6)


3- انسان از هدایت محروم می شد; زیرا قرآن واپسین، عالی ترین و کامل ترین کتاب هدایت است. (7)


4- آدمی در افراط و تفریط فرو می غلتید; زیرا نقش قرآن تعدیل گرایش های انسان است. (8)


5- بشر عمر خود را به غفلت سپری می کرد; زیرا تنها نگاه خویش را به دنیای مادی معطوف و محدود می ساخت و جهان برایش معنایی بالاتر و فراتر از خود نداشت; هرچه می دید موجودی تقطیع شده و فارغ از مبدا و غایت می پنداشت; موجودی که نه «از جایی » آمده است و نه «به جایی » می رود. آیات قرآن انسان را به تدبیر واداشته، او را از غفلت بیدار و هشیار را ره توشه راهش می سازد. (9)


6- انسان برای درمان بیماری های باطنی اش دارویی نمی یافت; زیرا دردهای درونی انسان تنها در پرتو تعالیم قرآن التیام می یابد. (10)


به هر روی، ضرورت وحی، نیاز آدمی است و تا زمانی که این نیاز وجود دارد، باید وحی و قرآن باشد; و تا قرآن هست، باید ظرف نزول و زمان ظهور و تجلی آن، یعنی شب قدر، وجود داشته باشد و حرمت و قداستش پاس داشته شود; چرا که تکرار و تداوم منزلت آن، یاد آور رابطه پیوسته این جهان با آن جهان، نیازمندی انسان به وحی، عهد آغازین انسان با آفریدگار، معنای حقیقی زندگی و هدفمندی آن و از همه مهم تر مبدا، خالق و گوینده وحی (خداوند) است.


نیکبخت کسی است که با درک نیاز خویش، ضرورت وحی را دریابد; در پرتو آن، به ضرورت شب قدر واقف گردد و با این هشیاری از برکات نفحات ربوبی قدر بهره گیرد.


گفت پیغمبر که نفحت های حق         اندرین ایام می آرد سبق


گوش و هش دارید این اوقات را          در ربایید این چنین نفحات را


نفحه آمد مر شمارادید و رفت             هر که را می خواست جان بخشید و رفت


نفحه دیگر رسید آگاه باش                تا از این هم وا نمانی خواجه تاش (11)


با توجه به اختلاف ساعات و تاریخ در کشورهای مختلف اسلامی، شب های قدر چگونه تعیین می شود؟


شب قدر یک شب بیش نیست، اما در کل کره زمین یک شب کامل، 24 ساعت می باشد. همچنان که یک روز کامل 24 ساعت است و هر زمان مفروضی حدود نیمی از کره زمین را پاره های روز و نیمکره دیگر را پاره های شب می پوشانند. بنابراین زمانی که در عربستان شب قدر می شود بخشی از لیلة القدر است که امتداد آن تا شبی که در ایران مراسم شب قدر انجام می شود استمرار می یابد. به عبارت دیگر همه شب ها و روزها همین حالت را دارند که در عرض 24 ساعت به صورت متخالف و تدریجی کل زمین را پوشش می دهند. از همین رو در روایات وارد شده است که فضیلت روز قدر کمتر از شب قدر نیست.


پی نوشت ها:


1. حجر (15): 21.


2. برای اطلاع تفصیلی از نحوه ارتباط نزول زمانی وحی و نزول دهری آن، ر. ک: انسان و قرآن، علامه حسن حسن زاده آملی، ص 223 و 234. <o:p&gt ;


3. تفسیر موضوعی قرآن کریم [قرآن در قرآن]، آیت الله عبدالله جوادی آملی، ج اول، ص 77- 79.


4. قرآن در اسلام، علامه سید محمد حسین طباطبایی، ص 91 و 92; قرآن شناخت، بهاءالدین خرمشاهی، ص 45 و 46.


5. تفسیر موضوعی قرآن کریم، آیت الله عبدالله جوادی آملی، ج اول، ص 23 و 24.


6. ر. ک: عنکبوت (29): 43.


7. ر
. ک: نحل (16): 89، بقره (2): 1- 2.


8. ر. ک: فصلت (41): 2-4، مریم (19): 97.


9. نگاه: ص (38): 29; محمد (49): 24 و نیز ر. ک: مقالات، محمد شجاعی، ج اول، ص 89- 98.


10. ر. ک: یونس (10): 57، اسراء (17): 82.


11. مثنوی معنوی، تصحیح رینولد. ا. نیکلسون، دفتر اول، ابیات 1951- 1954.


www.hawzah.net

به این مطلب امتیاز دهید:

فرصت ویژه برای علاقه مندان به نویسندگی

شما می توانید مقالات خود را با نام خود در وب سایت موسسه منتشر نمائید. برای شروع کلیک نمائید.

نویسنده مقاله باشید