جواب:یکی ازالقاب سيد الشهدا علیه السلام «ثارالله» است.در زیارت عاشورا می خوانیم: «السلام عليک يا ثار الله و ابن ثاره» اين تعبير، در زيارتهاي ديگر نيز، از جمله زيارت مخصوص امام حسين علیه السلام در اول رجب و نيمه رجب و شعبان و زيارت امام حسين علیه السلام در روز عرفه آمده است.[1] در زياراتي هم که امام صادق علیه السلام به عطيه آموخت، آمده است: «و انک ثار الله في الارض من الدم الذي لا يدرک ثاره من الارض الا باوليائک».[2]
در مورد معنای ثار الله دو احتمال وجود دارد:
1) به معنای خونخواهی: در کتب لغت واژۀ«الثار» را به معنای «الطلب بالدم؛ یعنی خونخواهی» معنا کرده اند. بر این اساس؛ «ثارالله» یعنی کسی که ولی دم و خونخواه او خدا است.و شعار «یا لثارات الحسین»، شعار قیام توابین و نیز قیام مختار، و همچنین شعار فرشتگانی است که کنار قبر امام حسین علیه السلام تا ظهور امام زمان (عج) می مانند،[3] و نیز شعار حضرت مهدی (عج) در هنگام قیام [4]و شعار یاوران شهادت طلب او است.[5] بر طبق این معنا «ثاراللَّه» یعنى اى کسى که خونبهاى تو متعلق به خدا است و او خونبهاى تو را می گیرد؛ زیرا تو متعلق به یک خانواده نیستى که خونبهاى تو را رئیس خانواده بگیرد، و نیز متعلق به یک قبیله نیستى که خونبهاى ترا رئیس قبیله بگیرد، تو متعلق به جهان انسانیت و بشریت هستی، تو متعلق به عالم هستى و ذات پاک خدایى، بنا بر این خونبهاى تو را او باید بگیرد، و همچنین تو فرزند على بن ابى طالب هستى که شهید راه خدا بود و خونبهاى او را نیز خدا باید بگیرد.
2) به معنای خون خدا: از کلام علامۀ مجلسی (ره) استفاده می شود که «الثأر» به معنای خون و خونخواهی آمده است [6]و آنچه گفتۀ ایشان را تأئید می کند معنایی است که ابن منظور در لسان العرب از واژۀ «الثار» ارائه کرده است. این کتاب لغت می گوید: «الثَّأْرُ الطَّلَبُ بالدَّمِ، و قیل: الدم نفسه»؛ یعنی واژۀ «الثار» به معنای طلب کردن خون است و گفته شده که به معنای خود خون نیز آمده است.[7] پس می توان گفت که حسین علیه السلام خون خدا است، اما از آنجائی که خداوند جسم ندارد تا خونی داشته باشد لذا واژه هایی؛ مانند یدالله و… که در فرهنگ اسلامی بکار برده می شود، یک تعبیر کنایی یا مجازی تلقی می شود؛[8] مثلا آنگاه که گفته می شود علی علیه السلام یدالله است، منظور این نیست که خدا جسم است و مانند انسان دستی دارد و دست او حضرت علی علیه السلام است، بلکه مقصود آن است که علی علیه السلام مظهر قدرت الاهی است.بر این اساس؛ ثار الله بودن یعنی همان طور که جریان خون در جسم انسان، موجب حیات اوست، خون امام حسین علیه السلام نیز موجب حیات تازه ی دین اسلام شد و به عبارتی موجب زنده نگه داشتن نام ویاد خدا گردیده است.
پی نوشت:
[1] . مفاتيح الجنان.
[2] . مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار: ج 98، ص 148، 168، و 180.
[3]. چهار هزار فرشته براى یاری امام حسین علیه السلام به زمین آمدند و دیدند کشته شده است آنها بر سر قبرش ژولیده و خاک آلود باشند تا قائم علیه السلام ظهور کند و یاریش کند و شعار آنها «یا لثارات الحسین» است؛ شیخ صدوق، الأمالی، ص۱۳۰، المجلس السابع و العشرون؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۸۶٫.
[4]. قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، ج۱، ص۵۴۲؛ همچنین امام باقر علیه السلام فرمود: «وَ الْقَائِمُ مِنَّا إِذَا قَامَ طَلَبَ بِثَأْرِ الْحُسَیْنِ »؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۱۸٫.
[5]. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۵۲، ص۳۰۸٫.
[6]. ایشان در شرح عبارت: «و أنک ثار الله فی الأرض» می گوید: «الثأر بالهمز، الدم و طلب الدم أی أنک أهل ثار الله و الذی یطلب الله بدمه من أعدائه أو هو الطالب بدمه و دماء أهل بیته بأمر الله فی الرجعة»؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۹۸، ص۱۵۱٫.
.[7] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۴، ص۹۷٫.
[8] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۲۹؛ قرائتى، محسن، تفسیر نور، ج۲، ص۴۴۳٫.
www.mazaheb.com
