«اى كمیل: در برابر هر مشكلى بگو: «لاحول ولاقوّة الاّبالله» خداوند كفایت آن مشكل را مى‌كند و هر زمان نعمتى به تو رسید بگو: «الحمدلله» تا باعث فزونى نعمت شود، و هرگاه روزى تو به تأخیر افتاد، «استغفار كن» كه باعث گشایش روزى است!»[1]
از سوى معلمى بزرگ مثل حضرت على (علیه‌السلام) براى شاگرد مستعدّى مثل كمیل، سه ذكر بسیار عالى و مهم براى سه هدف بزرگ بیان شده است.
معناى ذكر «لا حول و لاقوّة الا بالله» این است كه تمام قدرتها به دست خداست و حلاّل همه مشكلات اوست. اگر این معنى را باور کرده و با تمام وجود به در خانه او برویم و حالتى شبیه حالت غریق در دریا پیدا كنیم، كه جز قدرت خداوند به هیچ چیز دیگر فكر نكنیم، خداوند ما را كفایت خواهد كرد.
خواص ذکر” لا حول و لا قوه“
داروى نود و نه بیمارى
از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) روایت شده است كه فرمودند: گفتن ذكر «لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظیم» دارویى است كه نود و نه بیمارى را بهبود مى‌بخشد كه آسان‌ترین آنها اندوه است و معناى این كلمه چنین است هیچ حركت و نیرویى جز به سبب و خواست خدا پدید نیامد.(مستدرک الوسائل، ج 1، ص 396)
تاخیر زمان مرگ
امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: آن كس كه هزار بار بگوید «لا حول ولا قوة الا بالله» خداى تعالى زیارت كعبه را روزى‌اش خواهد نمود و اگر مرگش نزدیك باشد، خدا آن را به تاخیر خواهد انداخت تا حج را روزى‌اش سازد.(مستدرك الوسائل، ج 1، ص 396)
صد بار بعد از نماز صبح
امام رضا(علیه‌السلام) فرمود: هر كس پس از نماز صبح صد بار بگوید: «بسم الله الرحمن الرحیم، لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظیم»؛ به اسم اعظم خدا از سیاهى چشم به سفیدى آن نزدیك‌تر شده و به راستى كه در مدار اسم اعظم قرار گرفته است.(سفینة البحار، ج 1، ص 661)
امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: كسى دعا مى‌كند و در پایان مى‌گوید «ماشاء الله، لاحول و لا قوة الا بالله» حاجتش برآورده شود.(ثواب الاعمال، ص 23)
ذکر الحمدلله
پیام ذكر «الحمدلله» این است كه با رسیدن به نعمتى مغرور نشده و نعمت را از جانب او بدانیم، در این صورت نه تنها نعمت باقى مىماند، بلكه فزونى مىیابد.
تحمید الهى
یکى از اصحاب امام صادق (علیه السلام) از ایشان نقل مى کند که ایشان فرمود: هر دعایى که پیش از آن حمد خدا نباشد، نیمه است و پى بریده است، حمد خدا باید و سپس ستایش او. من گفتم: نمى دانم چه اندازه از تحمید و تمجید بس است؟
حضرت فرمود: مى گوید: بار خدایا! تویى آغاز و پیش از تو چیزى نیست و تویى انجام و پس از تو چیزى نیست، تویى آشکارا و فرازتر از تو چیزى نیست و تویى نهان و در برابر تو چیزى نه، و تویى عزیز و حکمت دار (اصول كافى، ج 6، ص 115.)
ذکر الحمدلله هنگام خواب
امام صادق (علی السلام) فرمودند: کسى که هنگام خواب سه بار ذکر زیر را بگوید، مانند روزى که از مادر متولد شده است، از گناهان بیرون مى آید:
«الحمد لله الذى علا فقهر، و الحمد لله الذى بطن فخبر، والحمد لله الذى ملک فقدر، و الحمد لله الذى یحیى الموتى و یمیت الاحیاء و هو على کل شى ء قدیر.»
یعنى: همه ثناها مخصوص خداوندى است که پیروز و غالب است، همه ثناها مخصوص خداوندى است که دانا به نهان و آشکار همه چیزى است، همه ثناها مخصوص خداوندى است که مالک و توانا است، همه ثناها مخصوص خداوندى است که مردگان را زنده نموده و زندگان را مى میراند، و او بر هر چیزى توانا است.(ثواب الاعمال، ص 329)
ذکر استغفار
و ذكر سوم (استغفرالله). معناى استغفار این است كه دیگر به سراغ گناه نرویم؛ چون یكى از عوامل معضلات اقتصادى در جامعه، گناهان هستند، جامعه گناهكار جامعه فقیرى هم خواهد بود.[2] البتّه بروز این مشكلات در هنگام گناه، زنگ بیدارباشى است براى مۆمنان.
ثواب استغفار
امام باقر (علیه السلام) از پدرانش (علیهم السلام) نقل مى نماید که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: خوشا به حال آن که روز قیامت در نامه عملش زیر هر گناهى استغفر الله باشد.(ثواب الاعمال، ص 355)
کلید آمرزش گناهان کبیره
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هیچ مۆمنى نیست که در شبانه روز مرتکب چهل گناه کبیره شود، آن گاه با پشیمانى بگوید: استغفر الله الذى لا اله الا هو الحى القیوم بدیع السموات و الارض ذالجلال و الاکرام و اءسئله ان یتوب على (از خداوندى که جز او خدایى نیست، زنده و قیوم (ازلى و قائم به ذات خویش) و پدیده آورنده آسمان ها و زمین، که بزرگ و عزیز است، آمرزش خواسته و از او مى خواهم مرا ببخشد)، مگر این که خداوند آن گناهان را مى آمرزد، و در کسى که هر روز بیش از چهل گناه کبیره مرتکب شود، خیرى نیست.(ثواب الاعمال، ص 363)
پینوشتها:
[1]. بحار الانوار، ج 74، ص 270.
[2]. به كتاب تحقیقى پیرامون نماز باران، ص 81 به بعد، مراجعه كنید.
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
برگرفته از کتاب 110 سرمشق از سخنان حضرت على(علیه‌السلام)، آیة الله مکارم شیرازی.
کتاب ذكرهاى مستحبى مۆلف :عباس عزیزى
سایت رهروان ولایت
سایت اذکار
