علامه محمدباقر مجلسی (صاحب بحارالانوار)

محمدباقر مجلسی (۱۰۳۷ ه.ق در اصفهان – ۱۱۱۰ ه.ق در اصفهان) معروف به علامه مجلسی و مجلسی ثانی فقیه شیعه و ملاباشی ایران در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفویه بود. معروفترین اثر او بحارالانوار است که مجموعهٔ بزرگی از احادیث را گردآورده‌است.

علامه محمد باقر مجلسى در سال ۱۰۳۷ ه.ق (یک سال قبل از مرگ شاه عباس) در خانواده اى که عالم و فاضل پرور بود در شهر اصفهان دیده به جهان گشود. پدرش مجتهد عالیقدر محمد تقى مجلسى از علما و روحانیون بزرگ عصر صفوى به شمار مى رفت.

علامه از همان اوان کودکى تحت تربیت و تعلیم پدر دانشمند و در سایه توجه خاص آن بزرگوار، پرورش پیدا نمود و با هوش سرشار و استعداد خدادادى و پشتکار مخصوص به تحصیل علوم متداوله عصر در حوزه علمى اصفهان پرداخت. و با توجه به توانایى ذاتى در مدت کوتاهى مراحل مختلف علمى و تحصیلى را طى کرده و سپس به گرد آورى علم حدیث و آثار اهل بیت عصمت و طهارت دل بست و تحقیق و پژوهش عمیقانه در آن فن شریف مبذول داشت و تلاش خود را در این مورد متمرکز نموده تمام اوقاتش را صرف آن کرد تا اینکه منشأ تحولى بزرگ در روزگار خود گردید.

علامه در دوران جوانى خود از محضر دانشمندان و عالمانى عالیقدر همچون: ملا عبدالله شوشترى، شیخ عبدالله بن جابر آملى، شیخ على جبل عاملى و سایر بزرگان دین به ویژه فقیه و حکیم و محدث نامى ملا محسن فیض کاشانى (که در سفرى به اصفهان آمده و در آن دیار ماندگار شده بود) بهره هاى کافى برد.

از جمله شاگردان مشهور علامه مى توان : میرزا عبدالله اصفهانى، سید هاشم بحرانى، سید نعمت الله جزایرى و ملا صالح مازندرانى را نام برد.

علامه مجلسى محقق پر کارى بود که در عمر شریف خویش لحظه اى از تألیف و تحقیق نیاسود و توانست کتابخانه بزرگى را که یادگار نیاکانش بود غنى تر و پر بارتر ساخته و جهت استفاده علاقه مندان در اختیار دانش پژوهان قرار دهد، او براى به دست آوردن کتب نادر و کمیاب به کشورهاى دیگر از جمله یمن مسافرت نمود. به دست تواناى علامه مجلسى کتب زیادى نگارش یافت که به دو بخش، تألیفات فارسى و عربى قابل تقسیم است.

تألیفات فارسى عبارت است از:
۱  حیاه القلوب: مشتمل بر سه جلد است.
۲  حلیه المتقین: در آداب معاشرت و زندگى فردى و اجتماعى.
۳  عین الحیات: شرح وصیت پیامبر اسلام به امت خودش.
۴  مشکاه الانوار: در فضیلت و آداب قرا ئت قرآن و ثواب آن.
۵  جلاء العیون: کتابى در باب تاریخ زندگانى چهارده معصوم .
۶  ربیع الاسابیع: در اعمال روزها و هفته ها به خصوص شب و روز جمعه.
۷  تحفه الزایر
۸  اختیارات الایام صغیر.
۹  اختیارات الایام کبیر.
۱۰  رساله بلا.
۱۱  شرح کتاب روضه کافى و بسیارى از آثار دیگر از جمله تراجم و رسالات و مناجات نامه ها و …

تألیفات عربى به شرح ذیل مى باشد:
۱  بحار الانوار: این اثر مشهور ترین و مهمترین اثر علامه مجلسى و اثر پر بار و بلند آوازه تاریخ تشیع است که در ۱۱۰ جلد تدوین شده است.
۲  کتاب مرات العقول
۳  آداب الحج
۴  آداب التجهیز الموات
۵  الاجازات
۶  ملاذ الاخبار فى شرح کتاب تهذیب الاخبار شیخ طوسى
۷  شرح الاربعین حدیث …
و دهها کتاب دیگر

علامه مجلسى پس از رحلت پدر بزرگوارش، به جاى او در مسجد جامع اصفهان اقامه نماز جماعت مى نمود ایشان از زمان شاه عباس دوم تا زمان شاه سلطان حسین داراى مقام و قدرت مطلق دینى بود و تا آخرین روزهاى حیاتش این قدرت و نفوذ همچنان رو به افزایش و تعالى مى رفت، به همین مناسبت از جانب سلاطین صفوى عنوان شیخ الاسلامى که عالى ترین درجه روحانیت در آن عصر بود به وى اعطا گردید.

از ملا محمد تقى مجلسى پدر علامه مجلسى نقل کرده اند که فرمود: در یکى از شبها بعد از نماز شب یک حالت خوشى به من دست داد که فهمیدم هر حاجتى از خدا بخواهم بر آورده مى شود و فکر کردم، در امور دنیا و آخرت چه چیز از خدا مسئلت بنمایم ناگاه صداى گریه محمد باقر از گهواره بلند شد. عرض کردم الهى به حق محمد و آل محمد (صل الله علیه وآله) این طفل را مروج دین خودت و نشر کننده احکام سید رسولانت قرار بده و او را موفق کن به توفیقاتى که انتهایى براى آن نباشد, شکى نیست که دعاى والد در حق این فرزند شایسته مستجاب و به درجات عالیه دست یافت.

علامه محمد باقر مجلسى آن محقق پر کار و عالم نامدار پس از عمرى پر برکت که سراسر وقف خدمتگزارى به علم و دین و دانش و فرهنگ در جهان اسلام گردید , عاقبت در سن ۷۳ سالگى و در آخرین روزهاى ماه مبارک رمضان سال ۱۱۱۱ ه.ق در شهر دانش پرور اصفهان، چشم از جهان فرو بست و به سراى باقى شتافت. پیکر پاک آن مرحوم بعد از تشییع با شکوه در مسجد جامع (جامع عتیق) اصفهان در جوار پدر و خاندان دانشمند مجلسى به خاک سپرده شد.

http://www.madfan.ir