درام آخرالزمانی

احتمالاً مشهورترین این موارد، شاه‌لیر اثر شکسپیر است که تفسیرهای بسیاری در این حوزه بر این درام نگاشته شده است. حکمرانی جیمز اول که بر بهره‌گیری از کتاب مقدس تأکید بسیار داشت، از دلایل عمده رویکرد درام‌نویسان آن عصر به استفاده از مفاهیم آخرالزمانی موجود در متون مقدس به شمار می رود. در طول دوره جیمز اول، مفهوم آخرالزمان جایگاه استثنایی مهمی در نوشتار، فلسفه و شیوه زندگی جامعه انگلستان پیدا کرد. البته شاه‌لیر به طور مستقیم به مفهوم آخرالزمان اشاره‌ای ندارد، اما استفاده از برخی لغات، جملات و تصاویر مکاشفات، راه را برای ارایه تفسیری آخرالزمانی از آن هموار ساخته است.
 
سال های آخر سلطنت الیزابت و ابتدایی حمکرانی جیمز، دوره‌ای بود که در آن شکسپیر تقریباً تمام تراژدی‌های بزرگ خود را پدید آورد؛ هملت، اتللو، شاه‌لیر، مکبث، آنتونی و کلئوپاترا، کوریولانوس و تیمون آتنی. بنابراین منطقی است اگر فرض کنیم که این تراژدی‌ها عموماً باید ارتباطی با فضای آخر دنیا داشته باشند و پیرامون آخرالزمان بحث کنند. این فرض بویژه در مورد شاه‌لیر که در آن تصاویر، کلمات و سخنان متعددی چه مستقیم و چه به شکل آزاد از موتیف‌های مکاشفات یوحنا برداشت شده است و وقایع نمایشی آخر دنیا یا پایان موعود را نشان می‌دهد، صدق می‌کند.

…
پایان دنیا که دایماً در نمایشنامه از آن نام برده می‌شود، قطعاً توسط خدایان رقم نمی‌خورد، بلکه تنها مسبب آن انسان است. این دنیا، دنیایی است که در آن هیچ نظم صحیحی وجود ندارد و هر فردی تنها قهرمانی است برای زندگی بهتر خود، رشد خود و ارضای شهوات خود؛ دنیایی است که در آن هر انسان، گرگی است برای انسان های دیگر ـ مانند ادموند، گونریل، رگان و کورنوال ـ و دنیایی است که به فساد و تباهی منجر به آشوب و بربریت می‌انجامد. هنگامی که پادشاهی که آموخته است تا خود را «حیوانی وحشی» بداند تا اینکه نسبت به انسان همنوع خود هم‌دردی کند و از اجرای عدالت در اجتماع اطمینان یابد، اما زمان عصبانیت تنها ادای این صفات انسانی را در می‌آورد، آنگاه دیگر این چه معنایی دارد جز پایان تاریخ انسانیت.