ماه رمضان ماه میهمانی خدا

ماه رمضان ماهی است که بعد از ماه شعبان و قبل از شروع ماه شوال می باشد و برخی آن را طبق برخی روایت آغاز سال قمری می دانند. اگرچه اکثریت ماه محرم را ابتدای سال جدید قمری می دانند.

معنای لغوی رمضان

در معنای لغوی ماه رمضان اختلافاتی بین علما وجود دارد برخی آن را به معنای باران پاییزی می دانندکه و باعث از بین رفتن گرد و غبار می شود و برخی دیگر آن را به معنای پدید آمده از تابش خورشید می دانند.

رمضان از نامهای خداوند

بعضا در روایات از رمضان به عنوان نامی از نام های خداوند یاد شده است. و همجنین باید حرمت نام این ماه را نیز رعایت کرد چنان که در روایتی از حضرت علی (علیه السلام) از به زبان آوردن نام رمضان بدون گفتن کلمه ماه نهی کرده اند

فضیلت ماه رمضان در قرآن

ما 12 ماه قمری داریم اما تنها ماهی که خداوند از آن در قرآن با ذکر نام و به صراحت یاد کرده ماه مبارک رمضان است.

شَهْرُ رَمَضانَ الذّى أُنزِلَ فِیهِ القُرْآنُ هُدًى لِلنّاس

ماه رمضان ماهى است که قرآن در آن نازل شده براى هدایت بشر

ماه رمضان در روایات

عظمت ماه رمضان در آینه روایات و سخنان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و دیگر ائمه (علیهم السلام) به خوبی مشهود است. در روایتی داریم که با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) شروع به سخنرانی کردند و فرمودند :

اى مردم! این ماه، ماهى است که خداوند متعال شما را از میان امتها بدان اختصاص داده است. این ماه سرور و بزرگ همه ماهها است. در این ماه شبى (لیلة القدر) است که بهتر از هزار ماه مى‌باشد. در این ماه درهاى آتش بسته و درهاى بهشت باز است

الکافی (کلینی)، ج۴، ص۶۷.

همچنین اگر نگاهی به دیگر روایات بیندازیم ماه رمضان، ماه استجابت دعا، آمرزش خطا، افزایش روزی، و چند برابر شدن پاداش اعمال نیک و عبادت، معرفی شده است.

وجوب روزه در ماه رمضان

از نکات ضروری دین اسلام واجب بودن روزه است.

این امر چیزی است که بر دین و آیین های پیشین نیز مقرر شده بود همانطور که خداوند در قرآن می فرماید:

… کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ …

… روزه بر شما نوشته شده ، همان گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد …

البته خداوند کریم و مهربان هیچوقت بیش از توان هرکس از او عملی نمی خواهد و در قرآن به صراحت اعلام کرده اگر مریض یا در سفر هستید نیازی نیست در ماه مبارک رمضان روزه بگیرید

فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ

پس هر كس از شما که بيمار يا در سفر باشد،(به همان) تعداد از روزهاى ديگر (را روزه بگيرد)

مستحبات ماه رمضان

می توان گفت تلاوت قرآن یکی از بهترین اعمال مستحبی است که می توان در ماه مبارک رمضان انجام داد که پاداش بزرگی نیز برای آن در نظر گرفته شده است.

رسول خدا در این باره فرمودند:

وَ مَنْ تَلا فیه آیَةً مِنَ القُرْآنِ، کانَ لَهُ مِثْلُ اَجْرِمَنْ خَتَمَ القُرْآنَ فى غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ.

کسى که در ماه مبارک رمضان یک آیه قرآن بخواند پاداش او همانند کسى است که قرآن را در ماه هاى دیگر ختم کرده است.

جامع الاخبار و الآثار، ج ۱، ص ۳۲۹

از دیگر اعمال ماه مبارک رمضان می توان به استغفار ، صدقه ، ادای حق الناس، افطاری دادن به مومنان اشاره کرد.

غسلهای مستحب در ماه رمضان

غسل کردن در شبهاى اول، نیمه، نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم و نیز دیگر شبهاى فرد و روز نخست ماه رمضان مستحب است.

مکروهات ماه رمضان

همانگونه که گفتیم  بردن نام «رمضان» بدون افزودن کلمه «ماه» به آن و همچنین شعر خواندن در این ماه کراهت دارد. بسیارى از فقها اشعار مشتمل بر مدایح و مراثى معصومان علیهم‌السّلام و نیز حکمت و موعظه را استثنا کرده‌اند.