معنی و سبک هنری

این هردو، بخشی از یک آرزوی بزرگ ترند، و آن نه دوباره سازی جهان در دنیای تخیل آدمی بلکه قالب گیری مجدد یا بازپردازی خود انسان و محیط وی با اشکال کمال مطلوب است. اما هنر، بسی فراتر از تزیین است، زیرا سرشار از معنی است، حتی اگر چنین محتوایی تا حدودی باریک یا تاریک باشد. هنر به آدمی امکان می دهد که شناخت خویش را به طرقی که جز آن امکان پذیر نیست به دیگران انتقال دهد. حقیقت آن است که پرده نقاشی، یا هر اثر هنری، نه فقط از لحاظ ارزش توصیفی، بلکه از لحاظ  معنی نمادینش نیز شایسته هزاران سخن تمجید آمیز است.

در هنر همانند زبان، انسان در درجه ی نخست مخترع نمادهایی است که اندیشه های پیچیده را به طرق جدید انتقال می دهند. اما هنگام سخن گفتن از هنر، باید نه در قالب نثر بلکه در قالب نظم بیاندیشیم، که برای انتقال معنی ها و حالت های روانی جدید و غالبا چندگانه، واژگان و نحو رایج را آزادانه در کنار هم قرار می دهد و به کار می گیرد.

اثر هنری نیز مانند شعر، بیش از آن که بیان می کند، تلقین می کند. انتقال معنی توسط اثر هنری، تا اندازه ای به کمک نمایش تلویحی طرز ایستادن، حالت چهره، کنایه و مانند این ها انجام می شود. ارزش هنر نیز همانند شعر، در آن چیزی است که می گوید و چگونه آن چیز را می گوید.

ولی ” معنی هنر”، یا م
عنی شناسی آن، چیست؟ و هنر در صدد بیان چه چیز است؟

هنرمندان غالبا توضیح روشنی نمی دهند، زیرا اثر هنری، خود گویاست. با این حال حتی خصوصی ترین بیان های هنرمندانه را می توان در سطحی خاص، حتی اگر فقط شهودی باشد، درک کرد. معنی یا محتوای اثر از خصوصیات شکلی یا سبکی آن جدایی ناپذیر است.

واژه ی ” استایل” (Style)  در زبان انگلیسی به معنی سبک، از واژه لاتین ” استیلوس” (Stilus)، به معنی ” قلم سوزنی” رومیان باستان گرفته شده است. در آغاز، مراد از آن اشاره به شیوه های متمایز در نوشتن شکل حروف و گزینش واژه ها بود.

هنر، بسی فراتر از تزیین است، زیرا سرشار از معنی است، حتی اگر چنین محتوایی تا حدودی باریک یا تاریک باشد. هنر به آدمی امکان می دهد که شناخت خویش را به طرقی که جز آن امکان پذیر نیست به دیگران انتقال دهد. حقیقت آن است که پرده نقاشی، یا هر اثر هنری، نه فقط از لحاظ ارزش توصیفی، بلکه از لحاظ  معنی نمادینش نیز شایسته هزاران سخن تمجید آمیز است&l t;SPAN dir=ltr>.

منظور از سبک در هنرهای تجسمی، طریق خاصی است که برای گزینش و کنار هم گذاشتن شکل های تشکیل دهنده ی هر کار هنری معین در نظر گرفته می شود. در نظر مورخان هنر، مطالعه ی سبک ها از اهمیتی اساسی برخوردار است. هنرمندان با این مطالعه و به کمک تحلیل و مقایسه ای موشکافانه، نه فقط می توانند به زمان و مکان تولید اثر هنری و غالبا آفریننده ی آن پی ببرند، بلکه از نیت هنرمند نیز که در سبک کارش متجلی شده است، اطلاع پیدا می کنند. این نیت به شخص هنرمند و زمینه ی زمانی و مکانی نیز بستگی دارد. به همین طریق ما گاهی از “سبک های دوره ای ” سخن به میان می آوریم. بنابراین لازمه ی شناخت دقیق هنر، همچون زبان، آشنایی با سبک و طرز فکر یک کشور، دوره و شخص هنرمند است.

با این حال اعتقاد به وجود سبک های دوره ای، با آنکه همواره به عنوان شیوه ای آسان برای بحث درباره ی گذشته به آن ها اشاره می کنیم، شدیدا متزلزل شده است. این دوره ها حکم نوعی چشم انداز  یا پرسپکتیو را پیدا کرده اند: هر قدر از ما دورتر و با ما بیگانه تر باشند، سبک دوره ی مزبور به همان اندازه شفاف تر و متمایز تر می شود و  اطلاعات و شناخت ما نیز به همان اندازه محدودتر می گردد. هرقدر به زمان حال نزدیک تر شویم، احتمال مشاهده ی کثرت به مراتب از احتمال مشاهده ی وحدت بیشتر می شود. با این حال نمی توان انکار کرد که آثار هنری متعلق به یک زمان و مکان، دارای برخی وجوه اشتراک هستند.

آن چه این آثار را به هم نزدیک می کند، یک محیط اجتماعی و فرهنگی است که تاثیرش
بر شخص هنرمند و حامی هنرمند به احتمال قوی همگون بوده است. اما این نکته نیز بر ما روشن شده است که تاثیر این عوامل محیطی بر تمام هنرها از یک نوع خاص و تا یک درجه ی خاص نیست. پیشرفت های هنری را نیز نمی توان به عنوان پاسخ ها یا واکنش هایی مستقیم به این گونه عوامل، به طور کامل درک کرد. تا جایی که ” هنر از هنر برخیزد”، تاریخ هنر نیز به وسیله ی نیروی سنت های خود هنر هدایت می شود، که غالبا در برابر فشار رویدادها یا اوضاع خارجی ایستادگی می کنند.

  بخش هنری تبیان

منبع: تاریخ هنر جهان/ هورست وولدمار جنسن/ ترجمه محمد تقی فرامرزی