علائم تیروئید کم کار و تیروئید پرکار چیست؟

بخش زیر از گفتگوی خبرگزاری فارس با دکتر بابک شریف کاشانی متخصص قلب و عروق استفاده شده است:

پركاری تیروئید سبب تپش قلب می‌شود. در این بیماری فرد ضربان سریع و نامنظم قلب خود را احساس می‌كند.
تپش قلب در اكثر موارد به دلیل بیماری قلبی نیست؛ اضطراب، بی‌خوابی، خستگی و كم‌خونی می‌تو‌انند سبب تپش قلب شود. كسی كه آمادگی جسمانی ندارد، با انجام كارهای سنگین دچار تپش قلب می‌شود و ضربان قلب خود را حس می‌كنند. تپش‌ قلب می‌تواند به دلیل درگیری‌های قلبی باشد؛ اما همیشه كسی كه دچار تپش قلب می‌‌شود، به دلیل بیماری قلبی نیست.
ضربان قلب در افراد بزرگسال 60 تا 100 ضربه در دقیقه طبیعی است و در
كودكان بیشتر هم می‌تواند باشد. پایین نگاه داشتن سطح فشار خون، دریافت رژیم غذایی كم‌چرب، كاهش وزن اضافی، ترك سیگار و تغییر در نحوه زندگی از عوامل پیشگیری‌كننده تپش قلب است.
امروزه تیروئید، از شایع‌‌ترین بیماری‌هایی محسوب می‌شود كه در همه سنین بروز می‌كند و می‌توان یكی از مهم‌ترین دلایل بروز این دسته از بیماری‌ها را ناشی از استرس‌های روانی اجتماعی و گرفتاری‌های هیجانی ذكر كرد.

دكتر فرید فتاحی، متخصص داخلی و فوق تخصص غدد، تیروئید را غده‌ای با وزن تقریبی 20 گرم در جلوی گردن معرفی می‌كند كه به صورت خیلی فعال، ید را جذب می‌كند.

این پزشك متخصص در گفتگو با جام‌جم می‌افزاید: «ید» توسط سلول تیروئید جذب شده و هورمون تیروئید ساخته می‌شود كه در جاهای مختلف بدن، اثرات گوناگونی دارد، مثلا این هورمون یكی از فاكتورهای مهم ساخت و عمل عضله قلب است و در انبساط و انقباض آن نقش مهمی دارد.
وی همچنین در ادامه نقش دیگر هورمون تیروئید را پمپ سدیم و پتاسیم می‌داند كه باعث می‌شود سلول از نظر اسمزی (تعادل یون‌ها، آب و املاح)‌ در حالت تعادل قرار بگیرد، چرا كه این پمپ در بدن تولید حرارت می‌كند و در واقع از این جهت هورمون تیروئید در حرارت بدن نیز نقش دارد.

نقش مهم دیگر این هورمون اثر در رشد قد، موها و تقویت فكری است، تحقیقات نشان می‌دهد هورمون تیروئید در مغز باعث رشد سلول‌های عصبی شده و باعث فعالیت سیناپس‌های عصبی (اتصالات سلول‌های عصبی)‌ می‌شود.

به گفته دكتر فتاحی در 2 سال اول زندگی و دوران جنینی، این اتصالات عصبی رشد می‌كنند و هر قدر كه این سیناپس‌ها بیشتر و فعال‌‌تر باشد، هوش فرد بیشتر می‌شود.

بیماری‌های تیروئیدی‌

این پزشك متخصص، بیماری‌های تیروئیدی را به دو گروه عمده، كم‌كاری و پركاری تقسیم می‌كند. وی با بیان این كه كم‌كاری تیروئید می‌تواند مادرزادی و یا اكتسابی باشد، فرم مادرزادی این بیماری را در كشورها، مختلف ذكر كرده و می‌‌افزاید: اگر این بیماری به موقع تشخیص داده نشود، عقب‌‌ماندگی ذهنی، اختلال در رشد، بروز می‌كند و همچنین با این كه غده تیروئید در جنین به صورت مستقل از غده تیروئید مادر است ولی در نواحی كمبود ید چون ید كمتری به جنین می‌رسد، اگر كم‌كاری مادرزادی تیروئید، وجود داشته باشد این ا
ختلال بسیار شدیدتر بروز می‌كند.

این فوق تخصص غدد، علایم بیماری را در گروه‌های سنی، مختلف ذكر كرده و می‌افزاید: بیماری در بدو تولد همراه با اختلال در اجابت مزاج، طول كشیدن زردی، گریه‌های خشك و خشن است، ولی در كودكان سنین رشد به صورت اختلال رشد قدی و مغزی تشخیص داده می‌شود كه در سنین بالاتر با اختلالاتی در پیشرفت درسی بروز پیدا می‌كند. دكتر فتاحی در ادامه ابراز می‌كند: با آزمایش هورمون تیروئید در خون می‌توان از ظهور این بیماری در هر سنی باخبر شد.

علایم این بیماری در بزرگسالان بدون هیچ‌گونه علامتی شروع و تا اختلال در قاعدگی، نازایی، ریزش مو، ورم صورت، خشكی پوست، ریزش ابروها، اختلال فكر و افزایش چربی خون است كه معمولا پس از بروز این بیماری، شخص دیگردرمان نشده و مجبور است تا آخر عمر از دارو استفاده كند.

دكتر فتاحی بااعلام این مطلب می‌گوید: استفاده از داروهای این بیماری در زمان حاملگی، شیردهی و سنین رشد، ضرورت بیشتری پیدا می‌كند و با بالا رفتن سن نیاز به دارو كمتر احساس می‌شود.

گفتنی است در اغلب مواقع،‌ التهابات تیروئیدی باعث بروز و پیدایش كم‌كاری تیروئید در بالغین می‌شود كه در این میان، «ارث» نقش مهمی را ایفا می‌كند، این فوق تخصص غدد اظهار می‌كند: در این مواقع بدن، تیروئید را جسمی غریبه تلقی كرده و خود به خود شروع به تخریب آن می‌كند كه در دو گروه تحت حاد و مزمن طبقه‌بندی می‌شود.

به گفته وی، در اشكال مزمن، تیروئید كاملا تخریب می‌شود كه به آن بیماری «هاشیموتو» گفته می‌شود و بیمار مجبور است تا آخر عمر از دارو استفاده كند ولی در اشكال تحت حاد، درصدبالایی از بیماری بهبود می‌یابد و بیشتر در زنان قابل مشاهده است. این تیروئیدها ویروسی‌اند و به آنها تیروئید‌های گذرا و یا تحت حاد گفته می‌شود كه معمولا با یك سرماخوردگی و یا التهاب شدید در تیروئید، اتفاق می‌افتد و با این كه در ابتدا علایم پر سر و صدایی دارد ولی در اغلب مواقع بعد از چند هفته كاملا از بین می‌رود.

این متخصص داخلی می‌افزاید: در پركاری تیروئید بدن نسبت به گیرنده‌های هورمون TSH واكنش نشان داده و تیروئید شروع به تحریك و پركاری می‌كند كه بیشتر در سنین جوانی مشهود است.

وی در ادامه همچنین خاطرنشان می‌كند: اغلب افراد رده سنی 20 تا 50 سال دچار پركاری (گریوز)‌ می‌شوند و اگر در كودكان و یا مردان اتفاق بیفتد، بسیار شدید بروز پیدا می‌كند و می‌تواند با فلج عضلانی همراه باشد.

تپش قلب، كاهش وزن، افزایش تعریق كه به صورت ناگهانی و تحت‌حاد اتفاق بیفتد، بیرون زدگی چشم‌ها، ریزش مو، خاكستری رنگ شدن موها و بلند شدن ناخن از بسترش رامی‌توان از علایم پركاری (گریوز)‌ نامید. دكتر فتاحی، ضمن اشاره به این مطالب، یادآور می‌شود؛ در بسیاری از مواقع افراد با مشاهده عرق كف دست خود حدس می‌زنند كه دچار پركاری تیروئید شده‌اند در صورتی كه این‌گونه نیست و حداقل باید ظرف 6 ماه گذشته دچار كاهش وزن و … شده باشند كه در این صورت بیمار باید 6 ماه الی 5/1 سال دارو مصرف كند، كه در صورت عودهای متوالی، عمل جراحی و یا استفاده از قطره ید رادیو اكتیو چاره كار است.

وی با بیان این كه پركاری تیروئید می‌تواند علل زیادی داشته باشد، عنوان می‌كند: ندول (گره)‌ گرم سمی می‌توانند فعالیت سایر مناطق تیروئید را سركوب كنند كه عملیات تشخیصی آن توسط اسكن امكان‌پذیر است و درمان آن از طریق قطره ید رادیو اكتیو و یا جراحی صورت می‌گیرد، ولی در تیروئیدهای چند گره‌ای كه در افراد مسن دیده می‌شود شروع آن با بروز گواتر ساده در دوران كودكی است كه طی گذشت سالیان سال باعث سمی شدن آن می‌شود، و در این میان به گره‌هایی كه از خود فعالیتی ندارند، گره سرد و گره‌هایی كه توان سلول‌سازی و ترشح دارند، گره گرم (ندول گرم)‌ گفته می‌شود كه بیشتر در افراد مسن با بیماری قلبی مشهود است.

توصیه‌های ضروری‌
دكتر فتاحی ضمن اظهار این كه اگر در كم‌كاری تیروئید دارو مصرف نشود، بیماری عود خواهد كرد، متذكر می‌شود، در پركاری تیروئید، عدم مصرف دارو باعث مقاوم شدن بیماری به دارو شده و در نتیجه احتیاج به قطره ید رادیو اكتیو و عملیات جراحی می‌شود، پس بهتر است در هر دو نوع این بیمار
ی، مصرف داروهای تجویزی فراموش نشود و برای جلوگیری از بیماری‌های تیروئیدی، هفته‌ای چند بار از غذاهای دریایی و نمك یددار استفاده نمود.
هیپو تیروئیدی یا کم کاری تیروئید (غدد تیروئید کم فعال) زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید میزان هورمون تیروئید کمتر از حد طبیعی تولید کند. نتیجه این اتفاق کاهش بسیاری از فعالیتهای بدن است. گرچه کم کاری تیروئید می تواند موقتی باشد، ولی معمولاً یک وضعیت دائمی است. برخی مطالعات نشان می دهند که 10 درصد زنان و 3 درصد مردان کم کاری تیروئید دارند.

نشانه های هیپوتیروئیدی چیست؟
در مراحل ابتدایی ممکن است علائم کمی بروز کند چرا که بدن توانایی جبران نسبی غده تیروئید از کار افتاده را با افزایش تحریک آن دارد. این مسئله بسیار شبیه فشار دادن پدال گاز برای حرکت با سرعت قبلی در وقتی که ماشین از تپه بالا می رود است. به هرحال به دلیل آنکه تولید هورمون تیروئید کاهش یافته و متابولیسم بدن کند شده است نشانه های مختلفی می تواند بروز کند.
– خستگی فراگیر
– خواب آلودگی
– فراموشکاری
– مشکلات یادگیری
– ناخن و موی خشک و شکننده
– پوست خشک و خارش دار
– صورت پف آلود
– یبوست
– ناراحتی عضلات
– اضافه وزن و احتباس ادراری
– جریان قاعدگی سنگین یا غیر طبیعی
– افزایش فراوانی سقط
– افزایش حساسیت به داروها

علل هیپو تیروئیدی چیست؟
هیپوتیروئیدی خود ایمنی
دستگاه ایمنی بدن می تواند واکنشی در غده تیروئید ایجاد کند که باعث کم کاری تیروئید می شود و اکثر اوقات باعث گواتر می گردد (بزرگی تیروئید). دیگر بیماریهای خود ایمنی ممکن است همراه با این اختلال بوده و سایر اعضای خانواده نیز دچار این حالت باشند.

درمان با ید رادیو اکتیو
هیپو تیروئیدی به میزان زیادی پس از استفاده از ید رادیواکتیو به عنوان یک هدف درمانی برنامه ریزی شده برای پر کاری تیروئید اتفاق می افتد.

شروع خودبخودی
ممکن است بدون علت واضحی تولید هورمون تیروئید کاهش پیدا کند.

جراحی تیروئید
هیپوتیروئیدی می تواند به علت جراحی بر روی غده تیروئید بخصوص زمانی که بیشتر غده برداشته می شود اتفاق بیفتد.

داروها
لیتیوم، دوز بالای ید، و آمیودارون می توانند باعث هیپو تیروئیدی شوند.

التهاب تیروئیدی تحت حاد
التهاب دردناک تیروئید که علت آن نامشخص است می تواند پس از یک دوره بیش فعالی (هیپر تیروئیدی) باعث هیپوتیروئیدی شود. گرچه هیپوتیروئیدی معمولاً موقتی است ولی در درصد کمی از موارد می تواند دائمی شود.

التهاب تیروئید پس از زایمان
مدت کوتاهی پس از زایمان ممکن است تیروئید وارد یک دوره هیپرتیروئیدی و به دنبال آن هیپو تیروئیدی شود و اکثراً پس از آن به عملکرد طبیعی خود باز می گردد.

وضعیت های مادرزادی
نوزاد ممکن است با میزان ناکافی بافت تیروئید یا نقص آنزیمی که اجازه تولید طبیعی هورمون تیروئید را نمی دهد متولد شود. اگر این وضعیت به سرعت درمان نشود ممکن است عقب ماندگی رشد جسمی یا آسیب ذهنی (کرتینیسم) اتفاق بیفتد.

هیپوتیروئیدی هیپوفیزی
هر بیماری تخریب کننده غده هیپوفیز می تواند باعث آسیب رسیدن به سلول هایی شود که هورمون تحریک کننده تیروئید ترشح میکنند. این هورمون، تیروئید را تحریک به تولید میزان طبیعی هورمون تیروئید می کند. این یک علت بسیار نادر هیپوتیروئیدی است.

هیپوتیروئیدی چگونه تشخیص داده می شود؟
نشانه های مشخص کننده و علائم فیزیکی که می توانند به وسیله یک پزشک تشخیص داده شوند می توانند نشانه ای از هیپوتیروئیدی باشند. اما به هر حال این وضعیت می تواند بسیار کند پیش برود تا جایی که بسیاری از بیماران متوجه نمی شوند که بدنشان تغییر کرده است و بنابراین انجام تستهای آزمایشگاهی به شدت برای تأیید تشخیص و تعیین علت هیپوتیروئیدی اهمیت دارد.

آزمایش هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)
سطح افزایش یافته هورمون TSH در خون تقریباً یک نشانگر دقیق از هیپو تیروئیدی اولیه (غیر هیپوفیزی). تولید این هورمون هیپوفیزی زمانی که تولید هورمون غده تیروئید حتی به میزان جزیی کم شده باشد افزایش می یابد.

سایر آزمایشات
T4 آزاد (تیروکسین) هورمون تیروئید فعال در خون. بسیار مهم است که به خاطر داشته باشید که در خون افراد طبیعی دامنه ای از هورمون T4 درست مثل دامنه قد و وزن وجود دارد که محدوده طبیعی تلقی می شود و مقدار هورمون تیروئید برای جمعیت عمومی امکان دارد که برای یک فرد خاص مناسب نباشد.
&l t;BR>پادتن های ضد تیروئید احتمال وجود التهاب تیروئید خود ایمنی را که می تواند عامل هیپوتیروئیدی باشد نشان می دهند.
یک پزشک عمومی می تواند تشخیص هیپوتیروئیدی را بگذارد اما غالباً به کمک یک متخصص غدد، پزشکی که در بیماریهای تیروئید تخصص دارد، نیاز می شود.

هیپوتیروئیدی چگونه درمان می شود؟
هیپوتیروئیدی با یک درمان تک دوز روزانه لووتیروکسین که به صورت قرص داده می شود درمان
می گردد. یک پزشک با تجربه می تواند دوز و شکل صحیح را برای بازگشت تیروئید به وضعیت طبیعی تجویز نماید. در بیماران مسنی که بیماریهای زمینه ای ماند بیماری قلبی دارند معمولاً دوز پایین دارو شروع می شود در حالیکه در بیماران جوان و سالم دوز کامل درمانی به یکباره جایگزین می شود. هورمون تیروئید در بدن بسیار کند عمل می کندو بنابراین چند ماه پس از شروع درمان طول می کشد تا درعلایم بهبودی مشاهده شود.

از آنجا که بسیاری از موارد هیپوتیروئیدی، دائمی و اغلب پیشرونده هستند ضروری است که درمان این وضعیت در طول زندگی فرد ادامه پیدا کند. اندازه گیری دوره ای سطح TSH و وضعیت بالینی برای اطمینان از اینکه دوز مناسب تجویز شده است ضروری است چرا که ممکن است نیاز به تعدیل دوزهای درمانی در زمانهای مختلف وجود داشته باشد. تعدیل مطلوب برای هورمون تیروئید حیاتی است چرا که بدن بسیار حساس به تغییرات حتی جزیی هورمون تیروئید است. قرصها در 10 قدرت مختلف تولید می شوند و ضروری است که آنها را در هر روز به طور ثابتی دریافت نمود.

دوزی از هورمون تیرویی که کم باشد ممکن است نتواند از بزرگ شدن غده پیشگیری کند و باعث پایدار ماندن نشانه ها همراه با افزایش سطح کلسترول خون شود که به نوبه خود می تواند خطر تصلب شرایین و بیماری قلبی را افزایش دهد. دوزی از هورمون تیرویی که خیلی زیاد باشد می تواند باعث بروز نشانه های هیپر تیروئیدی
شود و بار اضافی بر روی قلب ایجاد کرده و منجر به افزایش خطر بروز پوکی استخوان گردد.

بسیار مهم است که دوز دارو در زنانی که تصمیم به باردار شدن دارند به خوبی تنظیم شود چرا که هیپوتیروئیدی می تواند بر رشد و نمو جنین تأثیر بگذارد. غالباً در طی حاملگی جایگزینی هورمون تیروئید تغییر میکند و بنابراین مراقبت بیشتری لازم است. داروها و مکملهای مختلفی (خصوصاً آهن) می توانند مشخصاً بر جذب هورمون تیروئید تآثیر بگذارند و بنابراین سطح هورمون نیاز به مراقبتهای بیشتری در طی بیماری یا تغییر داروها دارد.

هورمون تیروئید برای کارکرد و نمو طبیعی مغز در جنین و نوزاد حیاتی است و شیرخوارنی که به درمان جایگزین با هورمون تیروئید نیاز دارند نباید با محلولهای مایع در بازار درمان شوند، چرا که هورمون فعال ممکن است پس از حل شدن خراب شود و نوزاد هورمون تیروئید کافی دریافت نکند. به جای آن شیرخواری که هیپوتیروئیدی دارد باید به وسیله شکستن قرص به اندازه صحیح و سپس حل نمودن آن در یک قاشق چایخوری مایع درمان شود. مدیریت مناسب در درمان هیپوتیروئیدی نیاز به مراقبت پیوسته توسط یک پزشک مجرب دارد

www.cloob.com باتصرف