ترک سیگار

نویسنده: دکتر محمد والی زاده

نیکوتین یکی از اعتیادآورترین و پرمصرف ترین موادی است که در سراسر جهان مصرف می شود. این ماده سبب بروز سرطان، آ
مفیزم و بیماری قلبی عروقی شده و استنشاق غیر فعال دود سیگار با بروز سرطان ریه در بزرگسالان و بیماریهای تنفسی در کودکان همراه بوده است. میانگین سن شروع مصرف سیگار 16 سالگی است و به ندرت افراد بعد از 20 سالگی مصرف سیگار را شروع می کنند.
بیش از 75 درصد افراد سیگاری اقدام به ترک سیگار کرده اند و حدود 40 درصد هر سال برای ترک سیگار اقدام میکنند. در هر بار اقدام به ترک، فقط 30 درصد افراد برای 2 روز در حالت پرهیز باقی می مانند و فقط 5 تا 10 درصد به طور دائمی مصرف سیگار را کنار میگذارند. نهایتاً 50 درصد افراد سیگاری موفق به ترک سیگار می شوند. سطح تحصیلات بالاتر با مصرف کمتر سیگار ارتباط دارد.
بیماری اعصاب و روان باعث افزایش تمایل به مصرف سیگار میشود. افراد مضطرب و افسرده کمتر در ترک سیگار موفق میشوند.
مرگ عارضه اصلی استعمال دخانیات است، علت مرگ معمولاً برونشیت مزمن و آمفیزم، سرطان برونش و انفارکتوس قلبی و بیماری عروق مغزی می باشد.

اثر نیکوتین بر مغز:
نیکوتین از طریق فعالسازی راه های دوپامینرژیک در بعضی قسمتهای مشخص مغزی خواص تقویت کننده ی مثبت و اعتیادآور دارد و باعث تحریک مغز و تحریک سیستم پاداش مغزی می شود. وابستگی به نیکوتین خیلی سریع ایجاد می شود و اثرات تحریکی آن در مغز همانند کوکائین و آمفتامین می ماند.
الگوپذیری و مشوق های اجتماعی و تبلیغات اثر بسیار شدیدی بر مص
رف وابستگی به سیگار دارد.

علائم نیکوتینی:
علائم معمولاً 2 ساعت پس از کشیدن آخرین سیگار ظاهر میشود و معمولاً طی 24 تا 48 ساعت به اوج خود میرسد. علائم شایع عبارتند از:
میل شدید به مصرف، تنش، تحریک پذیری، اشکال در تمرکز، خواب آلودگی، کاهش ضربان قلب و فشار خون، افزایش اشتها و… از نظر رفتاری، اثرات تحریکی نیکوتینی موجب بهبود توجه، یادگیری و توانائی حل مسأله میشود. همچنین باعث بالا رفتن خلق و کم شدن احساس افسردگی میشود.

مزایای ترک سیگار برای سلامتی:
قطع مصرف دخانیات منافع فوری و عمده برای افراد در هر سنی دارد. ترک سیگار، در افراد سیگاری باعث افزایش طول عمر میشود و خطر ابتلا به سرطان ریه و ناراحتی های قلبی ـ عروقی و بیماریهای ریوی مزمن را کاهش می دهد.
میزان های معمولی ترک در درمانهای رایج
نوع درمان درصد ترک موفق
ترک مشخص بدون کمک عوامل دیگر 5
ترک با کتابهای خود آموز 10
توصیه ی پزشک 10
چسب یا آدامس های بدون نسخه 15
دارو + توصیه 20
رفتار درمانی به تنهایی 20
تجویز دارو به علاوه گروه درمانی 30

درمان ترک سیگار
ترک سیگار می تواند ناگهانی یا به صورت تدریجی باشد.
رفتار درمانی مقبول ترین درمان روان شناختی مصرف سیگار است، در ابتدا باید موقعیت های پرخطر شناسایی شده و مهارت های مدارای شناختی یا رفتاری در برخورد با این موقعیت ها برنامه ریزی و اجرا شوند. «کنترل محرک» شامل حذف سرنخ ها و نشانه های محیطی برای مصرف سیگار است. بیزاری درمانی، روشی است که طی آن فرد سیگاری واداشته میشود پشت سرهم سیگار بکشد تا جایی که در طی جلسه ی درمانی به حد تهوع برسد و سیگار کشیدن به احساسات ناخوشایند تداعی پیدا کند.
درمان های جایگزینی نیکوتینی تمامی درمانهای جایگزینی نیکوتینی، میزان ترک را دو برابر می کنند که علت آن کاهش علائم جسمی ترک نیکوتینی است و به مدت 6 تا 12 هفته از نیکوتین جایگزین استفاده میشود و پس از آن به مدت 6 تا 12 هفته مقدار آن را کم می کنند تا قطع شود.
آدامس نیکوتین (Nicorette) فرآورده ی بدون نسخه است که از طریق جویدن نیکوتین آزاد می کند و نیکوتین حاصله از راه مخاط دهان جذب می شود و انواع 2 و 4 میلی گرمی دارد. نوع 2 میلی گرمی برای افرادی است که کمتر از 25 نخ سیگار در رو
ز میکشند. پس از ترک ناگهانی، هر دوساعت 1 یا 2 عدد آدامس مصرف میشود. همراه با این آدامسها نباید نوشابه های اسیدی (قهوه، چای، سودا و آب میوه) مصرف شود چون جذب نیکوتین کاهش می یابد. مصرف آن اثرات زیانباری ندارد.
قرص های مکیدنی نیکوتینی هم وجود دارند (Commit) و آنها هم انواع 2 و 4 میلی گرمی دارند. این قرصها در کسانی مفید است که بلافاصله پس از بیدار شدن مصرف سیگار داشته اند. عمدتاً در خلال 6 هفته اول ترک، روزی 9 تا 20 قرص مکیدنی مصرف می شود و سپس مقدار آن کاهش می یابد.قرص نباید قورت داده شود و باید مکیده شود. عوارض آن شامل بی خوابی، تهوع، سوزش سردل و سردرد و سکسکه است.
چسب های نیکوتینی هم بدون نسخه قابل تهیه هستند. دو نوع دارند: انواع 16 ساعته (Nicotrol) و انواع 16 تا 24 ساعته (Nicoderm CQ). چسب ها هر روز صبح مصرف میشوند و برای بیماران پذیرفتنی تر هستند. تنها عارضه ی آنها بثورات پوستی است در چسبهای 24 ساعته و بی خوابی می باشد.
اسپری بینی نیکوتین (Nicotrol) فقط از طریق نسخه پزشک قابل وصول است و برای سیگاری های قهار استفاده می شود.

داروهای غیر نیکوتینی:
این درمانها برای افرادی که مخالف درمان جایگزین هستند یا درمان جایگزین موثر نبوده است استفاده میشود. قرص زیبان (Zyban) که یک داروی ضد افسردگی است به مدت 6 تا 12 هفته داده می شود این دارو توسط نسخه ی پزشک باید مصرف شود و میزان ترک سیگار را در افراد سیگاری دارای افسردگی و فاقد افسردگی به دو برابر افزایش می دهد و در صورتیکه همراه با چسب نیکوتینی استفاده شود اثر آن ب
از هم بیشتر میشود.

داروی نورتریپتلین (Pamelor) طبق نسخه ی پزشک تجویز میشود و در مواردی به ترک سیگار کمک می کند. داروی نسخه ای دیگر کلونیدین است که سبب تخفیف علائم ترک سیگار میشود.
اخیراً واکسن نیکوتینی نیز تولید شده است که به زودی وارد بازار خواهد شد و پادتن های اختصاصی در مغز تولید می کند.
درمان ترکیبی روانشناختی و داروئی ؛ شامل همه ی موارد فوق را بسیار بسیار بیشتر افزایش می دهد.

http://ravvan.com