آیا: برای تشکیل خانواده هدف داریم؟ تشکیل خانواده ضرورت دارد؟ بهترین شعار و هدف برای تشکیل خانواده چیست ؟ بهترین هدفی که یک خانواده می‌تواند برای رسیدن به آن تلاش کند، چیست؟ بهترین “انگیزه”برای اینکه فرزندان خود را بزرگ کنیم، برای آنها امکانات زندگی را مهیا کنیم و برای تعلیم و تربیت آنها برنامه‌ریزی کنیم، چیست؟ آیا “خوب شدن” می‌تواند هدف مناسبی برای ما باشد؟ (خوب شدن به این معنا که مثلاً فرزندان ما روی پای خودشان بایستند، آبرومند باشند، کارهای خوب انجام دهند و یا شغل مناسب و شرافتمندانه‌ای داشته باشند.) آیا مثلاً نمازخوان بودن، می‌تواند ملاک و هدف خوبی باشد؟ با یک پیشنهاد
اول مقداری پیرامون خود هدف
اهدافی که ما برای زندگی خود در نظر می‌گیریم، غالباً مبهم هستند/ ویژگیهای یک هدف خوب
گاهی اوقات هدف ما در زندگی نامشخص و مبهم است، لذا مسیر رسیدن به هدف نیز برای ما مبهم خواهد بود. ما اغلب یک سری خوبی‌ها را به طور اجمالی به عنوان هدف خود در نظر می‌گیریم اما در واقع هدف مشخصی نداریم که بتواند توجه ما را عمیقاً به خود معطوف کرده و به سمت خود بکشاند.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: ای اباذر! برای هر حرکتی که انجام می‌دهی، (حتی برای کوچک‌ترین امور) نیت و هدف داشته باش. اگر هدف نداشته باشی، شبیه غافلان خواهی بود. (یَا أَبَاذَر لِیَكُنْ لَكَ فِی كُلِّ شَیْءٍ نِیَّةٌ صَالِحَةٌ حَتَّى فِی النَّوْمِ وَ الْأَكْل، وسائل الشیعه/1/48) خداوند متعال نیز در قرآن فرموده است که؛ غافلان شبیه چهارپایان هستند: “أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ”(اعراف/179) افلاطون می گوید: كسی كه نمیداند از كجا آمده است و به كجا می‌رود و هدف از زندگی چیست. باید منكر خویشتن باشد.
روزها فكر من این است و همه شب سخنم × كه چرا غافل از احوال دل خویشتنم × از كجا آمدهام؟ آمدنم بهر چه بود؟ × به كجا می‌روم آخر ننمایی وطنم. × مرغ باغ ملكوتم نیم از عالم خاك × چند روزی قفسی ساختهاند از بدنم
یک هدف خوب ویژگی‌هایی دارد؛ اول اینکه باید انسان را به سمت خود بکشاند و در دل انسان حرارت ایجاد کند. هدف باید در انسان انرژی و انگیزه‌ی حرکت ایجاد كند. هدف خوب، هدفی است که مایه‌ی سرور و مستی انسان شود. اگر هدف انسان زیبا و جذاب باشد، زندگی انسان سراسر سرگرمی خواهد شد و تمام حرکات و فعالیت‌های انسان را لذت‌بخش خواهد کرد. هدف خوب، راه را برای انسان روشن می‌کند و برنامه به دست ما میدهد. در این صورت، انسان می‌داند در هر لحظه باید چه کاری انجام دهد و دچار بلاتکلیفی نخواهد شد.
در واقع، هریك از مرد و زن به تنهایى ناقص است و نیاز به دیگرى دارد و این نقص، با تشكیل خانواده برطرف، و آرامش براى هر دو طرف حاصل مى‌شود. وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِكَ لَآیات لِقَوْم یَتَفَكَّرُونَ یکی از هدفها پیدایش «مودّت» و «رحمت» و عواطف متقابل میان همسران است. «مودّت» به معناى ظاهر ساختنِ محبّت، و «رحمت»، نوعى تأثّرِ روحى و نفسانى است كه از مشاهده نیاز طرفِ مقابل حاصل مى‌شود و شخص را به رفع نیازِ وى وا مى‌دارد. این حالت، پیوسته به صورت یك كنش و واكنش متقابل میان همسران ادامه مى‌یابد و عواطفى عمیق تر و بادوام تر میان آن دو ایجاد خواهد كرد كه وحدت و استحكام بنیان خانواده را در پى دارد و پرتو آن به فرزندانشان نیز سرایت خواهد كرد.
پیشنهاد: ولایتمداری؛ بهترین هدف برای خانواده؛ این پیشنهادیست که به امتحان کردنش می ارزد. البته:
بر اساس آیات و روایات فراوان، تمام خوبی‌ها در ایمان و دینداری خوب خلاصه می‌شود و هسته‌ی مرکزی ایمان و دینداری خوب در ولایتمداری خلاصه می‌شود، پس بهترین هدف برای یک خانواده از زمان تشکیل آن، تا تربیت فرزندان و همچنین رشد و تکامل زن و مرد در این محیط، این است که “خانه و خانواده محل تربیت ولایت‌مداران و محل تقویت ولایتمداری باشد.” اگر چنین هدفی داشته باشیم، خود به خود بقیه خوبی‌ها نیز خواهند آمد؛ “چون که صد آمد نود هم پیش ماست”، اگر کسی ولایت‌مدار باشد، طبیعتاً خلف صالح و درستکار و آینده نگر و خوش اخلاق نیز خواهد بود، نمازخوان هم خواهد بود و … همه‌ی خوبی‌ها را خواهد داشت.
اگر ولایتمداری به عنوان هدف مشخص و انگیزه‌ی اصلی خانواده قرار گیرد، وقتی نماز می‌خوانیم در این جهت خواهد بود، وقتی به دنبال کسب حلال می‌رویم، در جهت همین هدف خواهد بود. اگر مردِ خانه به دنبال لقمه‌ی حلال می‌رود، برای این است که می‌داند اگر لقمه‌ی حرام بیاورد، دیگر فرزندانش ولایت‌مدار نخواهند شد و دیگر روضه‌ی امام حسین(ع) دل‌های آنها را متحول نخواهد کرد. ما الان با شنیدن نام اباعبدالله منقلب می‌شویم، اما کسانی که شکم‌هایشان از حرام پر شده بود، حتی وقتی خود امام حسین(ع) مقابل آنها ایستاد و سخن گفت، تأثیری به حال آنها نداشت.
زن یا مرد در جریان زندگی مشترک، از همان آغاز باید هدفشان این باشد که ولایتمداری خود را تقویت کنند. باید ببینند از تشکیل خ
انواده چه استفاده‌ای می‌توانند در جهت ولایتمداری خودشان بکنند، ببینند آیا کسی که انتخاب میکنند در این راستا به آنها کمک خواهد کرد یا خیر. هدف ما این باشد که خودمان ولایت‌مدار باشیم و بعد اینکه فرزندان ما هم ولایت‌مدار باشند. ما باید در خانواده کاری کنیم که فرزندان‌مان ولایت‌مدار بار بیایند؛ فرزندانی باشند که برای خدمت در رکاب آقا امام زمان(عج) تربیت شده باشند.
خانواده‌ی ولایی چه خانواده‌ای است؟
خانواده‌ی خوب خانواده‌ای است که مهد تربیت فرزندان ولایت‌مدار باشد، خانواده‌ای که زن و مرد بعد از ازدواج، در آن خانواده ولایت‌مدارتر و حسینی‌تر شوند. این ملاک اصلی است و بقیه موضوعات مانند خوش اخلاق بودن، فرع است. ولایتمداری یکی از خوبی‌ها نیست که ما به طور اتفاقی آن را به عنوان هدف انتخاب کرده باشیم، بلکه ولایتمداری صدر همه‌ی خوبی‌هاست. اصلاً نگوییم که ما می‌خواهیم خانواده‌ی خوبی داشته باشیم. بگوییم ما می‌خواهیم خانواده‌ی ولایی داشته باشم.
عاطفه و محبت در یک خانواده‌ی ولایی خیلی بیشتر از خانواده‌های دیگر است. اصلاً خانه‌ی کسانی که اهل ولایت هستند، با خانه‌های دیگر تفاوت دارد؛ رنگ و بوی دیگری دارد. ما خانه و خانواده‌ای می‌خواهیم که خیمه و بارگاه اهل بیت(ع) باشد. امام باقر(ع) می‌فرمایند: «بهترین قطعه‌ی زمین و سیّد سرزمین‌های عالم، محلی است که شیعیان ما در آن ساکن هستند.
در ابتدای زیارت جامعه که یکی از معتبرترین زیارت‌های ما می‌باشد می‌خوانیم؛ «السلام علیکم یا اهل بیت النبوه» اصلاً مدیریت دین ما توسط یک خانواده انجام شده است. اولیاء خداوند دین ما را به صورت خانوادگی ارائه و اداره کرده‌اند نه به شکل انفرادی. اهل بیت(ع) به صورت خانوادگی فدای دین شدند. آیا این موضوع مهم، به ما این پیام را نمی‌دهد که به ارزش و اهمیت خانواده در دین بیشتر توجه کنیم؟
بالاترین هدف: رسیدن به خداست.یعنی طوری پی ریزی کنیم که بتوانیم با تشکیل خانواده به آن هدف متعالی بخوبی و خوشی برسیم با مقدمه های خوب مثل ولایتمداری و …
ضرورت های تشكیل خانواده
در علل تشكیل خانواده، طرز تفكرهای مختلف وجود دارد. در نظر برخی افراد كه قابل به اصالت غرایز جنسی هستند، ازدواج و تشكیل خانواده تنها وسیله هدف‌های جنسی و ارضای هوس‌های شهوانی است. دسته دیگری كه تمایلات سودجویی دارند، به آن جنبه اقتصادی میدهند و چنین می‌پندارند كه پیوند زناشویی یك نوع تجارت و معامله بین دو خانواده است. این گونه طرز فكرها با هدف اصلی زناشویی كه یك ضرورت اجتماعی است و به منظور بقای نسل صورت می‌گیرد، فاصله زیادی دارد «مولیر»، جامعه شناس آلمانی می‌گوید: «سه عامل افراد را به سوی ازدواج می‌كشاند كه عبارتند از: نیاز اقتصادی، میل به داشتن فرزند و عشق. این عوامل با این كه در كلیه جوامع وجود داشته، اما اهمیت آن در ادوار مختلف متغیر بوده است. در جوامع اولیه، علل اقتصادی اهمیت بیشتری داشته است، حال این كه در مدنیت های باستانی، زاد و ولد و در مد نیت‌های امروزی، عشق مقام مهم‌تر را دارا بوده است».
اینك به عوامل و اهداف تشكیل خانواده در اسلام می‌پردازیم:
1– حفظ نسل: اسلام با فراخوانی به تشكیل خانواده ـ كه بهترین وسیله برای حفظ عفت عمومی است ـ به ندای فطرت آدمی، پاسخ میدهد. اسلام، زناشویی را یگانه وسیله پیدایش فرزندان درست‌كار و حفظ نسل شناخته است. از این رو، خداوند درسوره مبارکه نمل، آیه 72 می فرماید: « وَاللّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَكُم مِّنْ أَزْوَاجِكُم بَنِینَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ …؛ خداوند برای شما از جنس خودتان، همسرانی قرار داد و برای شما از همسران‌تان، فرزند و نوزادانی پدید آورد و نعمت‌های پاكیزه را روزی شما ساخت».
2– پیشگیری از روابط ناسالم جنسی: اسلام بر این باور است كه تشكیل خانواده و به كار بستن قوانین ازدواج تنها راه پیشگیری از پی‌آمدهای زیان بار افراط و تفریط در روابط جنسی و رستگاری جامعه انسانی است. پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: «ای ملت مسلمان! دختران شما به منزله میوه رسیده بالای درخت هستند. اگر میوه‌های مطبوع و تازه به هنگام ریختن از درخت چیده نشود، تابش آفتاب و دیگر عوامل جوی، آنها را فاسد و تباه خواهد ساخت. همچنین اگر به ندای عزت دختران
خود، پاسخ درست و مثبت ندهید و برای آنان، شوهر نگزینید و با ازدواج، سلامت مزاج‌شان را فراهم نیاورید، هرگز از انحراف و گرایش آنان به فساد، در امان نخواهید ماند، زیرا آنان نیز بشرند و باید به نیازمندی‌های شان پاسخ داد.»
3– ایجاد آرامش روحی، اخلاقی و فكری: آرامش روحی، اخلاقی و فكری یكی از پایه‌های رستگاری آدمی است كه با پیوند ازدواج فراهم می‌آید و به نگرانی موجود در زندگی پایان میدهد. خداونددر سوره روم، آیه 21 فرموده است: «وَ مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً…؛ یكی از نشانه‌های الهی این است كه برای شما از جنس خودتان، همسرانی قرار داد تا در پناه آنان به آرامش خاطر برسید و میان شما، رحمت و
مهربانی قرار داد» یك همسر خوب و شایسته می‌تواند با فعالیت‌های جنبی و ارائه پیشنهادهای سودمند، اعتدال ورزیدن در خانه و دست كم با سخنان امیدبخش از نگرانی‌های همسرش در زمینه مسائل گوناگون اجتماعی، اقتصادی ، خانوادگی و… بكاهد.
«روزی مردی به محضر پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) آمد و گفت: یا رسول الله! همسری دارم كه چون به خانه می‌روم، به پیشبازم می‌آید و وقتی بیرون می‌روم، بدرقه‌ام می‌كند. اگر مرا غصه‌دار ببیند، می‌گوید: غم مخور كه اگر غم روزی می‌خوری، خداوند آن را به عهده گرفته است، اگر هم برای آخرت غم داری و اندیشه می‌كنی، خداوند بر اندیشه تو بیافزاید. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: او را به بهشت بشارت ده و به وی بگو: تو یكی از عاملان خداوندی و در هر روز پاداش هفتاد شهیده برای تو خواهد بود» تعالیم آسمانی، ص 27.
4– تكمیل و تكامل انسانی: به یقین، ازدواج از جمله اموری است كه آدمی را در بعد مادی و معنوی به سوی كمال سوق میدهد و مایه تكامل او است. زن و مرد در سایه ازدواج حس می‌كنند كه كامل شده‌اند، زیرا دختر وارد جرگه زنان و مادران و پسر به دنیای مردان و پدران پیوسته است. این امر به ویژه در زمانی شكل می‌گیرد كه پیوند زناشویی با معنویت همراه باشد و زن و شوهر در سایه آن، احساس آرامش كنند و به خدا نزدیكتر شوند. بدین گونه، زن و مرد می‌توانند به سرچشمه مشترك آفرینش برسند، زیرا به گفته قرآن از نفس واحدی پدید آمده‌اند: « هُوَ الَّذِی خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِیَسْكُنَ إِلَیْهَا ؛ اوست خدایی كه شما را از یك نفس واحد آفرید و زوجش را از جنس او مقرر داشت تا با او آرام گیرد».
یكی از حقوق زن و شوهر آن است كه در طریق تكمیل و تكامل یكدیگر بكوشند و آن كس كه در این مسیر گام برندارد، هدف ازدواج را نادیده گرفته است
.
5– پرورش فرزندان: اگر ما این کار را انجام ندهیم دیگران فرزندان نامناسبی تحویل جامعه دهند فساد کل جامعهو در نتیجه عالم را خواهد گرفت پس در جامعه اصیل اسلامی، خانواده در نگهداری، پرورش و آموزش فرزندان بزرگ‌ترین نقش را برعهده دارد. از دیدگاه اسلام، یكی از وظیفه‌های اصلی پدر و مادر، پرورش فرزندان بر پایه اصول درست اخلاقی است كه اگر در انجام آن، كوتاهی ورزند، با بازخواست الهی روبه‌رو خواهند شد. پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید: «یلزم الوالدین من العقوق لولدهما ما یلزم الولد لهما من عقوقهما؛ اگر فرزندان به وظیفه خود در برابر پدر و مادر عمل نكنند، عاق والدین می‌شوند. اگر پدر و مادر نیز به وظیفه خود در برابر فرزندان عمل نكنند، عاق خواهند شد» وسائل الشیعه: ج 21، ص 480.
هر كودكی، دین و مذهب و باورهای بنیادین خود را نخستین بار در دامان خانواده فرا می‌گیرد و در آن‌جاست كه با اصول و فروع و «باید» و «نبایدهای» آن آشنا می‌گردد. به عنوان مثال، كودك مسلمان، نماز خواندن، روزه گرفتن، حلال و حرام و واجب و مستحب خود را بیش از هر كس و هر جا از خانواده و درون آن فرا می‌گیرد» و این وظیفه‌ای است كه دین مقدس اسلام بر دوش خانواده نهاده است. امام صادق(علیه‌السلام) در این زمینه می‌فرماید: «الغلام یلعب سبع سنین و یتعلّم الكتاب سبع سنین و یتعلم الحلال و الحرام سبع سنین؛ پسر باید تا هفت سالگی بازی كند، آنگاه هفت سال خواندن و نوشتن بیاموزد، سپس هفت سال نیز حلال و حرام خدا را یاد بگیرد». همچنین ایشان در باره پرورش فرزندان و آموزش آداب و رفتار اجتماعی به فرزندان می‌فرماید: «اَكرموا اولادكم و احسنوا آدابهم؛ فرزندانتان را گرامی بدارید و به آنان، آداب پسندیده بیاموزید».
امام علی(علیه‌السلام) درباره پرورش فرزندان می‌فرماید: «خیر ما ورث الآباء الابناء الادب؛ بهترین ارثی كه پدران و مادران می‌توانند برای فرزندان خویش بر جای بگذارند، ادب و پرورش درست است».«متأسفانه این نقش خانواده در دهه‌های اخیر به علت ورود الگوهای غربی صدمه دیده است و اینك بسیاری از والدین با ثبت نام فرزندان خود در یك مدرسه ـ به اصطلاح ـ خوب، مسئولیت خویش را پایان یافته تلقی می‌كنند».
6-شكل دهی به هویت اجتماعی: در بسیاری از جوامع صنعتی معاصر به ویژه در جوامع طبقاتی، خانواده تعیین كننده پایگاه اجتماعی و هویت افراد محسوب می‌شود. كودك در داخل خانواده متولد می‌شود و با افكار و شیوه زندگی و شرایط آن پرورش می‌یابد. از این رو، می‌توان گفت خانواده در این جوامع، آگاهانه یا ناخودآگاه، وظیفه اساسی تعیین هویت اجتماعی اعضای خود را به دوش دارد و در این مورد نقش مهمی ایفا می‌كند.» در حالی كه در جامعه اسلامی، تقوا، علم و عمل، تعیین كننده پایگاه اجتماعی افراد است. در این میان، وظیفه فراهم آوردن بستر تكامل فرد به طور غیر مستقیم بر عهده خانواده قرار دارد. قرآن مجید در این باره می‌فرماید: « إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ ؛ گرامی‌ت
رین شما نزد خداوند، پرهیزگاترین شماست».
تعدادی از انگیزه های ازدواج به شرح زیر است: متاسفانه %۸۰ ازدواجها از انگیزه های غلط و خود خواهانه نشات میگیرند .
فشار اطرافیان- رهایی از تنهایی و افسردگی(برخی از افراد تنها به این
خاطر که تنها هستند و یا از تنها ماندن هراس دارند) – عطش جنسی(برخی افراد آنقدر غرق در غرایض جنسی خود میبانشد که جز روابط جنسی به چیزی دیگری نمی اندیشند )- گریختن از واقعیات زندگی خود- احساس گناه (برخی افراد که پیش از ازدواج با فردی رابطه دراز مدت داشته اند تن به ازدواج با فرد میدهند به این خاطر که از ترک کردن شریک خود هراس دارند که پس از رفتن آنها چه بر سر شریکشان خواهد آمد )- پذیرش اجتماعی- پر کردن خلاء احساسی و معنوی- تامین مخارج زندگی( بیشتر خانمها چنین اند)- اعتماد به نفس پایین(برخی افراد با نخستین فردی که به آنان پیشنهاد ازدواج میدهد میپذیرند و ازدواج میکنند – یا و یا ارزش، زیبایی، محاسن و هنر کافی در خود سراغ ندارند که فردی شیفته آنان گردد)- اخذ تابعیت کشور دیگر – و…
بنابراین عجله نکنید و با دید گشوده شریک زندگی خود را برگزینید.
معیارهای یک ازدواج موفق چیست ؟ انتخاب همسر از مهمترین تصمیمات فرد در زندگی است، زیرا می تواند آینده فرد را رقم بزند. تشکیل خانواده سالم، متعادل و پایدار مانند هر امر مهم دیگری به تفکر منطقی و تلاش و کوشش نیازمند است. جوان می بایستی بر اساس معیارهای اصولی، منطقی همسر آینده
خود را شناسایی و انتخاب نماید و آنگاه به انجام پیوند زناشویی اقدام کند. بصورت کلی اصالت خانوادگی به عنوان اساسی ترین معیار انتخاب همسر شناخته می شود. ایمان، اخلاق نیکو و روان سالم، و تناسب زوجین در ویژگیهای ظاهری، سنی، تحصیلی، فرهنگی، تربیتی و اعتقادی از موارد اساسی در انتخاب همسر است .
در زیر به چند عامل برای یک ازدواج موفق اشاره می شود:
سلامت جسمی و روانی – داشتن نیت و اراده برای تشکیل خانواده – سن مناسب و اختلاف سنی مناسب برای ازدواج(برای موفقیت در ازدواج، رعایت سن مناسب ازدواج بسیار مهم است. متخصصان سن مناسب ازدواج را برای دختران ۱۸ تا ۲۴ سال و برای پسران ۲۴ تا ۲۸ سال توصیه می کنند. معمولا اختلاف سن ۲ تا ۶ سال بین دختر و پسر برای ازدواج توصیه می شود)- مسئولیت پذیری و پاسخگویی به نیازهای جسمی روحی و عاطفی – به همسر خود احترام بگذارید و گذشت داشته باشید- معنویات(دین داری، تقویت معنویات و توجه به دستورات مذهبی که به زیبایی در دین مبین اسلام و سایر ادیان الهی به آن پرداخته شده است، همچون چراغی روشن در راه تعالی بشریت است)- زمان مناسب بچه دار شدن (بهترین سن حاملگی برای زن بین ۲۰
تا ۳۰ سالگی است. حاملگی پیش یا پس از این سنین، احتمال خطرات برای سلامتی جنین و مادر را می افزاید.)
http://motaharfamily.ir
