معرفی کتاب:

کتاب شریف نهج البلاغه حاوی 239 خطبه، 79 نامه و 481 حکمت است که «محمّد بن حسین موسوی» معروف به «سید رضی » در سال 400 هجری از میان صدها خطبه، موعظه، نامه، عهدنامه و کلمات کوتاه امیر مؤمنان علی(ع)  برگزیده و این تالیف ارزشمند خود را «نهج البلاغه» یعنی راه روشن بلاغت نام نهاده است.

شیخ محمّد عبده مفتی و عالم برجسته اهل سنّت در مقدمه شرح خود بر نهج البلاغه نوشته است:

«این کتاب جلیل مجموعه ای است از سخنان سیّد و مولای ما امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (کرّم الله وجهه) که سیّد شریف رضی از سخنان پراکنده آن حضرت برگزیده و گرد آورده و نام آن را نهج‌البلاغه نهاده است و من اسمی مناسب‌تر و شایسته‌تر از این اسم که دلالت بر معنای آن بکند، سراغ ندارم».
علاوه بر فصاحت و بلاغت و زیبایی لفظی و آرایش هنری نهج البلاغه، معانی و مفاهیم والای آن، به این کتاب بی‌نظیر به درازای تاریخ، جاودانگی بخشیده است؛ مفاهیم عمیقی که از سرچشمۀ وحی مایه گرفته و از زبان قرآن ناطق جاری و صادر گردیده است.
سخنان علی(ع) مثل خود آن حضرت کامل و جامع است و از عمق و ژرفای حیرت‌انگیزی برخوردار است. علی(ع) نمونه‌ای از کامل‌ترین انسان و کتابش نهج البلاغه مصداقی از جامع‌ترین کتابهاست:
«کتاب نهج البلاغه که نازلۀ روح علی(ع) است برای تعلیم و تربیت خفتگان در بستر منیّت و در حجاب خودخواهی، معجونی است برای شفا، و مرهمی است برای دردهای فردی و اجتماعی، و مجموعه‌ای است دارای ابعادی به اندازۀ ابعاد یک انسان و یک جامعۀ بزرگ انسانی».

گستردگی موضوعات نهج البلاغه:

در نهج البلاغه، موضوعات و مباحث فراوانی مطرح است؛ از جمله مباحث اعتقادی، عبادی، اجتماعی، حکومتی، اقتصادی، علمی و فرهنگی، اخلاقی، معنوی، سیاسی و نظامی، تربیتی و… .
این کتاب منشور انسان سازی است و دریچه‌ای به نور، و راهی از مُلک تا ملکوت است. نهج البلاغه کتاب چگونه زیستن، چگونه اندیشیدن، چگونه پرستیدن و کتاب چگونه در پیچ و خمهای زندگی با مشکلات دست و پنجه نرم کردن و چگونه از نعمتهای گسترده دنیا برای زندگی جاودان آخرت استفاده کردن است.
آری، نهج البلاغه بی‌تردید همچون قرآن کتابی است جاودانه، و نه تنها راه روشن بلاغت که راه روشن هدایت است و با گذشت قرنها، نه تنها تازگی و طراوت و جذابیّت خویش را حفظ کرده بلکه روز به روزعالمان و اندیشمندان را بیش از گذشته مجذوب خود نموده است. از این رو، با اینکه بیش از صد شرح، تفسیر و ترجمه از نویسندگان شیعه و سنی بر ابن کتاب ارزشمند نوشته شده، هنوز بسیاری از گوهرهای ناب آن بر جویندگان حقایق پنهان است. بدیهی است هر یک از شارحان و مترجمان با اهداف و انگیزه‌های متفاوتی به اقیانوس همیشه موّاج علوم علوی نگریسته‌اند.

آشنایی با کتاب:

«برگزیده راه روشن»، 110 حکمتِ آغازین بخش حکمت‎ها را به همراه معارف حیات‎بخشش در خود دارد و به عنوان منبع رشته معارف نهج‌البلاغه ( آزمون سراسری معاونت قرآن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) تقدیم عاشقان معارف حدیثی می‎گردد؛ حکمت‎ها، بر اساس ترتیب نهج البلاغه مرحوم فیض الاسلام آمده و بیشتر ترجمه‎ها نیز بر اساس ترجمه این عالم بزرگوار ارائه شده است.

در توضیح هر حکمت:

* ابتدا برخی از مهم‎ترین واژگان معنا شده؛
* آنگاه ترجمه و چکیده مفاهیم آن بیان شده است؛
* سپس بخش‎هایی از معارف هر حکمت، در قالب «نکات» مطرح گردیده است؛
* در بخش پیام‌ها، بعضی از آموزه‎های کاربردی ارائه شده است؛ آموزه‎هایی که برای زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی سودمند و ره‎گشا است.
* همچنین در بخش لطائف، حکایت‎ها، اشعار یا جملات نغزی را که با محتوای حکمت سازگاری دارد، در خود جای داده است؛ و در پایان هر حکمت چند پرسش از مطالب همین کتاب مطرح گردیده است.

توضیحات:

که بیشتر مطالب این کتاب، از جلد اول تا جلد چهارم کتاب راه روشن استخراج شده و مطالبی نیز به آن افزوده شده است. امید داریم که انس با این کلمات نورانی، دل و جان ما را حیات دوباره بخشد که به فرموده امام باقر(ع)، «حدیث ما، دل و جان‎ها را زنده می‎کند.»

محمّد رضازاده جویباری