سفارش های امام علی برای قبل ازدواج

سفارش های امام علی برای قبل ازدواج

ازدواج از مهم‎ترین تصمیم‎های زندگی به شمار می‎آید. شتاب زدگی و بدون تحقیق و بررسی در این مسیر گام برداشتن نكوهیده است. چنان كه شتاب در كردار نیك پسندیده است، دقت نیز ضرورت دارد؛ زیرا دقت در امور موفقیت را تضمین می‎كند و از مشكلات می‎كاهد. روان شناسان معتقدند هر اندازه زن و مرد قبل از ازدواج اطلاعات صحیح‎تر و دقیق‎تر دربارة یكدیگر داشته باشند، بهتر می‎توانند موفقیت یا شكست زناشویی خود را پیش ‎بینی كنند.1

سفارش های امام علی برای قبل ازدواج به دو دسته تقسیم می‎شود:

سفارش‎های امیر مۆمنان ـ علیه السلام ـ پیرامون ملاك‎های انتخاب

الف) ویژگی‎های فردی

ویژگی‎های فردی پسر و دختر مناسب برای ازدواج، چنین است:

1. دینداری

در انتخاب همسر، ایمان نخستین ملاك به شمار می‎آید؛ زیرا انسان با ایمان، به علت ارتباط قلبی با خدا و برخورداری از نیروی كنترل كنندة‌ درونی، فردی قابل اعتماد است و به پیمان‎هایش عمل می‎كند. تجربه نشان داده است كسانی كه ایمان ندارند پس از تشكیل زندگی مشترك، به دلیل نداشتن ارزش‎های ثابت معنوی، با وزش نخستین باد ناموافق پیوند می‎گسلند.

پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ یارانش را چنین سفارش می‎كرد:

علیك بذوات الدین؛ بر تو باد كه همسر دیندار انتخاب كنی. 2

اذا اتاكم من ترضون دینه و امانته فزوجوه؛

هر گاه كسی برای خواستگاری نزدتان شتافت كه از دین و امانتش مطمئن و راضی بودید، وی را به ازدواج درآورید. 3

2. رشد اخلاقی

اخلاق نیك بهترین سرمانه و شاخص‎ترین شرط ازدواج است. حضرت علی ـ علیه السلام ـ یارانش را از ازدواج با آنان كه اخلاق پریشان و ناشایست دارند، نهی فرمود. 4

3. رشد عقلی

عاقل كسی است كه كارها را در موقعیت مناسب انجام دهد و درست و نادرست را بشناسد. محرومان از رشد عقلی، حتی اگر اندیشة خدمت در سر پرورانند، به دلیل درك ناقص خوش زیان می‎رسانند. بدین سبب، معصومان ـ علیهم السلام ـ ما را از ازدواج با ابلهان باز داشته‎اند.

حضرت علی ـ علیه السلام ـ می‎فرماید:

ایاكم و التزویج الحمقاء، فان صحبتها بلاء و ولدها ضیاں

از ازدواج با احمق بپرهیزید؛ زیرا زندگی با او بلا است و فرزندش تباه می‎شود. 5

4. رشد عاطفی

توانایی كنترل احساسات منفی و مثبت و بروز نفرت و خشم و عشق و شادی در محدودة مورد قبول جامعه، رشد عاطفی خوانده می‎شود. زن و مرد باید از توان داد و ستد عاطفی برخوردار باشند. 6 حضرت علی ـ علیه السلام ـ همسر همراه و همدل را مایة انس و پایبندی به خانواده می‎داند7 و زن موافق را یكی از دو آسایش می ‎شمارد. 8
امام جوانان را چنین اندرز می‎داد: از خداوند همسری مهربان، شیفته و سپاسگذار درخواست كنید؛ همسری كه اگر به او بدی كردید، از شما درگذرد و اگر بر او وارد شوید، شادتان سازد. 9

ب) همتایی و همانندی

تناسب، همانندی، همتایی و هماهنگی (كفو بودن) از ملاك‎های بنیادین ازدواج است. هر اندازه دختر و پسر از نظر ویژگی‎های گوناگون نزدیك‎تر باشند، پیوند ازدواج آن‎ها استوارتر و عمیق‎تر خواهد بود.
امام علی ـ علیه السلام ـ از پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه و آله ـ چنین روایت كرده است:

انكحوا الاكفاء؛ با همتایان خود ازدواج كنید.10

ویژگی همانندی، در ابعاد گوناگون اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی، تحصیل و حتی سن قابل بررسی است:

1. ایمان

پای‎بندی به دین و ارزش‎های دینی از عوامل خوشبختی به شمار می‎آید. همانندی در ایمان، همسران را به انجام دادن كردار نیك و دوری از اعمال خلاف اخلاق وا می‎دارد.

امام علی ـ علیه السلام ـ به جوانان چنین سفارش می‎كند:

از خدا همسری بخواهید كه اگر یاد پروردگار كردید، یاری و همراهی‎تان كند؛ و چنانچه در سایة غفلت خدای را از یاد بردید، یادتان آورد. 11

2. اصالت خانوادگی

این ویژگی، از اساسی‎ترین ملاك‎های ازدواج است. شناخت خصوصیات و وضعیت تربیتی – فرهنگی خانوادة همسر آینده، در ایجاد تفاهم در زندگی زناشویی نقش محوری ایفا می‎كند. بررسی‎ها نشان می‎دهد تفاوت‎های بارز فرهنگی، تربیتی و اخلاقی در خانواده‎های زن و شوهر از مهم‎ترین عوامل طلاق در ایران است. 12 شخصیت اخلاقی و معنوی كسانی كه در خانواده‎های نجیب و سالم بار آمده‎اند، عمق و اصالت بیش‎تر دارد. پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ از ازدواج با گیاه رسته در زباله‎ها نهی فرمود و این گروه را چنین شناساند: زن زیبایی كه در خانوادة‌ زشت رشد كرده است. 13

البته همتایی در سن، تحصیلات، زیبایی، محیط و فرهنگ و وضعیت اقتصادی و اجتماعی نیز شایستة دقت است.

 پی نوشت ها:

[1]. شكوه نوابی نژاد: مشاورة ازدواج و خانواده درمانی، ص 10

[2]. حر عاملی: وسائل الشیعه، ج 20، ص 38.

[3]. حسین نوری: مستدرك الوسائل، ج 14، ص 188.

[4]. ابن ابی جمهور: عوالی اللثالی، ج 3، ص 302.

[5]. كلینی: الكافی، ج 5، ص 353.

[6]. شكوه نوایی نژاد: مشاورة ازدواج و خانواده درمانی، ص 13.

[7]&lt ;/SPAN>. عبدالواحد آمدی: غرر الحكم، ح 82. (الانس فی ثلاثه الزوجة الموافقة).

[8]. حسین نوری: مستدرك الوسائل، ج 14، ص 164. (الزوجة الموفقه الراحتین).

[9]. همان، ص 247.

[10]. محمد بن محمد بن اشعث كوفی: جعفریات، ص 90.

[11]. حسین نوری: مستدرك الوسائل، ج 14، ص 217.

[12]. شكوه نوایی نژاد: مشاورة ازدواج و خانواده درمانی، ص 14.

[13]. حر عاملی: وسائل الشیعه، ج 20، ص 35.

منبع: کتاب تصمیم های بزرگ جوانی، نویسنده: محمد باقر پور امینی

تبیان

صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه

کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor