زرارة بن اعین از جمله اصحاب امام باقر و امام صادقعلیهما السلام می باشد که روایات بسیاری از آن دو بزرگوار در باب مسائل فقهی و دیگر مسائل نقل کرده است و حقّ بزرگی به گردن شیعه دارد.
نجاشی(ره) در ترجمه او میگوید: «زرارة بن اعین بن سنسن… بزرگ اصحاب ما در زمانش و پیشتاز آنان. او قاری، فقیه، متکلّم، شاعر و ادیبی بود، که فضیلت و دین در او جمع شده و در آنچه که روایت میکرد، صادق بود…».[1]
شیخ طوسی(ره)در ترجمه وی میگوید: «زرارة بن اعین، اسم او عبد ربّه و کینهاش ابوالحسن و و زراره لقب او است. اعین پدرش، بندهای رومی برای مردی از بنی شیبان بود که قرآن را فرا گرفت، سپس او را آزاد کرد… پدرش سنسن راهبی در کشور روم بود…».[2]
با مراجعه به کتب تراجم پی میبریم که زراره از مدح و توثیق بالایی برخوردار است. و روایات فراوانی در مدح او از اهل بیت عصمت و طهارتعلیهم السلام وارد شده است. که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1. امام صادقعلیه السلام فرمود: «ما أحد احیی ذکرنا و احادیث ابی الاّ زرارة و أبوبصیر ولیث المرادی و محمّد بن مسلم و برید بن معاویة العجلی؛ و لولا هؤلاء ما کان أحد یستنبط هذا، هؤلاء حفّاظ الدین و أمناء أبیعلیه السلام علی حلال اللَّه و حرامه، و هم السابقون إلینا فی الدنیا و السابقون الینا فی الآخرة»؛ [3] کسی ذکر ما و احادیث پدرم را احیا نکرد به جز زراره و ابوبصیر لیث مرادی و محمّد بن مسلم و برید بن معاویه عجلی. و اگر اینان نبودند هرگز کسی این را استنباط نمینمود. اینان حافظان دین و امینان پدرمعلیه السلام بر حلال و حرام خدایند. و آنان سبقت گیران به سوی ما در دنیا و آخرتند.
2. داوود بن سرحان از امام صادقعلیه السلام نقل کرده که فرمود: «انّ اصحاب أبی کانوا زیناً احیاءً و أمواتاً، أعنی زرارة و محمّد بن مسلم و منهم لیث المرادی و برید العجلی. هؤلاء القوّامون بالقسط، و هؤلاء القوّامون بالصّدق، و ه
ؤلاء السابقون السابقون اولئک المقربون»؛ [4] همانا اصحاب پدرم زینت بودند در حال زنده بودن و مرگشان، مقصودم زراره و محمّد بن مسلم و از آن جمله لیث مرادی و برید عجلی است. آنان برپاداران قسطند و آنان برپاداران صدقند. و آنان همان سبقت گیرندگان هستند، سبقت گیرندگانی که مقرّب درگاه الهیاند.
3. ابوبصیر میگوید: به ابی عبداللَّه عرض کردم: همانا پدرت مرا حدیث گفت که ابوذر و مقداد و سلمان فارسی سرهای خود را تراشیده تا با ابوبکر قتال نمایند. حضرت به من فرمود: «لولا زرارة لظننت انّ احادیث ابی ستذهب»؛[5]اگر زراره نبود گمان میکردم که احادیث پدرم ضایع شود.
4. و نیز فرمود: «رحم اللَّه زرارة بن اعین، لولا زرارة و نظرائه لاندرست احادیث ابیعلیه السلام»؛ [6] خدا زرارة بن اعین را رحمت کند، اگر زراره و امثال او نبود احادیث پدرم مندرس و ضایع شده بود.
آیت اللَّه العظمی خوییرحمه الله در
کتاب «معجم رجال الحدیث»، دهها روایت در مدح زراره از رجال کشّی نقل کرده که برخی از آنها در ترجمه زراره آمده و برخی نیز در ترجمه ابوبصیر لیث مرادی نقل شده است. آنگاه در آخر میگوید: «این روایات در حدّ استفاضه بوده با وجود آنکه بسیاری از آن روایات صحیح السند است».[7]
فهرستی از روایات زراره که از امام باقر و امام صادق علیهما السلام نقل نموده بدین صورت است.
1 – زراره مجموعاً در سند 2097 حدیث آمده است.
2 – روایات او از امام باقرعلیه السلام 1236 روایت است.
3 – روایات او از امام صادقعلیه السلام 449 روایت است.
4 – روایاتی را که از هر دو امام نقل کرده، به صورت «عنهما» 82 مورد است.
5 – روایاتی را که با تعبیر «عن احدهما» از یکی از آن دو نقل کرده 156 مورد است.
www.shabestan.ir
