پرسش های علمی فرهنگی از محضر حضرت آیةاللّه سبحانی /کیفیت صلوات بر پیامبر (ص)
& lt;P style=”TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 200%; MARGIN: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed; DIRECTION: rtl; mso-margin-top-alt: auto; mso-margin-bottom-alt: auto” dir=rtl class=MsoNormal align=justify>پاسخ: فرستادن درود بر والا ترین انسان ها‚ عملی خدا پسندانه است که خداوند‚ خود بر این کار سبقت گرفته و فرشتگان و مومنان را فرمان داده است که بر او درود بفرستند‚ چنان که می فرماید:
انّ اللّه وملا ئکته یصلّون علی النبیّ یا ایها الّذین آمنوا صلّوا علیه وسلّموا تسلیما. (1)
خدا و فرشتگان بر پیامبر صلی اللّه علیه وآله درود می فرستند‚ ای کسانی که ایمان آوردید بر او صلوات و سلام بفرستید.
ذکر صلوات در هر زمان و در تمام حالات امری مستحب است و آیه مبارکه بدون آن که زمان و مکان خاصی برای آن تعیین کند‚ به آن فرمان می دهد‚ خصوصاً هنگامی که انسان به هنگام اذان و یا خواندن قرآن نام او را بشنود یا بر زبانش جاری گردد.
کیفیت صلوات بر پیامبر صلی اللّه علیه وآله‚ در حدیث عبدالرحمن بن ابی لیلی از کعب بن عجره از نبیّ مکرَّم اسلام وارد و در اصح کتب حدیثی از نظر اهل سنت نقل شده است که به ترجمه بخشی از آن می پردازیم:
کعب بن عجره: آماده هستی حدیثی که از پیامبر صلی اللّه علیه وآله شنیده ام به عنوان هدیه ای به تو اهدا کنم؟
عبدالرحمن: حاضر و آماده ام.&l t;/o:p>
کعب بن عجره: به پیامبر صلی اللّه علیه وآله عرض کردیم‚ بر شما چگونه درود بفرستیم‚ در حالی که از کیفیت دادن سلام آگاهیم.
پیامبر اسلام صلی اللّه علیه وآله بگویید: اللّهمّ صلّ علی محمّد وعلی آل محمّد‚ کما صلّیت علی ابراهیم وعلی آل ابراهیم انّک حمید مجید‚ اللّهمَّ بارک علی محمّد وعلی آل محمّد کما بارکت علی ابراهیم وآل ابراهیم انّک حمید مجید. (2)
از این بیان روشن می شود که در موقع فرستادن صلوات‚ باید آل محمد را نیز ذکر کنیم‚ تا صلوات کامل شود و این که عده ای امروزه در سخنرانی ها و نوشته ها‚ تنها بر پیامبر درود می فرستند و می گویند: صلی اللّه علیه وآله ‚ کاملا ً برخلاف دستور رسول خدا است.
ابن حجر هیثمی (899 – 974) از پیامبر صلی اللّه علیه وآله نقل می کند که آن حضرت فرمود: لا تصلّوا علی الصلا ة البتراء‚ فقالوا ما الصلا ة البتراء؟ قال: یقولون: اللّهم صلّ علی محمد و تمسکون‚ بل قولوا: اللّهم صلّ علی محمّد وعلی آل محمد. (3)
پیامبر صلی اللّه علیه وآله فرمود: برای من درود مقطوع و بریده نفرستید‚ عرض شد مقصود چیست؟ فرمود: نگویید: اللهمّ صلّ علی محمّد‚ وسکوت کنید‚ بلکه لا زم است بگویید: اللّهمّ صلّ علی محمّد و علی آل محمّد.
از این رو صلوات شیعه‚ صلوات کامل و مطابق است با روایت صحیح بخاری که اصح کتب حدیثی اهل سنت است.
البته شایسته است که پس از ذکر صلوات‚ جمله کما صلّیت علی ابراهیم وآل ابراهیم گفته شود‚ ولی گاهی به جهت اختصار این جمله ترک می
شود‚ چنان که خود پیامبر صلی اللّه علیه وآله در روایت دوم به آن بسنده کرد. گذشته از این‚ می توان گفت جمله کما صلّیت علی ابراهیم وآل ابراهیم جزو صلوات نیست‚ بلکه تعبیری است برای تعلیم آن‚ یعنی همان طوری که بر ابراهیم و آل او صلوات می فرستید بر محمّد و آل او نیز صلوات بفرستید‚ و این دو را از هم جدا نسازید. و شگفت آن که در صحیحین و دیگر کتاب ها‚ نامی از صحابه به میان نیامده‚ در صورتی که اهل سنت به هنگام فرستادن درود کامل‚ صحابه را بر آل عطف می کنند و می گویند: وعلی آله وصحبه .
پی نوشت ها
1. احزاب / 56.
2. صحیح بخاری: /4 118‚ کتاب بدءالخلق‚ و جلد /6 27‚ باب تفسیر سورةالا حزاب‚ و جلد 7 / 157‚ کتاب الا موات.
3. الصواعق المحرقة‚ 146.
www.hawzah.net
